Handig wentelt de witte heteroman zich in zijn slachtofferrol
Laten
we het slagveld van de identiteiten nog eens in ogenschouw nemen. U
weet wel waar ik het over heb: verschillende groepen, samengesteld uit
mensen die een kenmerk delen, vragen om aandacht, om rechten, om
erkenning.
Het
zijn meestal minderheden, hoewel bijvoorbeeld het feminisme strijd
voert voor alle vrouwen, en die vormen bepaald geen minderheid.
Essentieel van identiteitspolitiek is het streven naar erkenning, omdat
de groep niet ten onrechte van mening is iets tekort te komen of erger:
geknecht en misbruikt te worden. Die erkenning wordt hun onthouden door
een dominante groep, ook mensen die een beslissend kenmerk delen.
Karikatuur
Uit
de verhitte beschuldigingen kunnen we opmaken welke groep de macht
heeft: de witte heteroman. De man die breeduit, benen wijd, gaat zitten
in de metro, de man die aan een vrouw op neerbuigende toon uitlegt wat
die vrouw tien keer beter weet dan hij, de man die ‘vrindjes’ heeft die
een commissariaatje voor hem kunnen regelen en voor wie hij omgekeerd
hetzelfde doet, de man die een beetje te dicht op leuke jonge meiden
gaat staan en opdringerig opgeeft van zijn wink-wink nudge-nudge
‘prestaties’, de man die trots zegt dat hij nog geen ei bakken kan, de
man die pas meegaat naar een ouderavond als het kind op de middelbare
school zit, de man die langs de lijn bij het voetballen staat en roept
dat zijn zoon een mietje is, de man die een tafelgesprek domineert, de
man die met Oud en Nieuw met een slok te veel de straat op gaat en
politieagenten uitdaagt. Die zijn handtekening onder de
Nashville-verklaring zet. Die witte heteroman.
Die u natuurlijk wel kent, maar niet bent.
Het
is een karikatuur. Maar in de strijd tussen de identiteiten worden maar
al te vaak karikaturale uitspraken gedaan. Iedere definitie van een
mens aan de hand van een of twee eigenschappen is karikaturaal.
Identiteit heeft kracht, maar mist nuance.
Schietschijf
In
de strijd tegen de macht van de witte heteroman, waarin hij tot dader
wordt gebombardeerd van ongeveer al het onrecht dat er op deze wereld
aanwezig is, zien we nu een opvallende beweging. De witte heteroman
heeft genoeg van de aanvallen, hij heeft genoeg van het daderschap dat
hem voortdurend dwingt sorry te zeggen voor daden uit het verleden, toen
hij nog lang niet geboren was, en voor daden in het heden gepleegd niet
door hem maar door zijn groepsgenoten, hij wil geen schietschijf meer
zijn. Natuurlijk kan hij alle aantijgingen ontkennen. Je hoort het
mannen vaak doen. Wij zijn geen racisten, seksisten, kapitalisten,
egoïsten, maar dat houd je niet vol. Dat klinkt laf. Dat gelooft
niemand. Er gebeurt iets anders.
De
witte heteroman, die zich aangevallen voelt en – laten we wel wezen –
ook aangevallen wordt, maakt zichzelf en zijn groep tot slachtoffer.
Slachtofferschap geeft ziektewinst. Beter slachtoffer dan dader. Dat
bewijst het succes van de identiteitsgroepen die hem aanvallen. En dus
gaan ze de actiepunten imiteren. Ze claimen rechten. Het recht om witte
heteroman te zijn. Het recht om inhoud te geven aan hun man-zijn. Het
recht om mannelijkheid als kwaliteit terug te brengen in onze
luizenmoedersamenleving.
Machorichting
Wat
zijn de miskende kwaliteiten van de witte heteroman? Waarin wil hij
zich weer gewaardeerd zien? Hoe kan hij zich emanciperen van alle
mogelijke stereotyperingen? Het stond allemaal in Trouw op 3
januari. Twee richtingen tekenen zich af. Die van Esther Perel en Marlou
Schrover, die zeggen dat mannen eindelijk net als vrouwen moeten gaan
nadenken over hun waarden en hun rol in de maatschappij, los van het
‘typisch mannelijke’, vrij en gelijkwaardig. Maar ja, dat zijn vrouwen.
De tweede richting is die van Jordan Peterson die de mannen juist weer
de ouderwets ridderlijke machorichting op wil sturen. Mannen zijn
leiders. Mannen zijn sterk.
Wordt dit
het jaar van de man? Graag. Maar welke? Dat wordt nog een gevecht. En
aan het eind zijn we allemaal slachtoffer. Dan kunnen we eindelijk
praten.
Lees alle bijdragen van Nelleke Noordervliet in ons dossier.
Lees ook:
Wordt dit het jaar van de man?
Hoe ziet 2019 eruit? Niemand weet het, maar Trouw doet voorspellingen in de serie ‘het jaar van’. De eerste aflevering:de man moet in ieder geval flink aan de bak.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten