‘Vrouwen hebben geen orgaan voor seksueel genot, werd gedacht’
Mary Anning (1799-1847) was een formidabele fossielenjager, maar werd als vrouw in victoriaanse tijden niet voor vol aangezien. De film Ammonite, met Kate Winslet en Saoirse Ronan, gunt haar eerherstel én liefde.
Al tijdens de opnamen van Ammonite uitten bloedverwanten
van fossielenjager Mary Anning (1799-1847) hun zorg in de Britse
tabloids. Fijn, eindelijk een speelfilm over hun oudtante, die zo’n
belangwekkende rol speelde in de vroege paleontologie, maar als vrouw en
autodidact geen toegang kreeg tot de victoriaanse wetenschapsorde. Geen
klachten ook over de casting: Kate Winslet! Maar waarom liet de
filmmaker Mary in zijn drama een relatie beginnen met een vrouw? Daar
was toch geen enkel bewijs voor, zo’n lesbische liefde?
Dat klopt, reageerde scenarist en regisseur Francis Lee. Dat bewijs was er niet. Zoals er ook geen bewijs was van een heteroseksuele relatie. Anning bleef haar leven lang ongehuwd. Veel meer is er niet bekend over het persoonlijk leven van de vrouw die in 1812 als 12-jarige het eerste complete, vijf meter lange skelet van een prehistorische ichthiosaurus losbikte, uit de kalkstenen kliffen bij het Zuid-Engelse kustplaatsje Lyme Regis. Dus waarom zou hij als filmmaker de leemten in dat persoonlijke leven niet vrijelijk mogen invullen?
‘Ik vond het wel dapper van Francis’, zegt Kate Winslet, in een video-interview met een vijftal over de wereld verspreide journalisten. ‘Het is een mooie, wellicht onverwachte kijk op Mary’s leven. Een script over een historisch personage, dat echt heeft bestaan maar waar een verzonnen deel bij is gecreëerd – zoiets had ik nog nooit gelezen. Ik raakte meteen gefascineerd.’
De 45-jarige Britse actrice noemt het belangrijk om in mainstreamfilms ‘nog veel meer’ verhalen te vertellen over niet-heteroseksuele relaties. ‘Zodat het als iets normaals wordt ervaren door het publiek. Dat hoop ik voor toekomstige generaties, en voor mijn kinderen.’
Ze noemt Mary Anning de ‘onbezongen held’ van de paleontologie. ‘Ik kende haar naam, maar was niet op de hoogte van het belang van haar vondsten. Dus ik heb me laten bijscholen.’ Anning verkocht fossielen aan toeristen om in haar levensonderhoud te voorzien, in de film en in het echt. ‘Een hard en karig bestaan. Ze werd verguisd, in haar tijd. Mannelijke evenknieën trokken haar werk en vondsten in twijfel.’
Ammonite is de tweede speelfilm van de Noord-Engelse cineast en boerenzoon Francis Lee, die in 2017 doorbrak met God’s Own Country; een rauw en invoelend drama over de liefde tussen een jonge schapenboer en een Roemeense seizoenswerker. In wat hij zelf doelbewust géén biografische film over Anning noemt, zadelt de filmmaker de fossielenzoeker op met Charlotte Murchison – ook die bestond echt. De jongedame uit de wat hogere klasse wordt bij Anning gestald door haar echtgenoot. Want, zo meent meneer Murchison: misschien helpt dat fossielzoeken aan zee (‘een hobby’) tegen de ‘melancholie’ die zijn vrouw kwelt.
Charlotte wordt gespeeld door Saoirse Ronan, de begenadigde 26-jarige Ierse actrice die al viermaal voor een Oscar werd genomineerd; Atonement, Brooklyn, Lady Bird en Little Women. ‘Gefrustreerd en onder-gestimuleerd’, typeert ze haar personage, eveneens in een video-interview. ‘Charlotte werd geremd in ieder aspect van haar leven. Wat ze zegt, hoe ze het zegt, wat ze mag eisen - namelijk niets. Ze speelt een beetje piano. Fijn, maar dat was het dan wel. Het bestaan van een vrouw zoals zij, uit de hogere middenklasse, kon ongelooflijk saai zijn.’
