Gewoon een praatje maken, waarom kan dat niet meer?

Lezer Marjan Venema ziet enkel nog beren op de weg als ze een praatje wil maken met een vreemde. 'Het begon ermee dat je niet mag vragen waar iemand vandaan komt"' schrijft ze. 'Je zit al langer fout met de vraag of iemand kinderen heeft.'
 

Zoveel onderwerpen waar je het niet meer over mag hebben, aldus lezer Marjan Venema. Hoe leg je dan nog contact?

Terwijl ik op de bus sta te wachten, peins ik over een krantenartikel dat ik las en waarin stond dat de vraag wat voor werk iemand doet, niet zo onschuldig is (Uitgelicht, 22 januari). Dat het zelfs confronterend kan zijn.

Ik voel me wat onrustig over deze opvatting, maar word afgeleid door een man die langsloopt met een heel jong hondje aan de lijn, een hondje met meer dartele levenslust dan het staartje aankan. Ik geniet van al die vreugde op vier pootjes en bijna zeg ik tegen de vrouw die vlakbij staat: “Wat een leuk hondje hè?” Ik houd mij nog net op tijd in.

Als dit vraagtekens bij u oproept, dan heeft u het nieuws niet goed gevolgd de laatste jaren. Er zijn ondertussen vele onderwerpen waar je het blijkbaar niet over mag hebben met onbekenden.

Oppassen

Het begon ermee dat je niet mag vragen waar iemand vandaan komt. Want, in plaats van interesse naar vreemde oorden, zou dat impliceren dat die persoon geen Nederlander is en heel in de verte klinkt dan zacht een echo uit een diep donker ravijn dat diegene misschien beter terug kan gaan naar waar die vandaan kwam.

Je zit al langer fout met de vraag of iemand kinderen heeft, want misschien is die wel ongewild kinderloos en als iemand al wil praten over dat grote verdriet, dan waarschijnlijk niet met een vreemde.

Vragen over vakantieplannen, daar moet je echt mee oppassen, dat is zo link. Als je al niet iemand treft die in geen jaren op vakantie is geweest door geldgebrek, dan kun je nog in een heftig gesprek terechtkomen over goedkope vliegvakanties en CO2.

En nu weet ik dus ook dat je niet mag vragen wat voor werk iemand doet. Die vraag is confronterend, blijkbaar, voor mensen die buiten het betaalde arbeidsproces staan. Voor mensen met beperkingen of mensen die ziek zijn of mensen die te oud bevonden zijn of mensen die... tja werkloos zijn, is dat een hachelijke vraag.

Geen kinderen

Om nog even terug te komen op mijn bijna foute opmerking van hierboven, over dat hondje, misschien heeft die mevrouw net haar parkiet in de tuin begraven of haar laatste spaarcenten uitgegeven aan een crematie voor haar hond. Als ik zeg: Wat een leuk hondje hè?, dan is dat geen onschuldige vraag. Misschien zou ze wel gaan huilen.

Dus je moet tegenwoordig heel erg oppassen voordat je een praatje aanknoopt bij de bushalte.

Ondertussen durf ik mijn mond niet meer open te doen en hoop ik eigenlijk dat iemand een praatje met mij aanknoopt. Met mij kun je vele kanten op. Geen kinderen, gewild of ongewild. Geen huisdieren, alleen de visitekat van de buren die helaas wel kanker aan haar oor heeft en dus een no-go-area in de toekomst zou kunnen worden. Geen werk en vakantieplannen, maar best bereid om eens te vertellen hoe dat voor mij is.

Helaas ben ik hartstikke wit, of was het blank, vanwege mijn rode haar, dus er zal wel niemand vragen waar ik vandaan kom en kan ik dus ook niet kwijt dat, hoewel ik zelf slechts Hoogkerker ben, mijn oma uit Oostenrijk kwam.

Minder waardevol

Ik ben bang dat ik een praatje wel kan vergeten vandaag, ook omdat ik mijn sociale winterjas niet aan heb. Mijn wollige warme oranje winterjas met kleurige bloemen is, via een compliment, regelmatig aanleiding voor een gesprekje.

Laatst nog met een vrouw in de bus over India, toen ik de gok nam en – echt heel voorzichtig – vroeg of ze daar vandaan kwam: over het land, de kleuren, de geschiedenis. Zonder mijn sociale winterjas en haar weigering ­beledigd te zijn over mijn waar-komt-u-vandaan-vraag hadden we geen leuk contact gehad. Dat had mijn dag in elk geval minder waardevol gemaakt.

Ondertussen, bij de bushalte, raap ik al mijn moed bijeen om een neutraal praatje te beginnen en zeg tegen de vrouw die naast me staat: Wat is de bus laat, hè?

Lees ook:

Het morele oordeel over ‘fout’ gedrag loert ineens overal

Elke dag vlees eten? Een roze trui voor meisjes? Roken? Talkshows met witte mannen? Onder het nieuwe regime van politiek-correct denken lijkt het allemaal even fout. Redacteur Leonie Breebaart stelt de vraag: waarom heeft de ‘vertrutting’ zo’n vlucht genomen?

Onzinnige ideeën moet je durven minachten

Bang om een bevolkingsgroep te kwetsen? Pas daarmee op, zegt de Zwitserse filosofen psychoanalyticus Carlo Strenger. ‘Politiek correct denken is uitgelopen op een catastrofe.’