|
|
|
|
woensdag 20 februari 2019
Kritische journalist aangeklaagd / Filipijnen
woensdag 13 februari 2019
dinsdag 12 februari 2019
Astuces de grand'mère
-
Détacher les tasses :
Celui qui adore le thé le sait, il laisse des tâches difficiles à retirer sur les tasses. Difficile ? Eh bien non ! Il n'y a rien de plus facile : mouillez l'intérieur de votre tasse, saupoudrez les parois d'une fine couche de bicarbonate. Ajoutez 1 cuillère à café de vinaigre blanc puis remplissez la tasse d'eau très chaude ou bouillante. Laissez refroidir l'eau puis, magie, les tâches disparaissent au simple passage de l'éponge.
-
Faire son sucre glace :
Flûte, vous avez oublié d'acheter du sucre glace ? Si vous avez du sucre en poudre et un mixeur, vous aurez du sucre glace d'ici 2 minutes. Versez le sucre dans votre mixeur. Mettez-le en route... Vous avez du sucre glace :)
-
Redonner vie à une salade :
Oups, la salade prévue ce soir pour accompagner le repas fait grise mine… Pas de panique, trempez-la dans de l’eau sucrée durant 1 heure, elle retrouvera son croquant comme par magie.
-
Ravoir le fond des casseroles :
Oups, ça a légèrement beaucoup accroché au fond de la casserole ? Pas de panique. Recouvrez le fond d'une épaisse couche de bicarbonate. Humidifiez et laissez ainsi pendant au moins 1 jour. Le lendemain lavez comme à votre habitude. Vous allez voir, ça marche vraiment bien.
-
Savoir si un oeuf est frais :
Il suffit de le plonger dans une eau bien salée. S'il coule et se couche au fond, c'est qu'il est ultra frais. S'il est au fond et se tient debout à la verticale, il est encore frais mais pas pour être mangé à la coque. S'il flotte, ne le consommez pas.
-
Réussir sa chantilly :
Déjà, assurez-vous que c'est bien de la crème liquide ENTIERE, parce que l'allégée, elle ne monte pas. Ensuite, assurez-vous que tout ce petit monde : bol, fouet, crème sont très très froids (hop, 15 minutes au congel) et surtout, ayez toujours un pot de mascarpone sous la main. Si malgré tous vos efforts votre chantilly ne monte pas assez, ajoutez le mascarpone et admirez la belle chantilly que vous obtiendrez en un temps record.
-
Ramollir son beurre :
Tous les matins c'est pareil, vous n'êtes pas réveillé et vous cassez en deux votre tartine de pain grillé en tentant d'étaler dessus votre beurre trop dur. Et bien cela c'est fini. Remplissez un bol d'eau bouillante pendant 30 secondes. Videz-le et, sans vous brûler, retournez le bol au-dessus de votre morceau de beurre. Dans 1 minute il sera prêt à étaler.
Et si vous avez besoin de beurre mou pour une recette, râpez-le, ça marche aussi très bien ;)
-
Arrêter l'oignon de vous faire pleurer :
Un vrai bourreau des coeurs celui-ci, il a le don de titiller vos glandes lacrymales... Pour résoudre ce problème sans avoir à mettre des lunettes de plongée, assurez-vous qu'il y a de l'eau entre vos yeux et votre couteau. Car si l'oignon vous fait pleurer c'est que la chose mouillée vers laquelle se dirigent ses gazs irritants... ce sont vos yeux. Pour éviter ça, mouillez la lame de votre couteau régulièrement et vous pourrez ranger vos mouchoirs.
-
Dessaler un plat :
Oups... vous avez eu la main lourde sur le sel (ou le piment) ? Ajoutez une pomme de terre épluchée crue à votre préparation. En cuisant elle va absorber l'excédent de sel comme par magie... N'oubliez pas de la retirer avant de servir votre plat ;)
-
Sauver vos blancs d'oeuf :
S'il vous reste des blancs d'oeuf et que vous n'avez pas le temps ni le courage de vous lancer dans des meringues ou des langues de chat, surtout ne les jetez pas ! Vous pouvez les conserver au réfrigérateur 3 jours dans une boîte hermétique ou même les congeler pendant 5 mois max. Pratique :) N'oubliez pas de mettre la date sur la boîte et le nombre de blancs qui y figurent.
Onze nieuwe directeur stelt zich voor / vluchtelingenwerk
|
|
|
| Met vriendelijke groet, |
| Abdeluheb Choho |
| Directeur VluchtelingenWerk Nederland |
maandag 11 februari 2019
Roep Rusland op Shevchenko niet te vervolgen! Amnesty international
Anastasia Shevchenko (Rusland)
Mensenrechtenactivist Anastasia Shevchenko van de beweging Open Rusland kan 6 jaar cel krijgen voor ‘herhaalde deelname aan activiteiten van een ongewenste organisatie’.Shevchenko werd op 23 januari onder huisarrest geplaatst in afwachting van haar rechtszaak. Haar 17-jarige dochter werd een week later in kritieke toestand opgenomen in het ziekenhuis. Shevchenko kreeg pas enkele uren voor haar overlijden toestemming haar te bezoeken. Ze was toen al niet meer bij bewustzijn.
Het is de eerste keer dat de Russische autoriteiten een strafzaak openen tegen een mensenrechtenverdediger op grond van de Ongewenste Organisatiewet. Als dit vaker gebeurt, heeft dit verstrekkende gevolgen voor het recht op de vrijheid van meningsuiting in Rusland.
Warmt CO2 het klimaat echt wel op? (en nog drie knellende vragen die klimaatsceptici vaak stellen)
Als een veenbrand wordt het debat over het klimaatbeleid van
onderaf brandende gehouden door een losvast netwerk van enkele
tientallen klimaatsceptische geleerden, allen gepensioneerd en haast
allen ingenieur. Hun klacht: we zijn veel te geobsedeerd door CO2, het
is nog maar de vraag of de klimaatwetenschap wel klopt. Hebben ze een
punt? We hielden vier van de steeds terugkerende kwesties tegen het
licht - en gingen bij de heren op de koffie.
‘Klimaatverandering is van alle tijden, de mens heeft daarop maar bitter weinig invloed’
Guus Berkhout en Dick Thoenes in Elsevier, 11 oktober
HALF WAAR
Laat het even inwerken. Zó zag Antarctica er 120 miljoen jaar geleden uit:
Kijk over je schouder naar het verleden,
en al snel besef je dat klimaatverandering van alle tijden is. Dat geeft
aan dat de planeet heus wel wat gewend is. Maar sceptici halen het
verleden vooral van stal om aan te geven: zie je wel, het komt niet door
de mens. ‘Klimaat verandert voortdurend, logisch dat het sindsdien dus
weer wat opwarmt’, zoals Thierry Baudet pas nog twitterde in een bericht dat anderhalf duizend ‘likes’ kreeg.
‘Natuurlijk, het klimaat verandert
altijd’, zegt hoogleraar paleo-oceanografie Appy Sluijs (Universiteit
Utrecht). ‘Maar belangrijker is de vraag: waardoor kwam dat? En je ziet
dan dat er vaak op de een of andere manier CO2 bij betrokken is, als
aanjager van de temperatuur.’
Neem het aflopen van de laatste ijstijd,
zo’n twintig- tot tienduizend jaar geleden. De instraling van de zon
veranderde, waardoor het warmer werd. Maar daarna kwam er CO2 vrij uit
de diepzee en ging de wereldtemperatuur verder omhoog, hand in hand met
de toename van broeikasgassen. Bij een andere bekende prehistorische
warmteuitbraak, het ‘paleoceen-eoceen thermaal maximum’
van zo’n 56 miljoen jaar geleden, gaven waarschijnlijk
vulkaanuitbarstingen de eerste duw, waarna er een enorme bel broeikasgas
wegborrelde uit de zeebodem en de temperatuur in enkele duizenden jaren
tijd met 5 of 6 graden steeg.
En het recente verleden? Sceptici wijzen
hier doorgaans op warme periodes uit historische tijden. De Vikingen
vestigden zich op Groenland omdat het er vriendelijk en ‘groen’ was, in
de Alpen komen onder de gletsjers soms boomresten vandaan die groeiden
in de dagen van de Romeinen, en de middeleeuwen waren zo warm dat men in
Engeland wijn verbouwde. Zie de geschatte temperatuur op het noordelijk
halfrond (groen en rood) en in Engeland (blauw) sinds het jaar 1000 tot
2000:
Maar duik in de achterliggende studies,
en de wetenschap achter zulke aansprekende anekdotes blijkt genuanceerd.
Inderdaad wijzen zaken zoals oude koralen en chemische afdrukken in
ijskernen en sedimenten erop dat het van ongeveer 900 tot 1300 warmer
was op aarde. Warmer dan halverwege de vorige eeuw werd het
wereldgemiddelde echter niet, en de opwarming die er was, was ongelijk
verdeeld. Zo blijkt uit een omvangrijke reconstructie in Science dat de
zuidelijke kant van Groenland precies op een warme plek lag – de rode
vlek hieronder. Maar op veel plekken werd het juist koeler (blauw):
Ook het zogeheten ‘holocene
klimaatoptimum’, een warmte van zesduizend jaar geleden die de
het-valt-wel-meeërs graag aanhalen, beperkte zich vooral tot het
noordelijk halfrond, en dan nog vooral de zomers. ‘Feit is dat op
wereldgemiddeld niveau het klimaat de afgelopen tienduizend jaar juist
best stabiel was’, zegt Sluijs.
En dat blijkt inderdaad als je een
temperatuurgrafiek van die periode erbij pakt, samengesteld uit een
reconstructie van de prehistorie (de blauwe lijn) en de moderne
temperatuurmetingen (de rode lijn). De bobbel lijkt heel wat, maar het
gaat hier om tienden van graden:
Minstens zo belangrijk is een andere les
van vroeger: klimaatverandering verandert de wereld. Tijdens de laatste
echt hete episode – in de steentijd, zo’n 125 duizend jaar geleden –
waren Antarctica en Groenland deels gesmolten en stond de zeespiegel zes
tot negen meter hoger dan nu, een stand die veel kustgebieden in de
problemen zou brengen.
Bovendien gaat de huidige
temperatuurstijging, naar historische maatstaven, extreem snel. Zie de
rode piek hierboven, die momenteel doorgaat tot één graad, ver buiten
het grafiekje.
Na een ijstijd verandert de hoeveelheid
CO2 met zo’n honderd deeltjes per miljoen (ppm) in tienduizend jaar, en
dat is net zoveel als de afgelopen eeuw. ‘We schieten dus ongeveer 100
keer zo hard tegen de bal die we aarde noemen’, zegt ijskaponderzoeker
Roderik van de Wal (Universiteit Utrecht). ‘Dat is ongekend. En we weten
dat er een zekere traagheid in het systeem zit. Eén graad erbij in een
eeuw tijd komt niet zomaar tot stilstand. Eigenlijk is iedereen het er
wel over eens dat we om die reden alleen al sowieso nog een graad extra
op ons dak krijgen.’
‘CO2 zou de oorzaak zijn van alle problemen, wat gewoon niet klopt.’
(Berkhout in De Telegraaf, 29 december)
ONJUIST
Dat de aarde tegenwoordig ongeveer één
graad warmer is dan anderhalve eeuw geleden, daarover zijn vriend en
vijand het wel eens. Dit is momenteel het beeld van de gemiddelde
wereldtemperatuur, gemeten volgens drie methoden:
Maar dan de oorzaak. Het officiële
IPCC-standpunt is dat het ‘extreem waarschijnlijk’ is – meer dan 95
procent zeker – dat menselijke broeikasgassen ‘de dominante factor’ zijn
van de opwarming. In oktober scherpte het IPCC dat aan. Om
precies te zijn: er is meer dan twee derde kans dat de waargenomen
opwarming nagenoeg helemaal is toe te schrijven aan de mens.
‘Dat vertrouw ik niet’, zegt Berkhout.
‘Het IPCC zegt: het is allemaal nóg zekerder geworden, het staat nu
helemaal vast. Op basis daarvan gaat de politiek nu honderden miljarden
uitgeven. Maar hoe kun je dat nou zeggen? Het klimaat is altijd
veranderd door natuurlijke oorzaken, en nu zou die natuurlijke kant
opeens marginaal zijn?’
Alleen beweert geen wetenschapper dat. De
afgelopen decennia was men druk in de weer met het ‘afpellen’ van de
natuurlijke factoren die het klimaat beïnvloeden. Zoals de intensiteit
van de zon (de blauwe lijn) tegenover de gemeten temperatuur (rood):
Zulke berekeningen voerde men ook uit
voor de schommelingen in de aardbaan, omslagen in de zeestromen, ozon,
kosmische straling, veranderend landgebruik enzovoorts. Al die
natuurlijke omstandigheden leveren een wiebelende klimaatgrafiek op, die
heel aardig meebeweegt met de werkelijk gemeten wereldtemperatuur. Met
één verschil: het wordt niet, zoals in het echt, warmer. Alleen door CO2
en andere broeikasgassen toe te voegen aan de mix, gaat de
wereldtemperatuur omhoog. Conclusie: CO2 is de hand die de
wereldtemperatuur optilt.
Dit is zoals dat er, volgens een Zwitsers onderzoek in Nature Geoscience,
uitziet. Met alleen natuurlijke factoren zou de temperatuur min of meer
rechtdoor lopen (paars), maar de waarnemingen (zwart) gaan omhoog ,
samen met de voorspelde opwarming door broeikasgassen (rood):
Dat komt overigens niet onverwacht.
Bekend is immers dat CO2 een broeikasgas is: het molecuul absorbeert
(net als andere broeikasgassen) warmtestraling vanaf de aarde en straalt
het weer uit naar alle kanten, waardoor er meer warmte blijft hangen in
de dampkring. En het CO2-gehalte in de dampkring neemt toe door
menselijke uitstoot, zoals deze metingen op Hawaii door het Amerikaanse onderzoeksinstituut NOAA laten zien:
Er is meer dat op CO2 wijst. De nachten warmen meer op dan de dagen, precies zoals verwacht op een planeet die meer moeite heeft zijn infraroodstraling kwijt te raken. Hogere luchtlagen koelen wat af, wat een aanwijzing is dat de opwarming niet van de zon komt, maar uit de dampkring zelf.
En anderhalve eeuw metingen brengen een ijzeren wetmatigheid aan het licht: hoe meer broeikasgassen, des te hoger de temperatuur. Dat ziet er dan zó uit - let op de vele recente jaartallen rechtsboven:
Voor de liefhebber: de twee correleren
met een zogenoemde ‘r’ van 0,94, een bijna perfect verband. ‘Ik ken in
het klimaat niets maar dan ook niets dat zo’n sterke correlatie
vertoont’, zegt klimaatwetenschapper Geert Jan van Oldenborgh van het KNMI.
Maar zijn broeikasgassen ook de
hoofddader? Kan er niet stiekem een andere, nog onbekende factor in het
spel zijn? Klimaatwetenschappers achten dat hoogst onwaarschijnlijk. Zo
wees een recente statistische analyse uit
dat er geen aanwijzing is voor zo’n nog verborgen x-factor. ‘Geloof me,
die is er ook gewoon niet’, zegt Van Oldenborgh. ‘Reken maar dat we ons
allemaal gek hebben gezocht. Want als je hier een gat in kunt schieten,
sta je meteen in Nature.’
‘Mensen die beweren dat we alleen maar
naar CO2 kijken en niet naar andere factoren, snappen er gewoon niets
van’, zegt atmosfeerwetenschapper Bart Verheggen (Amsterdam University
College). ‘Dat gaat er volledig aan voorbij dat we het systeem al heel
lang bestuderen, en dat wat we zien en meten juist heel goed samenvalt
met wat we al weten over CO2 en andere broeikasgassen. Er zijn meerdere
bewijslijnen, en samen geven die een coherent beeld.’
De Britse atmosfeerwetenschapper Ed
Hawkins vatte zijn frustratie over het onbegrip afgelopen zomer pesterig
samen in een Twitterbericht:
‘De IPCC-modellen overschatten de waargenomen opwarming’
(Kees le Pair, pamflet ‘Nieuw klimaat alarm’, augustus 2018)
ONDUIDELIJK
Vertrouwd refrein bij de tegenbeweging:
de klimaatmodellen overdrijven de boel! De modellen, ingewikkelde
computerprogramma’s die het opwarmende klimaat nabootsen, voorspellen
dat de wereldtemperatuur oploopt tot zo’n anderhalve graad rond het jaar
2040. Maar tot dusver gaat de echt gemeten opwarming veel langzamer,
stellen de critici.
In Elsevier illustreerde Berkhout dat, samen met emeritushoogleraar chemische technologie Dick Thoenes, met deze grafiek:
De grafiek komt niet uit een
wetenschappelijk tijdschrift, maar van een omstreden presentatie die
atmosfeerwetenschapper John Christy van de Universiteit van Alabama drie
jaar geleden hield voor het Amerikaanse congres (PDF). Daar ziet de grafiek er al wat wetenschappelijker uit:
Let op dat Elsevier de onzekerheidsmarges
wegliet, zodat de lijntjes meer los van elkaar lijken te staan dan ze
in werkelijkheid doen. En zelfs dan is er op de grafiek veel aan te
merken: het gaat alleen over de hogere luchtlagen, en technische zaken
zoals de keuze van het nulpunt en de manier van gladstrijken zijn zo
gekozen dat het verschil tussen waarneming en model extra groot lijkt.
Toen NASA-klimaatwetenschapper Gavin Schmidt de grafiek hertekende, kreeg hij dan ook een grafiek waarin de satellietwaarnemingen veel minder achterlopen op de modellen:
Let wel: ‘De verschillen zijn niet
verdwenen’, moet ook Schmidt toegeven. Dat heeft alleen waarschijnlijk
meer te maken met de metingen dan met de modellen, vermoeden kenners. Zo
zijn ballonmetingen berucht onbetrouwbaar, alleen al omdat men er
goedkope wegwerp-apparatuur gebruikt. Ook satellietwaarnemingen zijn
weinig precies, zegt satellietonderzoeker Stef Lhermitte (TU Delft).
‘Onder die meetreeksen zitten zeer veel onzekerheden en aannames.’
Een andere kwestie speelt op de grond.
Ook daar lopen de echt gemeten temperaturen sinds 1979 zo’n 35 procent
achter op de modellen, volgens berekeningen van onder meer de
onafhankelijke Britse wiskundige Nic Lewis. ‘Dit blijft een van de
belangrijkste onderwerpen’, vindt klimaatpublicist Marcel Crok. ‘De
mainstream weigert gewoon toe te geven dat de modellen de opwarming
sinds 1979 met 35 procent overschatten.’
Dat ziet er, op een grafiek van het IPCC,
zó uit. Kijk een beetje heen door alle details en let op de blauwe
lijntjes (de modellen): die lijken inderdaad wat sneller omhoog te gaan.
Geert Jan van Oldenborgh van het KNMI
wijst er echter op dat het beeld wordt verstoord door twee afkoelende
vulkaanuitbarstingen, de El Chichon in 1982 en de Pinatubo in 1994: die
twee blauwe kuiltjes naar beneden die u hierboven ziet. De effecten
daarvan zijn in de modellen sterker dan in het echt – met als gevolg dat
de modelopwarming daarna wat steiler omhoog lijkt te gaan.
‘Waarschijnlijk schrijven we aan een vulkaanuitbarsting te veel
afkoelende zwaveldruppeltjes in de atmosfeer toe’, zegt hij. ‘En als je
lager begint, ga je harder omhoog.’
En bekijk bovenstaande grafiek vooral als
geheel. Opvallend is dat de modellen de waargenomen trends (in grijs)
over de hele eeuw juist prima berekenen. Sinds 2014 maakt de temperatuur
bovendien een inhaalslag, waardoor de modellen minder achterlopen. ‘Ik
ben juist iemand die de observaties heilig vindt’, zegt Van Oldenborgh.
‘Maar in dit geval zitten de modellen opvallend goed.’
Maar in de discussie over de
klimaatmodellen heeft elk argument een tegenargument. Zo wijst Lewis
erop dat de 35 procent achterstand ook blijft als je de periode ná de
vulkanen onder de loep neemt. ‘Geert Jan verdedigt het onverdedigbare’,
mailt hij.
Zo kun je de zaak, afhankelijk van je aannames, op verschillende manieren bekijken. Volgens een recente analyse van
de Amerikaanse klimaatwetenschapper Zeke Hausfather gingen de oudere
IPCC-modellen 28 procent te langzaam en gaan de huidige modellen 9
procent te hard; volgens een andere, pas verschenen studie in Nature komen juist de klimaatmodellen die het ‘warmst’ staan afgesteld het beste overeen met de werkelijkheid.
De enige zekerheid is dat er nog
veel onzeker is – en dat alle afwijkingen ten opzichte van de modellen
tot dusver nog binnen de marges van het toeval vallen. Volgens een
Britse statistische analyse zal het nog jaren duren voordat we echt
kunnen zeggen of de modellen al dan niet te warm staan afgesteld.
Een ongemakkelijke situatie, vindt Lewis.
‘Natuurlijk zit er grote onzekerheid in de modellen. Maar het is de
bovenkant en het gemiddelde van de verwachtingen waarop we ons
klimaatbeleid baseren, niet de uitschieters aan de onderkant.’
U kunt natuurlijk ook zelf inschatten hoe de vlag ervoor staat, door onderstaande animatie van de Britse klimaatsite Carbon Brief te bekijken. In 40 seconden heeft u dan een aardig gevoel hoe de modellen het vroeger deden - en hoe ze het nu doen:
‘Hoe meer CO2, hoe groener de aarde.’
(Berkhout in De Telegraaf, 25 januari)
WAAR, MAAR VALSE VERGELIJKING
Nou ja, in elk geval is er één voordeel. In een CO2-rijke, warmere broeikaswereld mag je meer plantengroei verwachten. Toch?
Die vreugdekreet ligt menig
klimaattwijfelaar in de mond bestorven – en het is wat de
wetenschappelijke studies inderdaad laten zien. Ongeveer een kwart tot
de helft van de begroeide planeet werd de afgelopen dertig jaar groener,
bleek enkele jaren geleden uit een omvangrijke satellietstudie, doordat de groeiseizoenen langer worden en planten een hoger tempo van fotosynthese krijgen bij meer CO2. Intussen breidden de bossen in Siberië en Canada noordwaarts uit, en neemt het Amazonewoud al zo’n dertig jaar lang meer koolstof op dan het uitstoot, misschien omdat de natuur toewerkt naar een nieuw evenwicht.
In totaal ziet dat er ongeveer zó uit:
Al met al zetten planten tegenwoordig
zo’n 30 procent meer CO2 om in wortels, stengels, bladeren en vruchten
dan vóór de industriële revolutie, blijkt uit de studie waaruit bovenstaande plaatje komt. Een gegeven, dat prompt werd opgepikt en als uithangbord werd gebruikt door rechts Amerika.
‘De zogenaamde koolstofvervuiling heeft
meer gedaan voor het groen op de planeet dan al het klimaatbeleid van de
wereld bij elkaar’, aldus de openlijk klimaatsceptische denktank het
Competitive Enterprise Institute in een persbericht. Sindsdien klinkt dat argument uit vele kelen. Zoals die van Thierry Baudet:
Maar zo simpel ligt het niet. Zo werd
zo’n 4 procent van de begroeide planeet niet groener maar juist bruiner,
en zijn er ook streken waar de bomen krompen, vermoedelijk door de
stijgende temperatuur.
En niet alle vergroening komt door CO2, bracht een gedetailleerde analyse in
november aan het licht. In Siberië, Europa en de VS profiteert de
groene natuur vooral van CO2, in Australië is toegenomen regen de
belangrijkste oorzaak, in Afrika en Azië zijn landbouw en bemesting
hoofdreden. Zie onderstaand kaartje: de punten staan voor significante
vergroening, de kleuren voor de hoofdoorzaak gunstigere temperatuur
(roze), meer zonlicht (geel), meer regen (blauw), meer landbouw (groen),
stikstofbemesting (oranje) en CO2 (groen):
Bovendien is het de vraag hoe lang de
groene golf aanhoudt, zegt hoogleraar tropische bosecologie Lourens
Poorter (Wageningen Universiteit). ‘We hebben het hier over een
korte-termijneffect. Na een tijdje zijn de planten eraan gewend en zakt
hun fotosynthese-capaciteit weer in.’ Zie de groene natuur als een bak
waarin CO2 wordt opgeslagen: in een broeikaswereld wordt de bak groter,
maar ook die raakt uiteindelijk vol. Planten sterven en vergaan, en
daarbij komt een groot deel van hun koolstof weer vrij. ‘In Italië zijn
de bomen sneller gaan groeien’, noemt Poorter als voorbeeld. ‘Maar ze gaan er ook sneller dood.’
Afgezien daarvan zou je haast vergeten
dat CO2 nog iets doet: namelijk, de wereld opwarmen en de oceanen
verzuren. En terwijl de wereld vergroent, groeit ook de CO2-concentratie
in de dampkring: de planten slagen er bij lange na niet in om de extra
uitstoot te compenseren.
Een mooi moment misschien om het voorgaande nog even in 52 seconden op u te laten inwerken, in deze videosamenvatting van Nasa:
Het is na afloop van het gesprek, in de hal van het deftige Haagse Marriott Hotel, als Guus Berkhout, emeritus hoogleraar geofysica en oud-bestuurslid van de TU Delft, de verslaggever nog even staande houdt.
‘Weet je? Ik ben niet zo tevreden
over dit interview’, bekent Berkhout, een hartelijke man met een rond
gezicht en springerige witte krullen. ‘Kijk, wij hebben ruim dertig jaar
ervaring, we hebben geëxcelleerd in de wetenschap, onze kennis wordt
wereldwijd gebruikt en toegepast. Het zou mooi zijn als je zou
schrijven: er zijn bezorgde wetenschappers met onze staat van dienst die
erop wijzen dat we met het draaien aan de CO2-knop het klimaat niet
naar believen kunnen veranderen.’
Berkhout is een van de drijvende
krachten achter een netwerk van enkele tientallen gepensioneerde heren,
allen met een exacte achtergrond en haast allemaal oud-prominenten uit
wetenschap en bedrijfsleven, die nadrukkelijk afstand nemen van de
huidige klimaatkoers. Die zal ons in ‘kou en ellende’ storten en zelfs
uitmonden in een ‘volksopstand’ en ‘massasterfte’, voorspelde een van
hen – natuurkundige en oud-directeur van onderzoeksfinancier STW Kees le Pair – afgelopen zomer in een pamflet. Een tekst, die ook Berkhout, De Groot en 25 anderen ondertekenden.
Onder hen mannen voor wie je vroeger nette kleding zou aandoen als je ze opzocht. Oud-rector van de TU Delft Karel Wakker. Oud-rector van de TU Eindhoven en winnaar van een Spinozapremie Rutger van Santen. Oud-onderzoeksdirecteur van Unilever B.G. Linsen.
Emeritushoogleraren, zo’n twaalf in totaal. De meesten kennen elkaar
van vroeger, van de universiteit of clubs als ingenieursvereniging
KIVI-NIRIA. Soms lopen ze elkaar tegen het lijf op een reünie of
academische plechtigheid; vaker vinden ze elkaar in praatgroepen of
klimaatkritische weblogs als Climategate. (Bekijk hier een Excel-sheet met hun gegevens).
En, zoals dat gaat met oudere prominenten: hun invloed is onmiskenbaar. Nu weer staat hun pamflet voorop De Telegraaf:
Dan weer prijkt een essay van hun hand opeens op de omslag van Elsevier:
‘Bekijk opwarming positief’. Enkele weken geleden maakte Berkhout bekend dat hij een financier heeft gevonden,
in de persoon van vastgoedmiljonair Niek Sandmann, om ‘breed
klimaatonderzoek’ te laten doen, ‘waarbij CO2 slechts één onderdeel is’.
Meer financiers hebben zich gemeld, zegt hij.
Ach, laat ze, mopperende mannen van vroeger. Er zit geeneens een klimaatwetenschapper tussen. Een op de drie van hen werkte ooit voor Shell, turfde de
linkse website Sargasso. Dit is de generatie van de jaren zestig en
zeventig, de ingenieursgeneratie die ons land beveiligde tegen het water
en het voorzag van stabiele energie. Niet gek dat ze in opstand komen
nu de nieuwe generatie het weer helemaal anders wil. Windmolens,
alsjeblieft zeg.
Maar dat zou te makkelijk zijn. ‘We zijn
allemaal gepensioneerd, en financieel onafhankelijk’, zegt De Groot. ‘De
enige reden waarom we ons hierover nog druk maken, is omdat onze
wetenschappelijke integriteit ons ertoe verplicht.’
Hun onderliggende zorg is oprecht. We
worden misleid, is hun stellige overtuiging. Door de Al Gores van deze
wereld, de klimaatgoeroes met hun praatjes van hel en verdoemenis. De
Marjan Minnesma’s, die de staat de arm omdraaien en nu ‘honderden miljarden’ afdwingen voor ‘een utopische verduurzaming’ van Nederland.
‘Maar zet daar vraagtekens bij, en je wordt meteen uitgemaakt voor klimaatontkenner’, zegt Berkhout.
De Groot: ‘Deniers. Dat zet ons meteen in de foute hoek. Bij de holocaustontkenners.’
Berkhout: ‘Terwijl we gewoon vragen hebben.’
De Groot: ‘Ik denk: laat het nu eerst
eens een tijdje gebeuren, en laten we ons aanpassen aan de
klimaatverandering. In plaats van hier op stel en sprong zoveel geld aan
te besteden. We lijken wel vergeten dat we enorm goed zijn in ons
aanpassen aan het zeeniveau. Dat hebben we altijd gedaan.’
Berkhout: ‘Onze boodschap is: beste
politici, wacht even met die peperdure CO2-maatregelen. We dreigen wel
onze betrouwbare energie-infrastructuur ten gronde te richten.’
zondag 10 februari 2019
Laat je niet hersenspoelen Meditatie Stine Jensen ontdekte de schaduwkanten van yoga en meditatie. Wees bedacht op manipulatie.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/02/0902zat-opi-hipstergoeroe-web.jpg)
Al
mag ik mij filosoof noemen, ik heb geen flauw idee van wat dé zin van
het leven is. Nu ja, het leven heeft wellicht ook geen zin, je moet zelf
zin en betekenis aan je eigen leven zien te geven. Dat kan op veel
manieren, het aanbod is reuze: een wereldverbeteraar worden, boeken
lezen, consumeren, kinderen krijgen, series kijken, of mediteren om in
ieder geval kalm te blijven onder de in essentie gapende
betekenisloosheid van ons bestaan. Onder de zwaarte van die
betekenisloosheid verlang ik wel eens naar overgave, opgevat als een
diepe vorm van ontspanning en berusting in het zijn en het niet-zijn (de
dood) dat onvermijdelijk ooit volgt.
Nu is overgave een beladen woord, het staat haaks op autonomie. Je
hebt er vertrouwen voor nodig in iets of iemand, of een ideaal. Maar de
wereld moedigt eerder aan tot wantrouwigheid als je denkt aan nepnieuws,
bedrijven die rommelen met data, of de politieke leiders die omwille
van electoraal gewin praten over witte wijn. In zo’n klimaat is er een
schreeuwend tekort aan spiritueel leiderschap. En dat gapende gat wordt
op dit moment gevuld door een wildgroei aan coaches, yoga-scholen en
selfmade goeroes die handvatten bieden hoe te leven.De cult-is-cooltrend
Er is recent een opmerkelijke koppeling ontstaan tussen cult (sekte) en cool, merkte schrijver Laura Woollett terecht op in The Guardian. Er is een rage rondom boeken waarin jonge vrouwen vallen voor een sekte, zoals The Girls (2016) van Emma Cline; een hernieuwde belangstelling voor de idealistische commune-vorming in de jaren tachtig, zoals die van Bhagwan in de serie Wild Wild Country (2018) – dé hit van Netflix; en Quentin Tarantino komt dit voorjaar met een heldhaftige film over The Manson Family, aangekondigd als het vijftigjarige ‘jubileum’ van de moorden in opdracht van de sekteleider. Mij viel de cult-is-cool-kanteling ook op in de serie The Americans (2013-2019). Daarin komt de zogenaamde EST-beweging (Erhard Seminar Training, genoemd naar de stichter daarvan), als tamelijk gezond en boeiend alternatief uit de verf als je het afzet tegen het gewelddadige bestaan van de hoofdrolspelers.Lange tijd stond EST juist te boek als een gevaarlijke hersenspoelbeweging uit de jaren tachtig, een tijd met een wildgroei aan persoonlijke ontwikkelingstrajecten. En dan was er Gordon, die zich in zijn programma Gordon in Wonderland (2018) met kinderlijk enthousiasme in een Bhagwan meditatie stortte. Het ging verder dan aapjes kijken, hij fantaseerde over de aantrekkelijke kanten van het commune-bestaan.
Natuurlijk wordt in Wild Wild Country ook de schaduwkant van het sektarische leven breed uitgemeten – manipulatie, geweld en vergiftiging en die is fascinerend, want je ziet in het begin een club aardige dromers die snakt naar een wereld voor liefde en vrede. Je voelt compassie met de accountant die zich afvraagt: ga ik echt mijn hele leven rekeningen opmaken van kapitalistische bedrijven, of reis ik af naar India om het leven vol te leven?
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/01/data40833361-5fb890.jpg)
De schaduwkant van mijn spirituele zoektocht
Mijn eigen spirituele zoektocht heeft me ook veel moois gebracht. Ik nam ontslag op de universiteit en deed een opleiding tot kundalini yoga leraar. Ik voelde me weer levendig, in contact met mijn lijf, en in staat tot meer compassie en zorg voor anderen. Maar ik ben ook de schaduwkant tegengekomen.In de lente van 2016 deed ik mee aan de cursus ‘Mind and Meditation’ in Frankrijk. De leraar had een reputatie, een medeleerling noemde hem liefkozend ‘tovenaar’. Wat hij kon, dat was waanzinnig, en dat zouden wij gewone stervelingen – ook al hadden we al een behoorlijke training achter de rug – nooit begrijpen. Die tovenaar, die wilde ik wel eens aan het werk zien. Ik gaf mij zonder daar al te lang over na te denken op.
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/02/0902web-zat-opi-hipstergoeroe-i.jpg)
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/02/0902web-zat-opi-hipstergoeroe-2.jpg)
De cursusweek kreeg een bizarre wending: na een urenlange meditatie
kregen we koekjes en koffie uitgedeeld die ik als een hongerige opat en
opslokte, want we hadden nauwelijks gegeten en een flink slaaptekort
opgebouwd (twee nachten anderhalf uur slaap). En om de
‘ervaringstechnologie’ nog een tandje op te schroeven waren we ook nog
eens twee dagen geblinddoekt geweest. Dat klinkt bizar, maar ongewoon
zijn dit soort technieken (korter slapen, minder eten, eet zintuig
afsluiten) niet in spirituele trainingen.De koekjes bevatten een aanzienlijke dosis nootmuskaat, wat een
hallucinerend effect kan hebben. In mijn geval leidde het tot een
psychotische ervaring. Ik verliet – als enige van de zestig deelnemers –
de groep halsoverkop. Ik was extreem angstig, paranoïde en had
dagenlang slaapproblemen. Het duurde een aantal dagen voordat de drug
was uitgewerkt, en mijn geest weer langzaam op zijn plek kwam.Ik was gaan twijfelen: waren de effecten die ik toeschreef aan yoga en meditatie niet ook iets dat ik mezelf had wijsgemaakt?Ik stond op het punt deze kwestie aan te kaarten, toen er opschudding
van andere aard was in yogaland: dezelfde leraar werd beschuldigd van
seksueel misbruik. Op Facebook ontstond een pittige discussie tussen
zijn aanhangers en zijn critici. Ik volgde de zaak op de voet en had er
intussen ook een flinke persoonlijke kluif aan om dit te onderzoeken:
waarom had ik als enige de training verlaten, of preciezer, waarom waren
de anderen gebleven terwijl er in mijn ogen evident een grens was
overschreden: drogeren zonder toestemming mag niet, dat leek mij common sense.Ik was bovendien gaan twijfelen aan het medicijn dat ik zo
hartstochtelijk had omarmd: waren de effecten die ik toeschreef aan yoga
en meditatie niet ook iets dat ik mezelf had wijsgemaakt? Als de dingen
goed gingen, schreef ik dat vaak toe aan yoga. Ging het minder, dan had
ik gewoonweg niet genoeg gemediteerd./s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/01/data40104605-68bcbe.jpg)
Haroon Sheikh schreef in de serie ‘meedenkers’: Hoe Oman en Chili Nederland sterker kunnen makenNa de psychotische ervaring was de glans van de spirituele beoefening
verdwenen, staken angstgevoelens de kop op als ik op mijn matje ging
zitten, en vroeg ik me af of ik het niet allemaal had overdreven. Toch
wilde ik het kind niet met het badwater weggooien. Yoga had me immers
zoveel moois gebracht. Had ik wellicht gewoon pech gehad en een slechte
leraar getroffen?In mijn zoektocht naar waarom zestig mensen bleven, stuitte ik op
verrassende inzichten. Overgave vormde daarin het sleutelwoord. Dat
zestig mensen bleven, kon worden verklaard uit het gegeven dat zij al
een hechte groep vormden. Anders dan ik hadden zij diep vertrouwen in
hun leraar en waren zij bereid tot complete overgave. In zijn spirituele
universum golden niet de aardse regels, sterker nog: grensverleggende
zaken zoals uitputting, urenlang mediteren of drogeren waren hét zetje
