Ze
is nét niet de oudste winnaar van de P.C. Hooftprijs. Dat record staat
op naam van essayist Arthur Lehning, die de prestigieuze prijs in 1999
kreeg. Hij was toen honderd jaar. Met haar 98 jaar volgt schrijfster
Marga Minco hem op de voet.
Gisteren
maakte de jury bekend dat Minco de prijs krijgt voor haar hele oeuvre,
dat naast haar beroemde debuut ‘Het bittere kruid’ (1957) nog zo’n
vijftien romans, verhalenbundels en enkele boeken voor kinderen omvat.
De herinnering aan de Duitse bezetting en de Jodenvervolging is daarin
een belangrijk thema. Zelf wist de schrijfster tijdens de Tweede
Wereldoorlog als enige van haar familie aan de Duitsers te ontsnappen.
Bij
de keuze voor Minco speelde haar gevorderde leeftijd geen enkele rol,
zegt juryvoorzitter Mathijs Sanders. “De gedachte ‘nu of nooit’ is niet
bij ons opgekomen. Minco schreef een ongelooflijk belangrijk oeuvre, dat
tegelijk bescheiden, onnadrukkelijk en heel groot is. Ze is dé
Nederlandse stem in de Europese oorlogsliteratuur. We zijn in korte tijd
tot een unaniem besluit gekomen.”
Voor
miljoenen mensen is Minco de schrijver van één boek; ‘Het bittere
kruid’ staat nog altijd in de scholieren-top-20. Maar volgens de jury is
het onterecht om haar werk tot deze oorlogsnovelle te versmallen. Ook
in andere verhalen en romans geeft Minco op indrukwekkende wijze vorm
‘aan existentiële ervaringen als angst, schuldgevoel, eenzaamheid en een
diep maar nauwelijks te verwoorden verlangen naar geborgenheid’. Ze
doet dat in precieze, economische bewoordingen en vaak met een lichte
toets, die de impact van haar verhalen alleen maar versterkt.
Is
het niet vreemd dat Minco’s oeuvre nu pas met de belangrijkste
Nederlandse literatuurprijs wordt bekroond? “Haar naam circuleerde ook
bij andere jury’s, neem ik aan”, zegt juryvoorzitter Sanders. “Maar
nogmaals: haar leeftijd speelde voor ons geen rol. En de P.C. Hooftprijs
is geen aanmoedigingsprijs.”
De
schrijfster zelf is blij met haar bekroning, laat haar dochter Jessica
Voeten weten. “Ze vindt het leuk en fijn en eervol. Of ze de prijs had
verwacht? Welnee, zo zit zij niet in elkaar. Er zijn mensen die hun hele
leven wachten op iets leuks, maar dat moet je niet doen.” Volgens
Voeten gaat het goed met haar moeder: “Maar ze hoort buitengewoon
slecht.”
Literatuurcriticus Rob
Schouten is verrast door de keuze van de jury. “De juryleden zijn
relatief jong, daarom dacht ik dat ze voor Arnon Grunberg zouden kiezen.
Maar ik zie de laatste jaren ook een tendens om oude reputaties te
belonen. En Minco is wel een nationale schrijfster, iedereen heeft ‘Het
bittere kruid’ gelezen. Een echte publieksschrijfster en een goede ook.”
Haar oeuvre speelt in de literatuurgeschiedenis nauwelijks een rol,
heeft Schouten gemerkt. “Wat dat betreft is deze toekenning een daad van
historische rechtvaardigheid.”
Collega-schrijver
Grunberg reageert verheugd op de bekroning van Minco. “Op grond van de
boeken die ik van haar gelezen heb, lijkt me de prijs meer dan terecht.
Wat laat, maar beter laat dan nooit.” Ook in zijn eigen werk speelt de
nawerking van de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol, voelt Grunberg
zich misschien verwant met de schrijfster? “Thematisch gezien zie ik
eerder verschillen dan overeenkomsten. Niettemin wil ik me graag met
haar verwant voelen, verwantschap is ook een keuze. Bij deze maak ik die
keuze.”
Het bittere kruid van Marga Minco haalt 50ste druk
In 2014 kwam van Het Bittere Kruid van Marga Minco de 50ste druk uit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten