Recycling
Koffiedik hoeft geen afval te zijn: dit kun je doen met de waardevolle drab
Nederlanders
nuttigen gemiddeld zo’n vier koppen koffie per dag. Dat levert een
gigantische hoeveelheid koffiedik op. In plaats van die miljoenen kilo’s
te verbranden, zoals nu meestal gebeurt, kun je de drab ook als
grondstof gebruiken. Drie voorbeelden.
Lisanne Addink-Dölle
Industrieel
ontwerper Lisanne Addink-Dölle, mede-oprichter van Coffee Based, heeft
als missie om nieuwe producten te maken uit restafval.
“We
importeren koffiebonen van over de hele wereld om er in Nederland in
een paar seconden afval van te maken. Dat is toch van de gekke? In
totaal leveren onze bakjes pleur jaarlijks zo’n 300 miljoen kilo
koffiedik op, becijferde brancheorganisatie Koffie & Thee Nederland.
Het overgrote deel gaat als restafval de vuilverbrander in. Pure
verspilling, die ook nog voor veel CO2-uitstoot zorgt. Dus toen
studente — inmiddels werknemer — Marjet Breuren-De Jong daar iets mee
wilde doen, was ik meteen enthousiast. Uit haar afstudeeropdracht is in
2017 ons bedrijf Coffee Based ontstaan.
Samen
met koffieleverancier MAAS en afvalverwerker SUEZ zijn we de Koffie
Recycle Service gestart. We halen door heel Nederland koffiedik op bij
bedrijven en instellingen, die minimaal 1200 kopjes per week drinken.
Het maakt niet uit wat voor bonen zij gebruiken; alle drab is bruikbaar.
Vervolgens verwerken we die tot een 100 procent natuurlijke grondstof.
Daar maken we bijvoorbeeld notitieboeken van met een kaft van koffiedik.
Of wanden voor een espressomachine.
Inmiddels
kunnen we met onze grondstof ook spuitgieten en zo alle mogelijke
vormen realiseren. Bijvoorbeeld The Lucky Cup, onze koffiebeker, gemaakt
van koffiedik. De eerste 40.000 zijn al verkocht. Komend jaar willen we
ons aanbod verder uitbreiden, bijvoorbeeld met lepels en dienbladen.
Allemaal met de kenmerkende koffiegeur. Voor het
ophalen van hun koffiedik betalen onze klanten iets meer dan bij een
normale afvalverwerker. Maar de helft van dat bedrag krijgen ze terug in
de vorm van ‘winkeltegoed.’ Daarmee kunnen ze producten aanschaffen,
gemaakt van hun eigen koffiedik. Zo is de cirkel rond.
Wat ik thuis met mijn eigen koffiedrab doe? Die geef ik aan onze varkentjes. Want ook zij blijken erg van koffie te houden.”
www.coffeebased.nl
Siemen Cox
Zeven
jaar geleden gooide financieel dienstverlener Siemen Cox het roer om en
richtte hij Rotterzwam op: een stadskwekerij voor oesterzwammen, die
groeien op koffiedik.
“In
de natuur groeien sommige paddenstoelensoorten bij de wortels van
bomen. Zij hebben een symbiotische relatie: de zwam krijgt voeding van
de boom en beschermt die tegelijkertijd tegen indringers. Een mooie
metafoor voor wat wij met ons bedrijf willen: iedereen er beter van
maken. In 2013 las ik het boek ‘Blauwe economie’ van
de Vlaming Gunther Pauli. Daarin presenteert hij honderd ideeën voor een
circulaire economie. Eén daarvan was zwammen kweken op koffiedik. Dat
ga ik doen, dacht ik. Makkelijker gezegd dan gedaan; het duurde vijftien
maanden voor ik de juiste mix van grondstoffen en omstandigheden had
gevonden.
Voor
de corona-epidemie kweekten we 350 kilo oesterzwammen per maand. Daar
kwam maandelijks zo’n 5500 kilo koffiedik aan te pas. Op die manier
hebben we in 2019 14.616 kg CO2 bespaard: de uitstoot van 121.800
kilometer met een benzineauto. We doen alles — inzamelen, kweken,
verkopen — lokaal, binnen de stadsgrenzen van Rotterdam. Ook onze
oesterzwamkroketten en -bitterballen worden vlakbij gemaakt.
De
hoeveelheid koffiedik die we verwerken, lijkt misschien een druppel op
een gloeiende plaat. Maar we willen met ons bedrijf vooral ook anderen
inspireren. Vandaar dat we vanaf het allereerste begin onze kennis delen
via mushroom-cultivation.com. We bloggen en geven online cursussen. Zo
willen we mensen van over de hele wereld inspireren zelf aan de slag te
gaan met het recyclen van koffiedik.
Inmiddels
hebben we al meer dan veertig lokale ondernemers opgeleid. Uit
Nederland, maar ook uit België, Frankrijk, Duitsland, Denemarken,
Oostenrijk, Canada, Chili en Canada. Voor mensen die thuis oesterzwammen
willen kweken op hun eigen koffiedik, hebben we een speciale growkit.
Daar kun je behalve filterkoffie ook koffiepads voor gebruiken,
inclusief omhulsel. Zo word je je eigen aanrechtagrariër.”
www.rotterzwam.nl
Robert-Willem Dol
Bedenker en mede-oprichter van Unwaste, een bedrijf dat vaste en vloeibare zeep maakt van koffiedik en sinaasappelschillen
“Het
idee ontstond vier jaar geleden in mijn keuken. Toen ik voor de
zoveelste keer koffiedik bij het restafval gooide — in Amsterdam wordt
gft-afval niet apart opgehaald — dacht ik: dit moet beter kunnen.
Ik
ontdekte dat koffie na olie de meest verhandelde grondstof ter wereld
is. Dan ga ik met de reststromen een product maken dat je dagelijks
gebruikt en dat een grote omloopsnelheid heeft, besloot ik. Zo kwam ik
op het idee van zeep — mijn oma gebruikte vroeger al koffie om haar
handen schoon te maken als ze in de tuin had gewerkt. Met
behulp van mijn netwerk, wat boeken en internet heb ik op mijn eigen
fornuis talloze prototypes in elkaar geknutseld. Nu produceren we met
onze partners jaarlijks tienduizenden vaste handzeepjes.
Inmiddels
hebben we ook vloeibare zeep in ons assortiment. En we zijn bezig met
de ontwikkeling van dispenserzepen voor bijvoorbeeld bedrijven, horeca
en hotels. Om met koffiedik zeep te maken, heb je
allerlei hulpingrediënten nodig. Toen ik me in dat productieproces ging
verdiepen, schrok ik enorm: die komen van over de hele wereld.
We
proberen ze nu zoveel mogelijk te vervangen door ingrediënten uit
Nederlandse afvalstromen, of anders door Europese grondstoffen. Sowieso
zijn onze vaste zepen vrij van palmolie en microplastics. En we
produceren ze met partners in eigen land. Met onze
zeep willen een groter verhaal vertellen. Over dat economie en natuur
weer met elkaar verbonden moeten worden. En over dat het niet alleen
onverantwoord, maar vooral ook onlogisch is om zoveel prachtige
grondstoffen te verspillen.
Want
hoezo is koffiedik ‘afval’? Dat hebben we zelf verzonnen. Als we met
ons product daar meer mensen bewust van kunnen maken, is onze missie
geslaagd.”
www.unwaste.nl
De
notitieboeken en koffiebekers van Coffee Based, de zeep van Unwaste en
de growkit van Rotterzwam zijn te koop op loopedgoods.com, een webshop
met producten die bijdragen aan een circulaire samenleving. De
oesterzwambitterballen zijn te bestellen bij www.rotterzwam.nl en in
Gouda, Rotterdam, Den Haag en Dordrecht bij lokale leverancierssite
rechtstreex.nl.
———————————————————————————————————————————
4 koppen per dag
•82 procent van de Nederlanders drinkt wekelijks koffie, 67 procent dagelijks.
•Gemiddeld nuttigen we 4,2 koppen per dag.
•Ter vergelijk: 40 procent van de Nederlanders drinkt dagelijks thee, gemiddeld 3,2 koppen.
•Mannen drinken iets meer koffie dan vrouwen, 4,4 tegen 3,9 koppen per dag.
•Hoe ouder, hoe meer koffie. Van mensen tussen de 16 en 34 jaar drinkt 63 procent wekelijks koffie, van de 55-plussers is dat 95 procent.
•Gemiddeld nuttigen we 4,2 koppen per dag.
•Ter vergelijk: 40 procent van de Nederlanders drinkt dagelijks thee, gemiddeld 3,2 koppen.
•Mannen drinken iets meer koffie dan vrouwen, 4,4 tegen 3,9 koppen per dag.
•Hoe ouder, hoe meer koffie. Van mensen tussen de 16 en 34 jaar drinkt 63 procent wekelijks koffie, van de 55-plussers is dat 95 procent.
Bron: Koffie & Thee Nederland (2018).
Top 10 van grootste koffiedrinkers ter wereld (kilo per persoon per jaar)
1.Finland - 12 kg
2.Noorwegen - 9,9 kg
3.IJsland - 9 kg
4.Denemarken - 8,7 kg
5.Nederland - 8,4 kg
6.Zweden - 8,2 kg
7.Zwitserland - 7,9 kg
8.België - 6,8 kg
9.Luxemburg - 6,5 kg
10.Canada - 6,2 kg
2.Noorwegen - 9,9 kg
3.IJsland - 9 kg
4.Denemarken - 8,7 kg
5.Nederland - 8,4 kg
6.Zweden - 8,2 kg
7.Zwitserland - 7,9 kg
8.België - 6,8 kg
9.Luxemburg - 6,5 kg
10.Canada - 6,2 kg
Bron: International Coffee Organisation (2016)
Dit kun je zelf met koffiedik doen
•Strooi het in je tuin. Koffiedik is een natuurlijke meststof en houdt slakken en katten op afstand.
•Koffiedik neutraliseert onaangename luchtjes. Handen die naar knoflook (blijven) ruiken? Wrijf ze in met koffiedik. Zet wekelijks een schoteltje vers koffiedik in je koelkast om de geur daarin fris te houden.
•Meng koffiedik met wat olijfolie en gebruik hem als huidscrub.
•Gebruik de drab als schuurmiddel om bijvoorbeeld je gootsteen of je pannen mee schoon te maken.
•Koffiedik neutraliseert onaangename luchtjes. Handen die naar knoflook (blijven) ruiken? Wrijf ze in met koffiedik. Zet wekelijks een schoteltje vers koffiedik in je koelkast om de geur daarin fris te houden.
•Meng koffiedik met wat olijfolie en gebruik hem als huidscrub.
•Gebruik de drab als schuurmiddel om bijvoorbeeld je gootsteen of je pannen mee schoon te maken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten