100 jaar Brabantia: het retrodesign komt voor even terug

Brabantia bestaat honderd jaar en wil blijven verrassen. Ter ere van het jubileum keert het één keer terug naar een retrodesign.

Rick van de Lustgraaf 25 oktober 2019, 13:43

Het zijn afval- en prullenbakken die doen denken aan de jaren zestig en zeventig. Met de opvallende kleur oranje, destijds populair bij ­interieurontwerpers. En natuurlijk met de ­patriceprint, een paars ­flowerpowerontwerp dat symbool staat voor die tijdsgeest. In de showroom van huishoudconcern Brabantia staan ze na vijftig jaar opnieuw te pronken. Omdat het retrodesign weer populair is, maar ook om te vieren dat het bedrijf sinds 1 mei honderd jaar bestaat.

Ze verkopen opnieuw goed, zegt Tijn van Elderen (50), topman van het Brabantse familiebedrijf, met enige verbazing. Hij kijkt liever naar de nieuw gepresenteerde modellen van het concern, waarbij meerdere functies worden gecombineerd. Zoals een kledingrek en droogrek ineen, een combinatie van spatel en lepel of nieuwe afvalemmers die op een meubelstuk lijken. “We willen mensen blijven verrassen met iets nieuws”, verklaart Van Elderen aan tafel in de showroom, net over de grens in het Belgische Overpelt.

Van gieters naar strijkplanken

Zijn overgrootvader Johannes Martinus van Elderen begon honderd jaar geleden het bedrijf in het Brabantse Aalst. Toen produceerde Brabantia nog gieters, melkzeven en sigarettenblikjes. Na de Tweede Wereldoorlog kwamen de huishoudproducten waar het merk zo bekend van is: de prullenbakken en strijkplanken. “Mijn opa heeft er toen een internationaal bedrijf van gemaakt. Van vijftien man naar duizend man personeel. Dat was een echte ondernemer”, vindt de vierde en huidige topman.

De vader en oom van Van Elderen centraliseerden de productiekantoren, toen nog verspreid door Europa, begin deze eeuw tot drie vestigingen. Die kwamen in China, Letland en de grootste in Overpelt. “Omdat we zo’n groot pand in Nederland niet konden vinden”, verklaart Van Elderen. Het hoofdkantoor is wel in Brabant, in Valkenswaard. De verkoop in Nederland is goed voor ongeveer 10 procent van de omzet. In 2018 lag die op 110 miljoen euro, de winst bedroeg 3,5 miljoen euro. Brabantia haalt de meeste omzet in Engeland en België. Een klein deel van de kopers komt niet uit Europa, maar bijvoorbeeld uit China. 

Uit onderzoek van het Erasmus Centre for Family Business blijkt dat maar 3 procent van de familiebedrijven de vierde generatie haalt. Slechts 1,5 procent haalt de vijfde. “Ik heb eens gelezen dat de tweede generatie het bedrijf groot maakt en de derde het succes vervolgens opeet. Waarom wij het zo lang volhouden? Wij betrekken de hele familie bij onze plannen”, zegt Van Elderen.

Het zou mooi zijn als ook de volgende topman een telg uit de familie is. Tijn van Elderen staat sinds 2012 aan het roer. Dat was een lastige tijd, erkent hij. “In week 40 van 2008 kregen we van de een op de andere dag nul bestellingen binnen. Pats-boem, afgelopen. Wij schrokken, maar mijn vader relativeerde het meteen. Nou jongen, we hebben de crises in 1928, 1940, 1963, 1974, 1981, 1993 en 2003 overleefd. Dus dit redden we ook wel, zei hij.”

Maar dat ging niet vanzelf. Er moest wat veranderen om de honderdste verjaardag te kunnen halen, blikt Van Elderen terug. Toen hij net aan het roer stond, besloot hij consumenten te vragen wat zij nou van Brabantia verwachten. “Mensen zeiden: Brabantia, jullie zijn top en leveren producten van goede kwaliteit. Maar ook wel een beetje sober. Het mag wel wat spannender.” Jarenlang leverde Brabantia dezelfde, degelijke, producten. Brabantia bleek in slaap gesust. 

Duurzaamheid

“We willen het leven een beetje leuker, duurzamer en plezieriger maken”, spreekt Van Elderen uit. Volgens de topman staat duurzaamheid al decennia hoog in het vaandel bij het familiebedrijf, zo produceert Brabantia voor 98 procent met recyclebaar materiaal, voornamelijk roestvrij staal. Maar het lukt niet om de producten milieuvriendelijk te exporteren. Van Elderen noemt dat pijnlijk. “Zeker als je bedenkt wat schepen uitstoten. Maar ik heb daar nog geen antwoord op.”

Volgens Brabantia besteden we gemiddeld zes tot negen jaar van ons leven aan huishoudelijke klusjes, die veel mensen niet leuk vinden om te doen. Aan Brabantia om deze klussen een beetje leuker te maken, dus moeten er plezierige prullenbakken komen. Van Elderen is met zijn team gaan broeden op meer ‘sexy’ ontwerpen. Hij veert op, pakt een goudgele prullenbak, omgoten door een zachte coating, en wrijft met zijn handen over de deksel. “Iedereen die deze ziet, begint hem gelijk te aaien. Je moet iets maken waarvan mensen denken: ‘Dat is mooi! Ik wil het. Maar wat is het eigenlijk?’’”

Het zit hem ook in het gemak, stelt Van Elderen. Zoals een extra stevige strijkplank of een afvalbak met gedempte sluiting. Van Elderen stapt op een pootje terwijl de deksel van een prullenbak gelijktijdig opengaat en vervolgens langzaam dichtvalt. “Niets is zo irritant als een product dat niet goed werkt.”