Met
46 van de 52 ecosystemen die Nederland in Europees verband geacht wordt
te beschermen, gaat het matig tot slecht. Daardoor staat het kabinet,
dat de stikstofuitstoot moet beteugelen, nog extra onder druk.
Het
gaat nog steeds niet goed met de natuur in Nederland. De toestand van
veel kwetsbare natuurgebieden is de laatste jaren verslechterd. Van de
beschermde plant- en diersoorten staat meer dan de helft er niet goed
voor, met ruim eenvijfde van de beschermde vogelsoorten gaat het slecht.
De stikstofuitstoot door de landbouw is een belangrijke oorzaak van de
achteruitgang.
Dit
blijkt uit de laatste landelijke inventarisatie van habitattypen
(natuurlijke ecosystemen) en soorten die bescherming genieten onder de
Europese Natura 2000-wetgeving. Daaronder vallen ook de Natura
2000-gebieden. Landen zijn verplicht eens in de zes jaar aan de Europese
Unie te rapporteren hoe het daarmee gaat. Nederland heeft zijn cijfers
onlangs ingeleverd.
Pogingen
Het
beeld dat daaruit oprijst is ‘best wel slecht’, zegt John Janssen, de
ecoloog aan Wageningen Universiteit en Research (WUR) die de Nederlandse
gegevens heeft verzameld. Ondanks alle pogingen tot natuurherstel is er
weinig vooruitgang geboekt. Van de 52 habitattypen die Nederland geacht
wordt te beschermen, krijgen er maar 6 het predicaat gunstig. Met de
rest gaat het matig tot slecht.
Het
rapport zet extra druk op het kabinet om ambitieuzere maatregelen te
nemen tegen de stikstofuitstoot. Ook de oppositiepartijen GroenLinks en
PvdA willen dat; ze dreigen donderdag hun steun te onthouden aan het
eerste pakket plannen van het kabinet. Als de ministers Schouten, Van
Nieuwenhuizen en Van Veldhoven de partijen donderdag niet weten te
overtuigen, valt de meerderheid in de Eerste Kamer weg en kan het
kabinet opnieuw beginnen.
Zeehonden
Uit
de inventarisatie blijkt dat het goed gaat met de natuur aan de kust en
langs de rivieren, zegt onderzoeker Janssen. In de duinen herstelt de
natuur zich redelijk. Bruinvissen en zeehonden doen het prima. Datzelfde
geldt voor waterminnende vogelsoorten zoals ooievaar, lepelaar en
wilde zwaan. Ook het ijsvogeltje gaat vooruit.
Op
het land is het slechter gesteld. Ecosystemen op laagveen en arme
zandgronden zoals stuifzand en heide hebben zwaar te lijden onder de
stikstofuitstoot. Natte graslanden verdrogen, onder meer doordat het
waterpeil voor de landbouw laag wordt gehouden. Door de klimaatopwarming
kan het probleem van verdroging in de toekomst nog verergeren.
Daaronder
lijden diersoorten die het van deze leefomgevingen moeten hebben. De
Noordse woelmuis, die alleen in Nederland voorkomt en gedijt in natte
gebieden, wordt bedreigd. Vogels van het open landschap, zoals de grutto
en kievit, gaan sterk achteruit. Sommige vogelsoorten zijn helemaal of
nagenoeg uitgestorven, zoals de duinpieper en het korhoen.
Moeizaam herstel
Ook
in het boerenland staan vogels er beroerd voor. De patrijs is zeldzaam
geworden, de veldleeuwerik zo goed als weg. ‘Die zit tegenwoordig alleen
nog in natuurgebieden’, aldus Janssen.
Volgens
Janssen tonen de cijfers vooral aan dat natuurherstel moeizaam gaat.
Zeker als er niets wordt gedaan aan de stikstofuitstoot. ‘Dan is het
tegen de klippen op werken.’
Op
de lijst van beschermde Nederlandse habitattypen staan ook ecosystemen
die maar een klein gebied beslaan, zoals zinkweiden (oeverwallen langs
de Geul waar zinkhoudend sediment is afgezet) en blauwgraslanden (natte
graslanden die vroeger door boeren werden gebruikt als hooilanden).
Kleine gebieden
In
het debat over de stikstofcrisis is discussie ontstaan over kleine
Natura 2000-gebieden. Boerenorganisaties pleiten ervoor kwetsbare
gebieden die moeilijk te behouden zijn te schrappen. Het kabinet heeft
beloofd kritisch naar de lijst Natura 2000-gebieden te kijken.
Wat
Janssen betreft is dat de verkeerde discussie. ‘Deze kleine gebieden
zijn superbelangrijk voor de biodiversiteit. Daar zitten de meeste en
zeldzaamste soorten. Die moeten juist prioriteit krijgen.’ Probleem is
dat het versterken van natuurgebied vaak gepaard gaat met maatregelen
die de landbouw treffen. ‘Dat ligt moeilijk.’
Volgens
een woordvoerder van minister van Landbouw Carola Schouten laat de
inventarisatie zien dat er werk aan de winkel is om te komen tot een
robuustere natuur. ‘Het kabinet werkt aan maatregelen om de
stikstofdepositie te verlagen. Doel daarvan is om boeren die willen
doorgaan te helpen dat op een duurzame manier te doen en boeren die
willen stoppen te helpen met een goede regeling.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten