David Lynch krijgt waar voor zijn geld: wetenschappelijk 'bewijs' voor effect mediteren

© getty. Lynch op de rode loper

Een onderzoek naar transcendente meditatie laat zien dat deze ontspanningstechniek zwakke leerlingen kan helpen om toch hun school af te maken. Het geld voor het onderzoek kwam van David Lynch, regisseur en bedenker van films zoals Mulholland Drive en Blue Velvet.

Lynch' films kenmerken zich vaak door chaotische beelden en surrealistische verhalen. Zijn eigen geest is daarentegen geordend en rustig, dankzij transcendente meditatie. Lynch doet het al dertig jaar en zegt er zelf veel baat bij te hebben. De hoofdpersoon uit Lynch' successerie Twin Peaks, Dale Cooper, heeft daarin wel wat weg van Lynch: ook hij gebruikt onorthodoxe methoden om zijn gedachten te ordenen en stress te voorkomen.
De bijzondere meditatievorm, in de jaren vijftig uitgevonden door Maharishi Mahesh Yogi, kost drie kwartier per dag en helpt volgens de beoefenaars om stress te voorkomen, gedachten te ordenen en zelfs de intelligentie te verhogen. Om te leren hoe je de oefeningen van TM goed kan uitvoeren, is het noodzakelijk om een expert te betalen voor de lessen.

Lynch wil met zijn in 2005 opgerichte stichting met de naam 'David Lynch foundation for consciousness-based education and world peace' zorgen dat jongeren op school TM kunnen doen, zodat ze beter presteren en dus een betere toekomst zullen hebben. Naast een stimuleringsfonds voor scholen financiert de stichting ook onderzoek naar de effectiviteit van TM op jongeren. Deze maand verschijnt er zo'n onderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Education.

Slagen met meditatie
Het onderzoek, van de Maharishi University of Management (een school die gewijd is aan transcendente meditatie en het leven daaromheen) keek naar de leerprestaties van 235 leerlingen op een stadse school aan de oostkust van de VS. Een deel van deze kinderen kreeg lessen in meditatie. Van de kinderen die mediteerden, slaagde 15 procent meer dan van de niet-mediterende controlegroep. Bij leerlingen die het sowieso minder deden op school was het verschil nog groter. Daar studeerde een kwart meer mediterenden af.

De onderzoekers noemen de resultaten 'het eerste bewijs dat TM effect heeft op schoolprestaties'. Volgens hen hangt de uitkomst samen met de eerder aangetoonde effecten van meditatie, zoals het verminderen van stress. Daardoor zijn kinderen geconcentreerder en presteren ze beter.

Betrouwbaar onderzoek?
Bij de betrouwbaarheid van het onderzoek zijn echter vraagtekens te zetten. Ten eerste is de Maharishi University niet echt onafhankelijk te noemen; de onderwijsinstelling heeft een voordeel bij het aantonen dat TM werkt. Ook de financier is daarom dubieus; David Lynch en zijn stichting willen vooral onderzoek financieren om hun doel (het implementeren van TM-lessen op middelbare scholen) wetenschappelijke steun te geven.

Dat alles betekent niet dat TM géén effect heeft, niet werkt of alleen maar onzin is. TM is bijzonder, omdat er veel wetenschappelijk onderzoek naar is gedaan. Een aantal van deze onderzoeken, van bekendere universiteiten, heeft soms wel degelijk effecten aangetoond. Maar of het kinderen ook echt vaker laat slagen, valt met dit onderzoek alleen nog moeilijk te zeggen.