Een uitverkocht Carré – dertig man dus – om te tonen dat het culturele leven doorgaat

 Een uitverkocht Carré – dertig man dus – om te tonen dat het culturele leven doorgaat

Veel schouwburgen en theaters zijn dicht. Open zijn loont immers niet bij hooguit dertig betalende bezoekers. Met een Londense productie houdt Carré de moed erin, dan maar even geen verdiensten. ‘Alle zintuigen worden geprikkeld en je fantasie wordt aan het werk gezet.’

Herien Wensink

Bezoekers in het Donmar Warehouse bij de theatrale audio-installatie 'Blindness'.Beeld Foto Helen Maybanks

Eigenlijk kan het niet, maar het gebeurt nu toch: terwijl veel grote theaters voorlopig gesloten blijven, opent het Amsterdamse theater Carré, dat 1.756 stoelen telt, zijn deuren. Voor dertig man. De Britse theatrale audio-installatie Blindness – over een hoogst besmettelijk blindheidsvirus – is vanaf volgende week zaterdag in het theater te bezoeken, op een veilige 2 meter afstand van elkaar.

Sinds de aangescherpte coronamaatregelen van maximaal 30 bezoekers per zaal worstelen theaters om open te blijven. Veel schouwburgen en theaters zijn dicht, omdat open zijn niet loont met zo weinig betalende bezoekers per voorstelling. Grote premières, zoals die van Claudia de Breij, Orkater en Nasrdin Dchar, zijn uit voorzorg geannuleerd of verschoven.

Plunderingen

Met aanpassingen wordt her en der in kleine zalen nog gespeeld, maar voor het gros van de theaters is dat financieel niet te doen. Ook niet voor Carré, dat desondanks een tijdelijke oplossing zoekt in een uitzonderlijke programmering. De ‘socially distanced sound installation’ Blindness is geïnspireerd op José Saramago’s roman De stad der blinden uit 1995, over een virus dat in een naamloze stad razendsnel om zich heen grijpt. Uiteraard faalt de overheid in haar aanpak, terwijl de aanzwellende paniek inwoners aanzet tot plunderingen en geweld. Maar er zijn ook momenten van saamhorigheid, erbarmen en hoop.

Het is een productie van het Londense theater Donmar Warehouse, speciaal ontwikkeld in coronatijd, dat hiermee in augustus als eerste theater in het Verenigd Koninkrijk na vijf maanden sluiting weer openging. Carré haalt de installatie in nauwe samenwerking met Donmar nu naar Nederland. In de nieuwe bewerking van de toonaangevende Britse toneelauteur Simon Stephens is actrice Juliet Stevenson de verteller. Zij is niet live op toneel aanwezig; bezoekers horen haar stem straks in Carré via de koptelefoon.

Carré-directeur Madeleine van der Zwaan heeft het ‘driedimensionale’ audiobestand thuis in het donker geluisterd. ‘Ik kreeg er zelfs toen al kippenvel van’, zegt ze. ‘Het is alsof Stevenson in je oor fluistert. Soms veraf, dan weer heel dichtbij, en soms staat ze opeens achter je. Ze is niet fysiek aanwezig, maar ze ís er echt. Het is een onheilspellende ervaring.’

Sfeervol

Maar waarom zouden mensen 25 euro per kaartje betalen om in een theater naar een podcast te luisteren? Van der Zwaan: ‘Omdat alle zintuigen worden geprikkeld en je fantasie op vernuftige wijze aan het werk wordt gezet.’ De Britse krant The Guardian schreef in een recensie: ‘Stevenson vertelt zo levendig, en het licht- en geluidsontwerp is zo sfeervol, dat je zou zweren dat de scènes voor je ogen gespeeld worden.’

Bovendien, denkt Van der Zwaan, is de behoefte aan samenkomen met anderen groot, en voegt dat veel toe aan de beleving, bij een voorstelling die gaat over de maatschappelijke impact van een virus. ‘Je voelt echt hoe de blindheid onder de bevolking toeslaat, één voor één, en ervaart de angst die dat veroorzaakt.’ 

De directeur wil zich niet uitlaten over de kosten, maar zegt dat het theater met Blindness niets verdient. ‘Dertig toeschouwers, dat is nog geen 2 procent van onze capaciteit.’ De productie moet bijna zestig keer spelen om één keer een uitverkocht Carré te evenaren. Blindness wordt gerealiseerd met de steun van donateurs en een bijdrage van het Carré Fonds.

Carré wil met deze programmering in de eerste plaats zijn maatschappelijke en artistieke verantwoordelijkheid nemen, aldus Van der Zwaan. Zo houdt het theater hiermee mensen aan het werk – een vijftal technici werkt fulltime aan de opbouw van de installatie. Ook wil Van der Zwaan er een krachtig signaal mee afgeven aan het publiek: ‘Het culturele leven gaat door, ook in moeilijke tijden. Want kunst en cultuur zijn een wezenlijk onderdeel van ons leven.’

Bezoekers in het Donmar Warehouse bij de productie ‘Blindness.’Beeld Foto Helen Maybanks

Lees ook

Op de dag van haar première ging Carré weer dicht: ‘We hebben staan janken in de coulissen’
Tot en met 22 oktober zou Claudia de Breij twee keer per dag in Carré staan met Hier ben ik, alle shows waren uitverkocht. ‘Als ik toesta dat ik mezelf nu heel zielig ga vinden, raak ik in een neerwaartse spiraal.’

Nog even dit…

...Het is een gekke tijd waarin we leven. Een periode waarin het heel belangrijk is dat u kunt vertrouwen op wat u leest. Maar hoe weet u wat waar is en wat niet? Wij geloven dat iedereen eerlijk en betrouwbaar nieuws zou moeten krijgen. Want hoe onzeker de toekomst ook is, wij zorgen voor duidelijke en onafhankelijke berichtgeving. Nieuws waar u van op aan kan. Dagelijks gaan er voor u honderden journalisten op pad. Zij onderzoeken, graven dieper en checken alles voordat ze erover schrijven. Zodat u altijd verzekerd bent dat wat u leest ook echt klopt.

De Volkskrant leest u al vanaf 1,75 per week.