Tv-column Willem Pekelder
Wat een verademing, de vrije geest van Nazmiye Oral in ‘Zomergasten’
Het
duurde minder dan een uur om me volledig te laten inpakken door
Zomergast Nazmiye Oral. Eerst leek de auteur en theatermaker je steeds
op het verkeerde been te willen zetten, totdat je doorhad: dit heeft
niets met verkeerde benen te maken, dit is ‘gewoon’ hoe ze is: een vrije
geest.
Hoezeer
ook ík vergiftigd ben door het hokjesdenken, bleek toen ik na haar
aanval op de grondlegger van de seculiere Turkse staat Atatürk (“goede
ideeën, maar van bovenaf opgelegd”), begon te dubben over haar politieke
gezindheid. Erdogan en Denk leken me voor deze mondaine dame
uitgesloten, maar wat dan wel? Nou, simpelweg iemand die zich voor geen
enkel karretje laat spannen. Je zou in deze tijd van genadeloze
‘identiteitsoorlogen’ bijna vergeten dat zulke onafhankelijke denkers
nog bestaan.
Blijf
uit de buurt van groepsgedrag, maar volg je eigen innerlijk kompas, was
de rode draad in deze ‘Zomergasten’, waarbij de gekozen fragmenten
naadloos aansloten bij een coherent wereldbeeld. De opwekking van een
jongen op de Tempelberg in de film ‘Messiah’ betekende voor Oral niet
dat we kunnen wachten op hulp van buiten. Nee, we moeten zélf elke dag
opnieuw opstaan uit de dood.
Stop met zoeken naar goedkeuring door anderen
‘Buiten’
was de hele uitzending door een beladen begrip. De Duitse journalist
Günter Wallraff die in ‘Ganz Unten’ het lot van gastarbeiders aan de
kaak stelde, was ten diepste ook niet meer dan een stem van buiten.
Oral, geboren uit Turkse ouders: “Mijn vader vond dat vieze werk prima,
want het was mannelijk en verdiende goed”.
Het ego hoorde eveneens tot de buitenwereld, illustreerde Oral met een letterlijk waanzinnige liftscène uit de film ‘Revolver’. “Het ego is een vervorming van de fabrieksinstelling waarmee je wordt geboren”. Haar advies: stop met het zoeken van goedkeuring door anderen, pel jezelf af, met compassie voor je fouten, en ontdek dan dat je al goed bént. ‘Mensen’ was het nieuwe werkwoord dat ze voor dit proces introduceerde. En daarop aansluitend de sleutelzin: de waarheid maakt vrij.
Het ego hoorde eveneens tot de buitenwereld, illustreerde Oral met een letterlijk waanzinnige liftscène uit de film ‘Revolver’. “Het ego is een vervorming van de fabrieksinstelling waarmee je wordt geboren”. Haar advies: stop met het zoeken van goedkeuring door anderen, pel jezelf af, met compassie voor je fouten, en ontdek dan dat je al goed bént. ‘Mensen’ was het nieuwe werkwoord dat ze voor dit proces introduceerde. En daarop aansluitend de sleutelzin: de waarheid maakt vrij.
Presentator
Janine Abbring hapte af en toe naar adem vanwege de overdosis
openhartigheid die oprees tegenover haar. Zo vertelde Oral dat haar
moeder met zelfmoord dreigde, toen ze, na eerder een uithuwelijking te
hebben geweigerd, op kamers wilde gaan om te studeren. “Toen kwam ik
helemaal in mijn kracht”, sprak de Zomergast, zonder daarbij – de hemel
zij gedankt – te vervallen in verder welzijnsjargon. Het was de dood of
de gladiolen, en haar moeder koos uiteindelijk voor het laatste.
Heb je ‘vijanden’ lief
Veroordeel
niet, maar leer elkaar kennen, was Orals boodschap. Met haar moeder
vocht ze in het stuk ‘Niet meer zonder jou’ de strijd uit tussen
traditie en moderniteit. Bij PVV’ster Nicky ging ze twee weken logeren,
en Ries van Dijk, die in Utrecht fel actie voerde tegen een azc (“ik
steek de fik erin”), nam ze op in haar (en Adelheid Roosens) project
‘Wijksafari’. Op zowel Nicky als Ries raakte ze zeer gesteld. “Als je
eenmaal iemand zíét, kun je hem nooit meer níét zien".
Het
was in deze gepolariseerde tijden van een verademende gematigdheid. Een
urgent relaas van een vrouw die deze kijker dwong om, al sleutelend aan
zichzelf, boven zijn ego uit te stijgen, teneinde tot het aloude
inzicht te komen: heb je ‘vijanden’ lief.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten