'De rechten van de meest kwetsbare mensen worden vertrapt'

Redactie buitenland − 08/04/16, 20:52 © afp. Syrische vluchtelingen in Turkije. Het akkoord tussen Turkije en de Europese Unie over het terugsturen van vluchtelingen, ging afgelopen week in werking. In allerijl werden wetten aangepast en ontvangstcentra uit de grond gestampt. Ondertussen neemt de kritiek op de deal toe. Een terugblik. Na een pauze van vier dagen zijn vrijdag opnieuw migranten vanuit Griekenland teruggestuurd naar Turkije. 's Morgens vroeg vertrok een boot met 45 Pakistaanse mannen. 's Middags verliet een tweede boot met 79 mensen uit Egypte, Afghanistan, en Irak de haven van Lesbos. In de Turkse stad Dikili stonden politieagenten hen aan weerszijden van de loopplank op te wachten. Van daaruit zullen ze overgebracht worden naar een kamp in de buurt bij de Bulgaarse grens. De vluchtelingenorganisatie van de VN, de UNHCR, zegt nog geen toegang te hebben tot dat kamp. Maandag werden al 202 mensen van elf verschillende nationaliteiten teruggestuurd. In tegengestelde richting wagen vluchtelingen toch nog altijd de overtocht. Volgens de Griekse autoriteiten zijn donderdag 149 mensen op Samos, Lesbos en Chios aangekomen. De dag ervoor waren dat er 76. En niet alleen in Griekenland komen vluchtelingen aan. Donderdag redde de Italiaanse kustwacht 300 mensen van een volgestouwde boot. Zij waren in Egypte ingescheept.  Nog altijd zijn zo'n 50.000 vluchtelingen gestrand in Griekenland Griekenland Nog altijd zijn zo'n 50.000 vluchtelingen gestrand in Griekenland. Ongeveer een derde van hen weigert te vertrekken naar georganiseerde opvang in kampen. Deze groep bivakkeert onder andere in de haven van Piraeus en bij de Macedonische grensplaats Idomeni.  Ze vrezen dat de omstandigheden in de opvangkampen nog slechter zijn en dat ze zullen worden opgesloten. Deze vluchtelingen hebben te horen gekregen dat ze binnen twee weken moeten vertrekken. Met sit-ins, onder meer op het spoor bij Idomeni, protesteren zij tegen deze beslissing. Ook in de overvolle detentiekampen neemt het verzet toe. Op het eiland Samos braken ongeveer 250 vluchtelingen donderdag uit een kamp. Ze eisten dat ze niet 'gedeporteerd' naar Turkije zouden worden. Uiteindelijk wisten politieagenten en bewakers van het Europese grensagentschap Frontex de meerderheid van de mensen te overtuigen terug te keren naar het vluchtelingenkamp op Samos. In kamp Moria op Lesbos waar zo'n 3000 vluchtelingen gevangen zitten, hebben de meesten aangegeven asiel te willen aanvragen. Maar het aantal ambtenaren dat die aanvragen moet gaan verwerken is niet explosief toegenomen. Ook is er nog veel onduidelijkheid over de nieuwe asielwet in Griekenland die sinds begin april van kracht is. © EPA. Vluchtelingen in Moria op Lesbos. Turkije De Turkse president Erdogan waarschuwde Brussel deze week. "Als de Europese Unie niet de stappen neemt die ze moet nemen en zich niet aan haar beloften houdt, dan zal Turkije de overeenkomst niet doorvoeren." Erdogan lichtte zijn mededeling niet verder toe. Europa heeft beloofd voor elke Syrische vluchteling die Turkije 'terugneemt' uit Griekenland, een Syriër in Europa op te nemen. Tientallen Syriërs zijn begin deze week naar Nederland, Duitsland en Finland gevlogen. Verder is afgesproken dat Turkije een fonds krijgt voor de opvang van vluchtelingen, versoepelde visumregels en versnelling van het toetredingsproces tot de EU. Turkije heeft afgelopen week in allerijl voorbereidingen getroffen voor de opvang van de nieuwe vluchtelingen. Een ontvangstcentrum moest snel uit de grond worden gestampt. En volgens Turkse media zou het Rode Kruis bezig zijn met de voorbereidingen voor een nieuw vluchtelingenkamp voor 5000 mensen in het westen van het land. De meeste vluchtelingenkampen liggen in het zuiden en het oosten van Turkije. Ook moest op juridisch gebied haast worden gemaakt. Het Turkse kabinet moest akkoord gaan met een regeling die Syriërs die illegaal naar Griekenland zijn gereisd een beschermde status geeft. Donderdagnacht ging het parlement in Ankara akkoord met een nieuwe wet waardoor het mogelijk wordt Pakistanen terug te sturen. Niet geheel toevallig bleek vanochtend dat de eerste teruggestuurde boot alleen Pakistanen aan boord had. © EPA. Vluchtelingen worden teruggebracht naar Turkije. Duitsland Merkel verdedigde vrijdag in Berlijn de EU-Turkije deal. De Duitse bondskanselier  noemde het 'terecht' dat er opgetreden wordt tegen illegale migratie en mensensmokkelaars. Elke migrant krijgt een individueel onderzoek, beloofde ze. Ook blijft ze in 'kritische dialoog' met hulporganisaties. Tijdens een bijeenkomst met haar Franse collega Hollande over de vluchtelingencrisis in Metz zei ze donderdag dat Europa nu 'op het juiste spoor' zit met betrekking tot de vluchtelingencrisis. "De problemen die we vorig jaar zagen werden veroorzaakt omdat we nog niet duidelijk voor ogen hadden hoe we de externe grenzen het beste kunnen bewaken." Toch is in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar het aantal asielaanvragen in het eerste kwartaal in Duitsland verdubbeld. Zo'n 180.000 mensen vroegen in de eerste drie maanden van dit jaar asiel aan. Volgens de Duitse minister van binnenlandse zaken Thomas de Maizière zijn er niet meer mensen aangekomen, maar is de vertraging tussen aankomst en een formele aanvraag opgelopen. Vluchtelingen zitten in de val zonder licht aan het einde van de tunnel Gauri van Gulik, Amnesty International In verzet De kritiek op de uitvoering van de deal tussen Turkije en de EU neemt  ondertussen toe. In de haven van Mytilene floten en trommelden activisten uit protest toen de boten koers zetten richting Turkije. Enkelingen sprongen het water in om de boten tegen te houden. Zij werden door de kustwacht opgepakt. Ook mensenrechtenorganisaties maken overuren. Amnesty International publiceert het ene na het andere rapport over de slechte omstandigheden waarin vluchtelingen moeten verkeren. Beschuldigde de organisatie eerst de Turkse regering van het terugsturen van Syrische vluchtelingen naar Syrië, vrijdag kreeg Griekenland ervan langs. Gauri van Gulik, plaatsvervangend hoofd van de Europa-afdeling van de mensenrechtenorganisatie zei dat de 'vluchtelingen in de val zitten zonder licht aan het eind van de tunnel'. Omdat de uitvoering zo slecht is voorbereid, 'worden de rechten vertrapt van de meest kwetsbare mensen'. Een kleine linkse partij in Spanje ging een stap verder dan het uiten van kritiek. De Izquierda Unida klaagde premier Rajoy aan vanwege misdaden tegen de menselijkheid door het akkoord te tekenen tussen Ankara en Brussel.