Supermarkten maken groene ambities niet waar: AH en Ekoplaza duurzaamst, Jumbo minst
Supermarktketens doen te weinig om duurzame voeding te stimuleren. Ondanks eerdere afspraken blijft vlees de norm in de schappen, zijn de winkels niet transparant over herkomst van producten en ontbreekt een concrete aanpak tegen ontbossing.
Die conclusies trekt onderzoeksstichting Questionmark in het vandaag verschenen onderzoeksrapport Superlijst Groen 2021. De duurzaamheidsranglijst maakt onderdeel uit van een meerjarig onderzoek naar het supermarktaanbod. Eind vorig jaar verscheen al een ‘Superlijst Gezondheid’ waaruit naar voren kwam dat supermarkten een gezond eetpatroon nauwelijks stimuleren. Nu zeggen de onderzoekers dat de ketens ook op het gebied van duurzaamheid tekortschieten.
Vleesfolders
Volgens het rapport doen de acht grootste
supermarktketens − samen goed voor ruim 80 procent van de totale markt −
bijvoorbeeld te weinig om de vleesconsumptie te verminderen. In 90
procent van onderzochte supermarktfolders staat nog rood vlees, het
dierlijke product met de grootste ecologische voetafdruk. Zelfs tijdens
de Week Zonder Vlees werd door zes van de acht supermarkten gestunt met
vleesprijzen, terwijl de supermarkten afspraken hebben gemaakt om
dierlijke eiwitconsumptie te verminderen.
Ook het tegengaan van ontbossing en stimuleren van natuurinclusieve landbouw staat volgens Questionmark niet erg hoog op de supermarktagenda’s. Terwijl de supermarkten een belangrijke rol hebben in het Klimaatakkoord en het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, stelt hoofd onderzoek Gustaaf Haan. Maar in die verdragen staan alleen abstracte doelstellingen. ‘In hun eigen beleid geven supermarkten bijna nergens aan hoe ze de klimaatdoelen gaan behalen.’
Het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL), waarbij zeven onderzochte supermarkten aangesloten zijn zegt zich niet te herkennen in het onderzoek. ‘De bewering dat het stimuleren van duurzaam voedsel weinig zichtbaar is, doet geen recht aan de stappen die de afgelopen jaren zijn gezet’, laat de woordvoerder weten. Volgens het CBL boekten supermarkten de afgelopen jaren grote vooruitgang op alle vlakken. ‘Wij blijven ook de komende jaren hard werken aan de verduurzaming van de voedselketens.’
Groene beloftes
Voor de supermarkten loont het om
‘groen’ uit de verf te komen nu steeds meer consumenten waarde hechten
aan duurzaamheid. Met kortingacties tegen verspilling, nieuwe vegan
productlijnen en het verdwijnen van plastic zakjes laten winkels zich
van hun beste kant zien. Maar de duurzame trends en doelen vertalen zich
voor alsnog niet in meetbare resultaten.
Zo werd twee jaar geleden in het brancheplan Duurzaam Verpakken afgesproken dat alle supermarkten 20 procent minder verpakkingsmateriaal gebruiken in 2025. Maar bij het onderzoek van Questionmark bleek dat vrijwel alle supermarkten niets konden zeggen over hun voortgang. Alleen Albert Heijn wist met cijfers te onderbouwen dat zij op schema liggen.
Duurzaamste supermarkt
Dankzij de uitgebreide
duurzaamheidsrapportages en het groeiende plantaardige aanbod staat
Albert Heijn opvallend hoog op de duurzaamheidsranglijst. Bij eerder
onderzoek naar het stimuleren van een gezond voedingspatroon bungelde
Nederlands grootste supermarktketen nog onderaan de lijst.
Nu wordt Albert Heijn, samen met het bijna volledig biologische Ekoplaza, bestempeld als voorloper. Aldi, Plus en Lidl zijn de zogenoemde middenmoters op de lijst. De drie supermarkten verkopen de meest duurzame vis, maar het plantaardige aanbod schiet nog tekort. Net als bij achterblijvers Dirk en Coop, waar relatief veel vleesaanbiedingen in de reclamefolders staan. Jumbo, de op een na grootste super van Nederland, sluit de ranglijst af als minst duurzame supermarkt.
Ondanks de onderlinge verschillen moeten alle supermarkten nog grote stappen maken als het aan Questionmark ligt. De verantwoordelijkheid voor een duurzaam voedingspatroon wordt nu nog te vaak bij de klanten gelegd. ‘Terwijl het tijdens het boodschappen doen onmogelijk om te bepalen wat wel of niet duurzaam geproduceerd is’, zegt onderzoeker Gustaaf Haan. ‘Supermarkten zouden er beter voor kunnen zorgen dat alle producten aan bepaalde eisen voldoen.’ Dankzij hun machtige positie kunnen de supermarkten volgens Haan ook invloed uitoefenen op de producenten en leveranciers.
Questionmark hoopt met het onderzoek alle supermarktketens aan te zetten tot actie. ‘We willen de winkels inspireren om van elkaar te leren en sneller te verduurzamen. Met de Superlijst Gezondheid hebben we gezien dat dat mogelijk is.’
Over twee jaar gaan de onderzoekers opnieuw de balans opmaken. In de tussentijd zal de onderzoeksstichting nog Superlijsten publiceren over dierenwelzijn en mensenrechten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten