'Strafbare illegaliteit zal worden genegeerd door artsen en onderwijzers'

OPINIE - Ina Brouwer − 03/03/14, 09:30

© anp. Gebouw van AZC Crailo wordt beschilderd.

opinie De strafbaarstelling van illegale vreemdelingen is een ondoordachte maatregel die niet zal werken, schrijft Ina Brouwer. 'Het solidariteitsnetwerk blijkt godzijdank nog volledig in tact.'

•  Ondanks de illegaliteit van ons pleegkind ging hij naar school in onze buurt, stond pleegzorg klaar en, toen hij ernstig ziek werd, ook de huisarts en het ziekenhuis, hoewel hij niet verzekerd was

Wij - vader, moeder, dochter van elf - hadden ons opgegeven als pleegvakantiegezin in hartje Amsterdam. In de zomer van 2002 bracht een medewerker van Pleegzorg een klein Kroatisch jongetje van zeven jaar om even tot rust te komen. Na drie asielzoekerscentra was hij met zijn moeder op een gammel verdiepinkje in Amsterdam-Oost beland: zonder verblijfsvergunning, zonder verzekering, zonder inkomsten.

Ze overleefden met hulp van familie, vrienden, buren, de school. Het jongetje vond te midden van de chaos zelf een manier om te overleven: gamespelletjes en Playstation. Hij zou er de kennis van de Engelse taal aan over houden. Op de basisschool in de Indische buurt ging het niet best. Vaak kwam hij te laat of viel in slaap, hij werd gepest of pestte terug met als gevolg dat hij nog maar weinig Nederlands sprak toen hij bij ons kwam. 'Kada, kada' (bad) riep hij en zat uren in bad, maar samen eten en op tijd naar bed gaan vond hij maar vreemde gewoonten. Na twee weken vertrok het jongetje weer naar zijn moeder.

Behandeld als ieder ander kind
Een maand later belde hij: 'Mag ik weer komen?' En na een halfjaar hadden we permanent een pleegkind in huis. Ondanks zijn illegaliteit ging hij naar school in onze buurt, stond pleegzorg klaar en, toen hij ernstig ziek werd, ook de huisarts en het ziekenhuis, hoewel hij niet verzekerd was. Het Amsterdamse solidariteitsnetwerk bleek, godzijdank, nog volledig in tact. Hij werd behandeld als ieder ander kind.

•  Wat als illegaliteit in 2002 al strafbaar zou zijn geweest? Waren dan de huisarts, pleegzorg, de meesters en de juffen gearresteerd?
• 
  © anp.
  Recreatiepark in het Limburgse Euverem diende in 2008 tijdelijk als asielzoekerscentrum.

Vaak heb ik gedacht 'petje af voor die mensen! Hun professionaliteit en menselijkheid gaan voor hun geld'.

Op een kwade dag werd zijn moeder uitgezet en wij waarschuwden de school en hielden hem zo'n beetje verborgen. Uitzetten zou onmenselijk zijn: nu konden we hem nog een beetje een normale jeugd bieden. Binnen enkele dagen was zijn moeder via allerlei omwegen weer terug - vraag me niet hoe - en begon het overleven opnieuw.

Generaal pardon
Gelukkig liggen die tijden ver achter ons, maar die angstige momenten staan in ons aller geheugen gegrift. Onze pleegzoon heeft inmiddels de havo afgerond, is - dankzij het generaal pardon - gelegaliseerd en probeert als Nederlandse student een bestaan op te bouwen. Zijn eerste onzekere jaren maken dat hij op zijn hoede blijft, maar hij heeft ook gezien dat er mensen zijn die voor hem opkomen. Zijn basisvertrouwen is niet aangetast en dat is essentieel om te integreren in een samenleving.

Wat als illegaliteit in 2002 al strafbaar zou zijn geweest? Waren dan de huisarts, pleegzorg, de meesters en de juffen gearresteerd? Hadden ze zich moeten verantwoorden voor hulp aan een medemens? Natuurlijk niet, zal de PvdA zeggen, want we hebben een kinderpardon, maar zo eenvoudig is het niet. Een kind kan moeilijk van zijn ouders worden gescheiden. Strafbaarstelling van illegaliteit zal zowel ouders als kinderen raken.

Humane oplossingen
De samenleving in de grote steden gaat dagelijks om met de gevolgen van globalisering, migratiestromen, expats en illegale vluchtelingen. Netwerken van professionals in de gezondheidszorg, onderwijs, kerken en buurtverenigingen hebben hun weg gevonden om - te midden van de snelle veranderingen - toch humane oplossingen te bieden.

•  Netwerken van professionals in de gezondheidszorg, onderwijs, kerken en buurtverenigingen hebben hun weg gevonden om - te midden van de snelle veranderingen - toch humane oplossingen te bieden.

Daarom is de strafbaarstelling van illegale vreemdelingen niet alleen een weinig humane maar ook een hoogst ondoordachte maatregel die of genegeerd zal worden of niet zal werken.

Het is heel begrijpelijk dat de ChristenUnie van Arie Slob van strafbaarstelling een principieel punt maakt, maar vergeet niet dat ook in de achterbannen van PvdA en VVD er velen zijn die geraakt zullen worden door deze wetgeving. Hoe gaan zij de strafbaarstelling van illegaliteit in de campagne uitleggen aan artsen, vrijwilligers, onderwijzers en buren die hulp verlenen aan illegale vluchtelingen?  Voor hen is het dagelijkse praktijk en geen symboolpolitiek.

^{Ina Brouwer is oud-Tweede Kamerlid en lijsttrekker Visie op Amsterdam.}