'Meisjesonderwerpen' zijn te leuk en belangrijk om alleen aan mannen als Youp over te laten

Er komt weer een vrouwentalkshow aan. Merel Westrik gaat die presenteren en Linda de Mol lichtte een en ander afgelopen week toe: „Op vrouwenzender Net5. Geen koffiepraat of meisjesgebabbel, maar een actuele talkshow met onderwerpen die door vrouwen gekozen worden en altijd vanuit de female point of view. Met een vaste club leuke vrouwen die aanschuift, waar ik zelf deel van uit ga maken.”

Over het citaat van De Mol heb ik een tijdje moeten nadenken. Je maakt een talkshow met alleen maar vrouwen, omdat je denkt dat dit iets specifieks aan inzichten oplevert („female point of view”). Dat heet met een mooi woord ‘verschildenken’. Vervolgens ontken je de positieve speciale vrouwelijke bijdrage van „leuke” vrouwen door een negatief stereotype over je eigen soort te herhalen – „geen koffiepraat of meisjesgebabbel” – en creëer je in een adem een tegenstelling tussen je eigen sekse, „meisjes”, en de „actualiteit”: geen meisjesgebabbel, maar…
Dat „actualiteit” suggereert dat je niet onder wilt doen voor andere talkshows. Het gaat je dus ook om ‘gelijkheidsdenken’ (vrouwen praten ook over serieuze zaken).
In tijden van identiteitspolitiek, waarin vooral wit en zwart en lhbtiq+ ‘hot’ zijn en waarin elke talkshow zich reeds met grote hartstocht op diversiteit toelegt (met name M. en De Nieuwe Maan slagen hierin het beste), lijkt een vrouwentalkshow die zich op spagaatdenken en zelfhaat baseert me zo op het eerste gezicht een tot mislukken gedoemde, misschien zelfs wat ouderwets klinkende missie. Is er een ‘female point of view’ over, pak ’m beet, actuele kwesties als Trumps vraag of Groenland te koop is?

Bij onderwerpen als baren, pijn, schaamte, schoonheid, identiteitspolitiek, mannelijkheid, menstruatie, de overgang, burn-out, carrière of mantelzorg kan ik me er zeker iets bij voorstellen. We hebben kunnen zien hoe mannen een serieus gesprek daarover verstieren. Bij Pauw kregen Youp van ’t Hek en Bennie Jolink prompt last van opvliegers bij het thema de overgang. Youp was zelfs zo van slag dat hij in zijn column terugkwam op de „menopauzemutsenvereniging” – „Bennie is een man die tijdens zijn werk hectoliters bier over zich heen heeft gekregen. Hij heeft in zijn leven meer vocht verwerkt dan menig overgangsteefje.” De Amerikaanse feministe Ariel Levy muntte ooit treffend de term female chauvinist pig, voor de vrouw die meelacht om dit soort machograppen en zo bijna ongemerkt een hekel ontwikkelt aan haar eigen sekse, met name aan ‘meisjesmeisjes’ – „meisjesgebabbel” is hiervan het pijnlijke uitvloeisel.
Terug naar de nieuwe talkshow. Als je alleen vrouwen gaat uitnodigen vanwege hun female point of view, dan ontkom je er niet aan om het verschildenken te omarmen. Nu kleeft er aan het verschildenken een risico. Terecht wijst columnist Elma Drayer – die als gelijkheidsdenker gruwt van verschildenken – er in haar recente boek Witte schuld op dat zo’n manier van denken de hedendaagse identiteitspolitiek in zijn greep heeft.
Maar je kunt er ook profijt van hebben. Ze haalt een prachtige anekdote aan over Anil Ramdas. Hem werd ooit gevraagd of hij dacht dat hij een column had gekregen omdat hij allochtoon was. Het schijnt dat hij zei: „Ik hoop het”. En dat de journalist jammerlijk genoeg opschreef „Ik denk het”.
De derde weg die niet door Drayer wordt vermeld, heet deconstructiedenken. Deconstructiedenken probeert verschil- en gelijkheidsdenken te overstijgen door onder meer het denken in tegenstellingen zelf te onderzoeken, jezelf de vrijheid te geven soms een verschildenker, dan een gelijkheidsdenker te zijn, oog te hebben voor taal en stereotypen en je dus ook te realiseren dat een ‘female’ of ‘black’ point of view niet louter aan vrouwen of gekleurden voorbehouden is. De Mol lijkt dit overigens te beseffen. De losse toevoeging „en altijd vanuit de female point of view” suggereert dat dit perspectief actieve inspanning vergt, en niet een automatisch gegeven is omdat er alleen vrouwen aan tafel zitten.

Lees ook: Vrouwen zijn slimmer, mannen bereiken meer, dat zijn de nieuwe stereotypen De Mol en Westrik, zet ’m op. Wees stoer, sterk, kwetsbaar, lichamelijk. Meisjespraat er lustig op los. Buig je met speelse en ernstige hartstocht over actuele zaken als moederschap, de overgang, gezondheid, politiek, de keuze voor de naam van je kind, leeftijd, schaamte, schuld, identiteit, het schoonheidsideaal; schuw meisjesonderwerpen als ‘Trump en Groenland’ niet. Al deze onderwerpen zijn te leuk en belangrijk om alleen aan mannen als Youp over te laten. Als iemand door het identiteitspolitieke mijnenveld van de vrouwentalkshow weet te laveren, dan is het wel de Nederlandse Oprah, Linda de Mol. Zowel het blad Linda als het programma Linda’s Zomerweek hebben precies de meesterlijke mix van intimiteit, actualiteit en entertainment waarover ik altijd graag en lang meisjesbabbel en koffiepraat.

Stine Jensen is schrijver en filosoof. Ze vervangt Maxim Februari.