Schrijfster Eva Meijer kreeg een zware depressie en ook nog eens anorexia; het duurde zeven jaar voordat ze hersteld was. Nu leidt ze een gedisciplineerd leven dat draait om werken, wandelen, hardlopen en stilte. In het essay De grenzen van mijn taal belicht ze talloze facetten van dit fenomeen op een bewonderenswaardige wijze, schrijft Martijn Meijer.
Met behulp van touwtjes, paaltjes en een hark maakt Nico Laan enorme tekeningen op het strand. Optische illusies, die je alleen vanuit de lucht kunt bewonderen. ‘Je moet snel werken. Als het vloed wordt, is alles weg.’
Zijn tekeningen op het strand zijn alleen vanuit de lucht goed te zien en dan vaak maar een paar uur. Daarna spoelt de zee ze weer weg. Die vluchtigheid vindt Nico Laan (66) prettig. “Het strand is een soort schoolbord, dicht bij de vloedlijn wordt het twee keer per etmaal schoon gewassen. Je moet er toch niet aan denken dat alles permanent in het landschap achterblijft?”
De foto’s heeft hij gelukkig nog wel, van die tientallen meters grote kunstwerken die hij maakt in het zand. De ene keer vormen de strakke lijnen en patronen een scherp contrast met de zee, strand en duinen, een andere keer ontstaat er juist een organisch samenspel.
Laan, van beroep docent fotografie, begon er veertien jaar geleden mee, op het strand bij zijn woonplaats Den Haag. Zijn eerste werk was een toren uit het schaakspel die vanuit de lucht gezien rechtop op het strand lijkt te staan. “Dat noemen ze anamorfose. Als je de tekening vanuit een bepaald punt bekijkt, krijg je die optische illusie.”
In zijn atelier aan huis laat hij de schets zien die hij vooraf maakte. Links de toren zoals die op de foto te zien is, rechts een enorm uitgerekte variant van de toren – zo tekende hij hem in het zand. Vanuit de lucht gezien ontstaat dan het driedimensionale effect en komt die langgerekte tekening overeind.
Ingewikkeld? Laan haalt zijn schouders op. “Je kunt het gewoon uitrekenen op de computer, het is eenvoudige meetkunde.” Lastiger is het om die tekening in het zand te maken. Met stokjes en touwtjes zet hij de lijnen uit, de toren was 22 meter lang. Daarna graaft hij de lijnen in het zand.
Je moet snel werken in de vloedlijn, zegt hij. “Je begint meteen als het water zich bij eb terugtrekt. Dan heb je zo’n vierenhalf uur de tijd. Dat is kort.” En dan moet ook de foto nog gemaakt worden, vanuit de lucht. Daar kwam een andere passie van Laan om de hoek kijken. Hij bouwt vliegers. “Daar hing ik mijn camera aan”, zegt hij alsof dat heel vanzelfsprekend is.
De vlieger met camera moet op een vrij nauwkeurig punt in de lucht komen te hangen, anders werkt de optische illusie niet. De eerste keer duurde het allemaal te lang, de toren heeft Laan twee keer moeten maken, de vloed was hem voor. Maar dat ontmoedigde hem niet. Daarna maakte hij een tekening van een ladder die in een gat in het strand lijkt te verdwijnen. En een emmer, die lijkt te worden leeggegooid in zee.
Tegenwoordig maakt hij het zichzelf iets gemakkelijker. “Ik werk nu met een drone. Een drone is heel stabiel, die blijft gewoon op één punt in de lucht hangen. Alsof hij op een statief staat.” Bovendien ontdekte Laan de zandmotor bij Kijkduin.
Dat is een groot kunstmatig aangelegd schiereiland, bedoeld om de kust te verstevigen. “Het is wel onderhevig aan eb en vloed, maar sterk vertraagd. Het water kan dagenlang hoog staan en dan weer wekenlang laag. Je kunt er rustig een paar dagen aan een tekening werken.”
Zo kunnen de tekeningen in het zand steeds groter worden, soms wel 60 bij 60 meter. Dat lukt Laan niet altijd alleen. Vrienden en familie komen hem regelmatig helpen. Lachend: “Je moet ervan houden om een beetje monotoon werk te doen”. Maar het is meditatief, vindt hij, dat harken en graven. “En we werken alleen bij mooi weer.”
Laan ging ook experimenteren met andere technieken en voorstellingen. “De anamorfose werd op een gegeven moment te veel een trucje.” Daardoor ontdekte hij weer andere optische illusies. Met verschillende arceringen maakt hij strakke vlakverdelingen in het zand. Hij pakt zijn gereedschap er even bij, harken met verschillende tanden. “Gardena heeft een goede klant aan mij.”
Ook trok hij grillige evenwijdige lijnen langs een meer dat is ontstaan in de zandmotor. “Als je die van de ene kant fotografeert lijkt het meer onder een hoge klif te liggen. Van de andere kant ziet het eruit alsof het meer juist boven op een berg ligt. Door met de drone over de tekening te vliegen, ontdek je steeds nieuwe dingen.”
Op een druk strand kan Laan natuurlijk niet werken, de zandmotor ligt prettig afgelegen. “Er zijn geen strandtenten, je moet een paar kilometer lopen om er te komen.” Toch vindt hij het leuk als er mensen langslopen die nieuwsgierig zijn. “Ze snappen er vaak niets van, wat ik nou doe met dat touw en die stokjes. Ik heb altijd ansichtkaarten bij me van eerdere projecten om uit te delen.”
Na veertien jaar had hij een mooie fotocollectie opgebouwd van zijn ‘tijdelijke tekeningen’, zoals hij ze noemt. “Vorig jaar stelden mijn vrouw en kinderen voor om er een boek van te maken, als cadeau. Mijn twee dochters zijn grafisch vormgever, mijn vrouw is een echte organisator, mijn zoon is webdesigner en schoondochter een copywriter. Dan heb je alle talent in huis om een boek te maken”, glundert hij.
Dankzij crowdfunding via Voor de Kunst is het boek er nu. Zijn meesterwerk? Daar hoeft Laan niet lang over na te denken. “Dat is toch weer een anamorfose: van een bol, een cilinder en een kegel. Ik wilde vloeiende overgangen maken in de rondingen. Maar met een hark is dat moeilijk. Het lukte uiteindelijk met een deegroller.”
Hij lacht. “Daar stond ik in die enorme tekening, de drone hing in de lucht en op de iPad kon ik zien hoe het er van boven uitzag en waar ik met de deegroller de tekening nog moest bijwerken. Het voelde alsof ik mijn eigen penseel was geworden.”
‘Tijdelijke tekeningen’ kost € 45 en is te bestellen via: nicolaan.nl/boek.
Het project was bedoeld om de kust beter te beschermen tegen lagere kosten. De Zandmotor leverde, met dank ook aan de elementen, een prachtig nieuw gebied op tussen zee en land.
Van Prince tot prinses Diana: Gianni Versace schakelde vele beroemdheden in om zijn merk te promoten. Zijn creaties waren vaak wild gedecoreerd en weinig verhullend. ‘Ik geloof niet in goede smaak’, zei hij. Met zo’n 200 outfits en vele foto’s, schetsen en video’s neemt het Groninger Museum bezoekers mee in de sfeer van de decadente jaren negentig.
|
Deze nieuwsbrief is gestuurd naar brigitte.flint@gmail.com door Nijmegen
|
|
||||||||
|
||||||||
|
||||||||
|
||||||||
|
||||||||
| ||||||||
|
||||||||
|
||||||||
|
||||||||
|
||||||||
|
||||||||
|
Na drie lange jaren konden we eindelijk opnieuw duizenden mensen verwelkomen op Vegan Summer Fest! 