om de ‘mind’ los te laten.Een jurist vertelde me hoe het kan dat een goeroe zich zoveel
vrijheid kan permitteren: de meeste goeroes opereren niet in het land
van hun nationaliteit en de leerlingen die erop afkomen, hebben ook weer
allerlei nationaliteiten. Tenzij je minderjarig bent, sta je juridisch
niet sterk, want zie maar eens te bewijzen dat er iets in die koekjes
zat en dat moet weer onderbouwd met wetenschappelijk onderzoek naar de
werking van nootmuskaat in combinatie met cafeïne als drug.De overgave aan de goeroe is niet de enige valkuil. Zelf viel (en
val) ik vooral voor de charismatische technieken (de kracht van
meditatie), en voor wat ik charismatische ideeën zou willen noemen,
zoals non-dualisme, positief denken, neutraliteit en harmonische ideeën
over relaties tussen de seksen.Binnen het feministische autonomie-model van hard werken, strijden en
carrière zoals ik dat tot dan toe vooral kende, was ik tegen bepaalde
grenzen aangelopen. In de spirituele gemeenschap was er meer aandacht
voor levenscycli, seksualiteit, zelfvertrouwen, innerlijke kracht,
communicatie, zelfzorg. Overgave aan deze ideeën gaf mij rust, harmonie
en, paradoxaal genoeg: meer autonomie./s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2019/01/data40293429-574346.jpg)
Lees ook: Kleien is de nieuwe yoga, lekker mindfulVerder doet zich ook de vraag voor hoe je zeker weet of je als vrouw
autonoom in de vrije liefde staat. Is het niet een valkuil om je lichaam
nu beschikbaar aan iedereen te stellen? En de beoefening van
dienstbaarheid, zelfbeheersing en ego-loosheid ondermijnen ook de
mogelijkheid tot rebellie.Vooral dat laatste zag ik in Frankrijk terug: rondom de goeroe zat
een clubje vrouwen die er alles aan gelegen was om zo dicht mogelijk in
de buurt van hun leraar te kunnen zijn, maar erg assertief oogde het
niet: eerder een intrigerende combinatie van dociliteit en competitie
(‘niet jij, maar ik ben de uitverkorene, want ik ben het meest
dienstbaar!’).De les die ik in Frankrijk op tamelijk brute wijze leerde, was dat
mijn verlangen naar overgave berustte op een illusie, namelijk het idee
dat overgave het eindpunt zou zijn van mijn reis en dat ik alle
antwoorden zou kunnen vinden in yoga en meditatie. Overgave is geen doel
op zich, het is een proces. Af en toe zal er diepe ontspanning zijn,
verzoening met de grote vraagstukken van het leven – en vaak ook niet.Oefen je in overgave, maar voorzichtigWie opgegroeid is in een westerse samenleving waarin egocentrisme,
consumentisme, materialisme, narcisme kunnen overheersen, kan veel baat
hebben bij het oefenen in waarden als empathie, dienstbaarheid,
ego-loosheid. Door kleine stappen te zetten in zo’n training, zoals eten
delen, met meerdere mensen op een kamer slapen, lange meditaties, oefen
je je in overgave.Mijn vertrouwen in de kracht van yoga en meditatie is na een
pijnlijk proces inmiddels hersteld, zij het met meer relativering en
kennis van de schaduwzijde. Het blijft zaak om de grens tussen een
gezonde mind-bodytraining en manipulatieve hersenspoeling in de gaten te
houden, juist daar waar ‘grensverlegging’, ‘ego-loosheid’ of ‘out of your comfortzone’ als noodzakelijk onderdeel wordt gezien van een spirituele training.In tijden van spirituele wildgroei en ‘cult-is-cool’ is het individu
dat verlangt naar verlichting, ontspanning, samen, heelheid, vitaliteit,
geluk, rust – vul maar in – gemakkelijk te manipuleren met beloften.
Waar de prijs die betaald wordt te hoog is, en overgave een vrijbrief
wordt voor de leraar om zichzelf te verrijken, begint de manipulatie. En
daar is niks cools aan.Kritiek achteraf op een stuk is goed, maar van meedenken vooraf wordt het beter. Dat is het idee achter de reeks De Meedenkers. Dit is het eerste artikel van die reeks. Zet vijf vrije denkers bij elkaar in één redactieruimte, gooi een van
tevoren aangekondigd onderwerp op tafel en leun achterover. Een
verbaal spektakel volgt. Beschaafd, dat wel. Genuanceerd, ook dat. Men
laat elkaar zelfs uitpraten. Maar vrolijkmakend is het om te zien hoe ze
gezamenlijk het onderwerp optillen en van alle kanten belichten. Hier
denken mensen met elkaar mee. Dat brengt een idee verder. Tegenhangen
kan altijd nog.Met die gedachte gaan we experimenteren in de reeks De Meedenkers.
Wordt een verhaal er beter van als de auteur het – voordat hij gaat
schrijven – toetst aan een aantal scherpe geesten? Laat me de vijf meedenkers aan u voorstellen:
Abonneren op:
Posts (Atom)