Voor haar spel als de norse Mary, die eerst niets moet hebben van het aan haar opgedrongen tutje Charlotte, achtte Winslet het nodig zichzelf zo veel mogelijk te isoleren van haar collega-acteurs en de crew. ‘Van maandag tot en met vrijdag, als we draaiden, verbleef ik niet in het comfortabele hotel waar alle anderen zaten, maar in een hutje aan zee. Overgeleverd aan de elementen, precies op de plek waar Mary ooit de stranden afspeurde voor haar fossielen. Als het ’s nachts stormde, de stroom uitviel en ik alleen en bang in het donker lag, dacht ik wel: waarom doe ik dit ook alweer? Waarom slaap ik niet gewoon bij de rest in dat warme hotel? Maar het hielp me om in Mary’s ritme te geraken. Ik voelde me wat onzeker over de rol, hetzelfde gevoel dat ik had toen ik Hanna Schmitz speelde (Winslets met de Oscar bekroonde rol als kampbewaker in The Reader, red.). Je acteert iemand die onaardig lijkt. Maar op een of andere vakmatige manier tracht je dan toch iets in je spel te leggen dat maakt dat het publiek op z’n minst enige empathie voelt voor die persoon.’
Ronan wordt vaak vergeleken met Winslet, vanwege haar spel, dat nooit ook maar een flard overdadig is, en haar nuchtere kijk op het sterrencircus. En ook vanwege haar rollen tegenover Timothée Chalamet, in Lady Bird en in Little Women. De jonge acteurs als de millennialversie van Kate en Leo (DiCaprio), die elkaar na Titanic opnieuw troffen in Revolutionary Road. ‘O, ik ben niet als Kate hoor’, zegt de Ierse. ‘Al hoop ik dat wel. En ja, dat hebben wat mensen gezegd over Timmy en mijzelf: jullie zijn de nieuwe Kate en Leo! Nou, dat estafettestokje nemen we graag over, om er eindje mee te rennen, zolang het ons is toegestaan. Ik hoop dat Timothée en ik samen zullen blijven werken. Maar ik zeg je: als ík midden op oceaan op een deur drijf, laat ik Timothée níét naar de bodem van de oceaan zinken, zoals Kate deed bij Leo. Dan mag Timmy erbij, op de deur.’
Winslet en Ronan kenden elkaar oppervlakkig, voorafgaand aan de opnamen. ‘We vlogen wel eens langs elkaar, in hotelgangen’, zegt de oudste van de twee. ‘En we hadden elkaar eens geïnterviewd voor zo’n tweegesprek tussen acteurs. Ik wist dat we hetzelfde gevoel voor humor hebben.’
Winslet liet de opnamen van de vrijscène tussen Mary en Charlotte verplaatsen naar de 25ste verjaardag van Ronan, die in de draaiperiode viel. ‘Ik wilde dat Saoirse vrolijk en ontspannen was, dus ik had gevraagd het schema om te gooien. Het leek me wel grappig om er een feestelijk moment van te maken.’
Ronan: ‘Ik wist dat dus niet! Pas een uur geleden vertelde Kate me hierover. Nou, ik ben haar dankbaar: het gaf ons het excuus om vooraf een paar glazen prosecco te drinken. Het is met terugwerkende kracht het beste verjaardagscadeau dat ik had kunnen verzinnen.’
De intense vrijscène tussen de twee vrouwen in Ammonite werd in de Amerikaanse pers al druk besproken: zo vrijen acteurs niet vaak, in Hollywood. Winslet liet het tijdschrift The Hollywood Reporter weten dat ze ‘trotser’ op die scène is, dan op al haar eerdere vrijscènes. ‘Weet je wat het is?’, zegt de actrice. ‘Liefdesscènes tussen twee vrouwen worden vaak op een sensationele wijze omschreven: stomend, wellustig, of zelfs controversieel! Woorden die je zelden aantreft als het om een heteroseksuele liefdesscène gaat. Daar stoor ik me echt aan. Ik zou het haten als dat soort woorden met Ammonite in verband worden gebracht. En wat de choreografie van die liefdesscène betreft: dit speelt in een tijd waarin verondersteld werd dat vrouwen geen organen voor seksueel genot hadden. Nou, de film laat zien dat ze die absoluut wél hadden. Dat is belangrijk. En verder is het gewoon een intiem moment tussen twee mensen die verliefd worden. Puur en simpel.’
Oscarnominaties
Net als Kate Winslet, die in de jaren negentig vooral werd gecast voor periodedrama’s (Sense and Sensibility, Hamlet, Titanic), wordt de Ierse Saoirse Ronan beschouwd als een ideale vertolker van vrouwen en meisjes in andere tijden. Ze was onvergetelijk als de kleine Briony in Atonement, een rol die haar op haar 13de de eerste Oscarnominatie bezorgde. Later volgden er nominaties voor haar rollen in Brooklyn en Little Women.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten