Minder pillen, meer paprika's: twaalf tips om juist nu gezonder te gaan leven
Terwijl de vaccinatiecampagne op stoom komt, zitten leefstijlartsen- en coaches zich hardop te verbijten. Door de focus op de medische aanpak blijft er een enorme kans liggen. Zij vragen zich af: waar blijft toch die grootscheepse leefstijlcampagne?
Huisarts Tamara de Weijer uit Leusden kan er niet over uit. “Steeds zie ik minister De Jonge en premier Rutte op televisie verschijnen en al die keren heb ik maar twee zinnetjes over meer wandelen en gezond eten gehoord. Ik sta volledig achter de coronamaatregelen, maar geef mensen juist nu voorlichting over hoe ze hun leefstijl kunnen aanpakken. Ik vind dat zo’n gemiste kans.”
Door corona is de urgentie torenhoog om een gezonde leefstijl te omarmen, vindt De Weijer, die afgelopen najaar haar Leefstijlboek van huisarts Tamara de Weijer uitbracht. Meer dan de helft van de volwassenen heeft overgewicht, becijferde het CBS. En 15 procent heeft obesitas. En juist deze groep blijkt veel ernstiger ziek te worden bij Covid-19. “Op het moment dat ik mensen met overgewicht in mijn praktijk zie, is er vaak al sprake van een bijkomend probleem zoals diabetes type 2 of een hoge bloeddruk. Deze leefstijlziektes zijn in veel gevallen te voorkomen en te behandelen met een gezonde leefstijl in plaats van medicijnen. Paprika’s in plaats van pillen is mijn advies.”
‘We vinden onszelf een beetje zielig’
De pandemie lijkt echter weinig indruk te maken. Uit het onderzoek Eetgedrag in coronatijd van het Voedingscentrum, blijkt dat 86 procent van de 1200 ondervraagde volwassenen niet anders is gaan eten tijdens de eerste en de tweede coronagolf. Negen procent ging gezonder eten en vijf procent ongezonder – met coronakilo’s als gevolg. “We vinden onszelf een beetje zielig door alle maatregelen. En dan ligt zoet en vet troosteten al snel op de loer”, vertelt cardioloog Annemieke Jansen van het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda, die afgelopen jaar Hart voor je lijf schreef, met tips voor een fitter lijf, en met haar zus Janine het kookboek Mooi mediterraan. Vier het leven en val af!.Volgens Jansen bevestigt de lauwe aanpak van de overheid het imago dat gezond eten saai zou zijn. “Kul, natuurlijk. Gezond eten is heerlijk. Ik merk dat steeds meer mensen belangstelling hebben voor gezonde voeding, maar aan de vertaalslag naar de praktijk wordt te weinig gedaan. Aantrekkelijke, evidencebased kookboeken zijn belangrijk, maar er is meer nodig.” De hele samenleving moet gericht zijn op meer bewegen en gezond eten, vindt de cardioloog.
‘De koers van de overheid is onbegrijpelijk’
“Geef mensen de juiste informatie. Maak het aantrekkelijk en begrijpelijk. Op dit moment staat het supermarktschap nog vol producten met gezonde claims, die boordevol verborgen suikers zitten. Zo worden mensen voor de gek gehouden. Gezond eten komt uit de natuur, niet uit de fabriek. In een yoghurtbreaker zit bijvoorbeeld ruim 30 gram suiker, meer dan wat een mens maximaal op één dag aan suiker binnen zou moeten krijgen. Geen gezond tussendoortje dus.”
Marjolein Dubbers, leefstijlcoach en oprichter van de Energieke Vrouwen Academie uit Nijmegen, vindt de koers van de overheid dan ook onbegrijpelijk. “Met de huidige corona-aanpak wakkert de politiek vooral angst en stress aan. Als je korte tijd gestrest bent en gaat snoepen, is dat niet erg. Maar dit bombardement aan bangmakerij duurt nu al bijna een jaar. Een lijf dat veel zit, vooral suikers binnenkrijgt, stress heeft en kampt met overgewicht krijgt vaker last van verborgen chronische ontstekingen. En die zijn funest voor je immuunsysteem.”
Van deze stille, verborgen ontstekingen merk je aanvankelijk niets. Je ziet het niet aan de buitenkant zoals bij een ontstoken vinger, maar chronische ontstekingen maken je wel moe, futloos en veroorzaken op de lange termijn fysieke klachten, schrijft Dubbers in haar boek Voeding en immuunsysteem dat deze maand uitkomt: “Bijna alle kwalen en welvaartsziektes beginnen met chronische, verborgen ontstekingen. Een effectief werkend immuunsysteem zorgt ervoor dat deze ontstekingen snel worden opgeruimd en afgevoerd. Werkt je immuunsysteem niet optimaal, dan zorgen deze chronische ontstekingen vroeg of laat voor chronische ziektes.”
Betere gezondheid, beter humeur
De drie voedingsauteurs namen zelf de stap richting een betere gezondheid. En dat merken ze. “Klopt, je slaapt beter, voelt je fitter, bouwt een hogere weerstand op, je verliest overtollig gewicht, hebt een beter humeur en loopt minder kans op chronische aandoeningen”, zegt Jansen. Dubbers vult aan: “Ik ben nu 62 jaar, maar voel me fitter en straal veel meer dan tien jaar terug toen ik nog keihard werkte voor multinationals”.
De weg ernaartoe is niet eens zo ingewikkeld, stelt het drietal. “Een stap in de goede richting is het vele wandelen dat mensen sinds corona doen”, zegt huisarts De Weijer. “Mensen zijn zich nu meer bewust van een betere balans tussen werk en privé. Er is tijdens de lockdown geknutseld en gepuzzeld, ouders hebben meer met hun kinderen gespeeld. Nu is het zaak die positieve gewoontes vast te houden. Bedenk waar jij ’s ochtends je bed voor uitkomt en probeer niet in oude patronen van stress, slecht slapen, zoet en vet eten te vervallen. Zingeving en ontspanning verhogen ook je gezondheid.”
Maar vind maar eens de juiste weg in dat woud aan voedingsadviezen. Wat is dan gezonde voeding? Blijf weg bij killerbody’s en maaltijdvervangers, waarschuwen de drie. Crash-diëten zijn niet meer van deze tijd en werken vaak averechts: voor je het weet zitten de geslonken kilo’s er weer aan. De wetenschap is er goeddeels uit. De Wageningen University & Research adviseert in de nieuwste voedingsrichtlijn voor mensen met diabetes ‘een voedingspatroon dat rijk is aan groente en fruit, volkoren graanproducten, noten, peulvruchten, plantaardige oliën, met weinig toegevoegde suiker, zout en bewerkt vlees en zonder suikerhoudende dranken’.
Een handje noten, geen kilo amandelen
De werkgroep keek ook naar welk patroon het beste vol te houden is. Dat blijkt het mediterrane voedingspatroon, dat tevens in verband wordt gebracht met een verlaging van het risico op hart- en vaataandoeningen. Cardioloog Jansen hecht al jaren aan dat mediterrane leefpatroon. Haar advies is dan ook: eet zo dicht mogelijk bij de natuur, wat zoveel betekent als bordenvol groente en peulvruchten, regelmatig fruit (vol vezels, vitamines en zo, maar ook suikers), scheutig met olijfolie, minder vlees, wekelijks vette vis en minder suiker. “En vergeet niet het dagelijkse handje ongebrande noten. Dat betekent dus niet ’s avonds voor de televisie een kilo amandelen wegknagen; er zitten veel calorieën in. Blijf je gezonde verstand gebruiken.”
Volgens Jansen is het belangrijkst een eetpatroon te vinden dat bij je smaak past. “Volg niet klakkeloos een weekmenu, zoek iets wat je echt lekker vindt. Iedereen is anders. Heb je jouw favoriete voeding te pakken, eet dan drie keer per dag een gezonde vullende maaltijd en neem geen tussendoortjes. Je zult zien hoe snel je gezondheid daarvan opknapt. Ik zie dat bij mijn hartpatiënten die er serieus werk van maken en hierdoor medische ingrepen voorkomen.”
Zet al je beeldschermen uit
Nu is voeding maar één component. Een gezonde leefstijl is een totaalpakket, schrijft De Weijer in haar leefstijlboek. Andere helpende factoren zijn: zingeving, beweging, ontspanning, slaap en verbinding. Dat betekent dat je bij jezelf kunt nagaan hoe je die aspecten in je leven kunt inpassen. “Zoek vaker de natuur op, maak bewust tijd vrij voor dierbaren. Zorg dat je je iedere week minimaal 150 minuten matig of zwaar inspant. En geef aandacht aan wat jouw leven zin geeft.”
De Weijer kan het niet vaak genoeg benadrukken: “En zorg voor goede nachtrust. Voeding is belangrijk, maar stress en gebrek aan slaap zijn funest voor een goed functionerend immuunsysteem. Dus bouw je dag rustig af, drink geen koffie meer, zet al je beeldschermen uit en ga op dezelfde tijd naar bed. Dan zet je al flinke stappen richting een gezond lijf.”
Leefstijlcoach Dubbers tot slot: “Je leefstijl omgooien doe je niet met een grote ommezwaai. Doe het stap voor stap. Focus niet puur op resultaat, maar trek er een jaar voor uit en wees niet te streng voor jezelf. Dan heb je de grootste kans op succes.”
Lees ook:
Zonder aandacht voor onze leefstijl is aanpak corona ‘dweilen met kraan open’
Het kabinet moet bij het coronabeleid niet alleen kijken naar ziekenhuisbedden, maar ook naar gezonder leven, zeggen wetenschappers.
Er is meer wat u kunt doen tegen corona en daar hoort u te weinig over
Een gezonde leefstijl is alleen een keuze voor degenen die het zich kunnen veroorloven, schrijft columniste Hieke Huistra.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten