‘We behandelen vluchtelingen niet meer als mensen met rechten’
Volgens hoogleraar publieksfilosofie Marli Huijer schiet het kabinet tekort door puur cijfermatig te denken na de ramp in vluchtelingenkamp Moria.
Honderd vluchtelingen uit Lesbos erbij, honderd andere vluchtelingen die zouden komen eraf – het is, zegt hoogleraar publieksfilosofie en oud-Denker des Vaderlands Marli Huijer, alsof iemand in zijn geldkistje zit te kijken, en knieperig schuift met zijn munten: hier een centje erbij, hier een centje eraf. “Deze deal over de mensen uit Lesbos getuigt van een vreselijke koopmansgeest”, zegt ze. “Dit heeft niets te maken met moraal en met politiek verantwoordelijk handelen. Het is louter denken in cijfers, waarbij het oog voor de specifieke situatie na de brand in het kamp in Moria volledig afwezig is.”
Zowel persoonlijk als qua werk zit Huijer midden in het thema. Ze is bezig met een boek over het minderhedenvraagstuk, dat ‘De ander, dat zijn wij’ gaat heten. En thuis biedt ze onderdak aan vluchtelingen die wachten op een huis, een project dat werkt als een ‘ideale inburgeringscursus’ voor nieuwe Nederlanders. Andersom leert zij ‘enorm veel’ van het contact met hen. “Toegang geven tot de politieke en sociale gemeenschap is een goede bescherming tegen de reductie van mensen tot nummers”, merkt ze.
Huijer begrijpt niet dat de opvang in Nederland van vijftig kinderen en vijftig volwassen vluchtelingen ten koste moet gaan van evenzoveel mensen die Nederland opneemt in het kader van een VN-verdrag. “Je kunt niet zeggen dat het ene noodlot ernstiger is dan het andere. Als er al een quotum is afgesproken, dan moet je je daaraan houden. Nu is er een bijzondere situatie, en dan moeten we iets extra’s doen. Het is al schandalig dat de Europese Unie nog steeds geen verdeelsleutel heeft gevonden om de tienduizenden mensen die op Lesbos en andere Griekse eilanden onder erbarmelijke omstandigheden leven op te vangen in de lidstaten. Als de rijke landen van de 13.000 dakloze vluchtelingen uit kamp Moria er allemaal 1000 opnemen, is het daar in elk geval opgelost. En nu nemen we er honderd. Honderd! Zelfs als de brand is aangestoken door één iemand, dan nog kun je die andere 12999 mensen niet op straat laten slapen.”
Ingewikkelde crux
Politici als premier Mark Rutte zitten volgens de filosofe in een ‘ingewikkelde crux’. “We zitten met de vreemde paradox dat alle EU-lidstaten het mensenrechtenverdrag onderschrijven. Maar dat doen we in een nationale staat; we zijn gebonden aan een territorium. Daarbinnen moeten we de mensenrechten hooghouden. Die gelden voor ieder mens, ook buiten die landsgrenzen. Elk mens heeft recht op bescherming en veiligheid. Als politieke gemeenschap moeten we de verantwoordelijkheid nemen om mensen in nood als gasten te ontvangen en te kijken of er ruimte is om voor langere tijd te blijven.”
Het probleem is, zegt ze, dat er door landsgrenzen te definiëren een ‘wij’ ontstaat en anderen die daar niet bij horen. Huijer: “Door een wij te creëren, creëren we ook een niet-wij. Ons wij, dat zijn mensen binnen Nederland, binnen de EU. Door onze manier van politiek denken worden vluchtelingen andere mensen dan wijzelf, mensen met andere rechten.”
Hete adem van populistische partijen
Dat ziet ze nu terug in de onwil de facto niet meer mensen op te vangen dan al eerder was afgesproken: “Feitelijk zien we vluchtelingen niet meer als rechtssubjecten, we behandelen ze niet meer als mensen met rechten. Want als we dat wel deden, dan zou iedereen die bedreigd wordt, recht hebben bij ons aan te kloppen en in een fatsoenlijke asielprocedure te komen. Nu krijgen ze niet eens de kans. Ze hebben het recht niet meer om recht te hebben, om met Hannah Arendt te spreken. Dat getuigt van weinig verantwoordelijkheid voor deze mensen.”
Dat het kabinet opvang van meer vluchtelingen tegenhoudt, weet Huijer wel te verklaren. “Ze voelen de hete adem van de populistische partijen in de nek, die de anti-immigratiesentimenten stimuleren en het belang van de natiestaat benadrukken. Het is terecht dat de middenpartijen proberen te voorkomen dat deze partijen nog groter worden. Maar het is pijnlijk om te zien dat in alle lidstaten politieke leiders meer luisteren naar de stem van de meerderheid dan die van de mensenrechten. Ook Rutte. We weten allemaal dat de meerderheid het bij het verkeerde eind kan hebben.”
Lees ook:
Coalitie komt tot akkoord: toch 100 vluchtelingen van Lesbos naar Nederland
Nederland gaat toch kwetsbare vluchtelingen uit Griekenland opnemen. Vijftig kinderen en vijftig andere kwetsbaren uit het afgebrande kamp Moria krijgen huisvesting in Nederland.
Voorgangers manen de regering haast te maken met hulp aan kinderen op Lesbos
Nederland moet haast maken met de opvang van kinderen in vluchtelingenkampen op het Griekse Lesbos. Als dat niet in Griekenland zelf blijkt te kunnen, dan zou het kabinet hulp in Nederland moeten regelen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten