Interview Maxim Februari

Maxim Februari wint P.C. Hooftprijs: ‘Het is elke keer weer zoeken’

Maxim Februari. Beeld Werry Crone

Schrijver en essayist Maxim Februari krijgt de P.C. Hooftprijs voor beschouwend proza 2020. De jury noemt zijn werk ‘lucide, speels, humoristisch, tegendraads en niet in de laatste plaats ontroerend’.

Sander Becker17 december 2019, 13:54

Maxim Februari (56) is romancier, essayist en columnist voor de NRC. Al schrijvend houdt hij al dertig jaar het hoofd boven water, maar het blijft sappelen. De P.C. Hooftprijs voor beschouwend proza 2020, vandaag aan hem toegekend, is dan ook zeer welkom. Ten eerste natuurlijk vanwege de eer. Maar het bedrag van 60.000 euro komt ook goed van pas. “Essayistiek is een duur genre”, zegt Februari. “Er zit veel denkwerk in; het is geen slim verdienmodel. Deze prijs geeft me lucht en vrijheid om uit te diepen wat ik belangrijk vind.”

De jury roemt de inhoudelijke diepgang in het werk van Februari, die is opgeleid als jurist, filosoof en kunsthistoricus. Zijn stukken, bijvoorbeeld die over zijn gekoesterde onderwerpen privacy en rechtsbescherming, ‘werpen een effectieve dam op tegen eenduidigheid, stelligheid en onwrikbaar gelijk’. Maar bovenal heeft de jury lof voor zijn schrijfstijl, die ze kenschetst als ‘lucide, speels, humoristisch, tegendraads en niet in de laatste plaats ontroerend’. Ook de ironie en zelfspot springen eruit. De P.C. Hooftprijs gaat eens in de drie jaar naar essayistiek. De andere jaren zijn proza en poëzie aan de beurt.

Heeft u een geheim recept voor een goed essay of een sterke column?

“Niet echt. Het is elke keer weer zoeken. Je probeert dingen uit, dat is ook wat ‘essay’ betekent. Je hoopt dat de genade over je komt. Een enkele keer gebeurt dat ook. Dan begint het echt te zingen. Zo niet, dan kun je altijd nog terugvallen op je redactionele vaardigheden.”

Hoe belangrijk is humor in uw werk?

“Zeer belangrijk, maar dat geldt eigenlijk voor het hele leven. Het leven is al saai genoeg, dus je moet het zo leuk mogelijk maken. Ik vind het prettig dat ik een beroep heb waarin ik mijn humor kwijt kan, net als mijn andere emoties. Het voordeel van de literaire journalistiek is dat je een tekst met smaak kunt opdienen.”

Hoe zou u uw eigen stijl omschrijven?

“Als essayistisch. Van tevoren weet ik niet wat er gaat gebeuren. Ik sleep er van alles bij, en dan zie ik wel. Ik schrijf als een ‘lyrisch ik’: vanuit mezelf, maar in literair verfraaide vorm. Beschouwend proza is in principe non-fictie, maar ik meng er fictieve, verhalende en andere elementen doorheen. Dat kan van alles zijn. Een persoonlijk ervaring, maar ook een stuk uit een wetenschappelijk onderzoek. Alles wat je als een kraai naar je nest kunt slepen.”

Tot dusver hebben alleen mannen de P.C. Hooftprijs voor beschouwend proza gewonnen. Vindt u, zelf ooit geboren in een vrouwenlichaam, dat geslacht hier iets uitmaakt?

“Geen idee. Zelf heb ik nooit als vrouw geschreven. Van binnen wás ik al man, ik heb alleen mijn lichaam daaraan aangepast. Natuurlijk verandert dan je hele hormonale systeem, inclusief de emoties. Ik word nu sneller kwaad, maar die kwaadheid zakt ook sneller weg. Ik geloof niet dat je daar iets van terugziet in mijn werk. Je schrijft vanuit je karakter en je talenten, en die zijn onveranderd gebleven.”

Heeft u nog tips voor aankomende essayisten?

“Ik heb ooit lesgegeven aan studenten in Groningen. Ze klaagden erover dat ze daarna drie keer zoveel tijd nodig hadden om een stukje te schrijven. Dat kwam doordat ze meer moesten nadenken, maar hun stukjes werden er wel beter van. Verder moet je niet te snel tevreden zijn. En tot slot: het essay is een persoonlijk genre, dus je eigenaardigheden mogen erin doorklinken. Het publiek moet een mens lezen, geen overheidsrapport.”

Lees ook:

Zomergasten met Maxim Februari: een terloops grootse avond

De Zomergasten-avond met schrijver, jurist en filosoof Maxim Februari was als een doodgewone koektrommel waar exclusieve bonbons in bleken te zitten. “Ga niet even koffie halen of zo, want het wordt steeds fascinerender”, waarschuwde hij bescheiden.

De P.C. Hooftprijs 2019 ging naar Marga Minco (98): ‘Een daad van historische rechtvaardigheid’

Marga Minco krijgt de P.C. Hooft­prijs voor verhalend proza. De schrijfster van ‘Het bittere kruid’ is inmiddels 98 jaar oud, maar: ‘Beter laat dan nooit’.