‘Vlaams darmfloraproject’ bewijst: depressie zit ook in de darmen

• Wie met een depressie kampt, mist specifieke bacteriën in de darmen. Dat stellen onderzoekers die meer dan duizend stoelgangstalen van Vlamingen analyseerden. "We hopen aangepaste probiotica te ontwikkelen."

  DM 5 februari 2019, 05:00

  

  De communicatie tussen de darmen en de hersenen zou via een rechtstreekse 'snelweg'/zenuwbaan gebeuren. ©RV

  Is er een link tussen onze darmflora en mentale gezondheid? Die vraag houdt microbiologen al jaren bezig. Ook het team van professor Jeroen Raes, verbonden aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie en de KU Leuven, zoekt al een hele tijd uit hoe buik en brein met elkaar in verband kunnen worden gebracht.

  In 2012 overtuigden onderzoekers duizenden Vlamingen om een stoelgangstaal in te leveren. De analyses daarvan leidden tot verschillende artikels in wetenschappelijke topbladen. Vandaag volgt er nog één: in 'Nature Microbiology' staat hoe het team bepaalde bacteriën in de stalen terugvond die aan depressie kunnen worden gelinkt. "Twee bacteriën ontbraken bij de mensen die in een vragenlijst aangaven ongelukkig te zijn en ook van hun huisarts de diagnose depressie kregen", aldus Raes. Dezelfde resultaten werden inmiddels ook bevestigd in twee onafhankelijke groepen.

  Eerste keer

  Raes heeft het over een bijzondere vaststelling. "Er waren eerder al gelijkaardige statements gedaan, maar die waren telkens gebaseerd op onderzoek met muizen. Het is de eerste keer dat we erin slagen om harde data hierover te verzamelen bij mensen." Raes en collega-onderzoekers namen in totaal 1.054 stalen onder de loep. "Wereldwijd is dit nog nooit op zo'n schaal gebeurd."

  "We kunnen op basis van dit onderzoek wel nog niet zeggen of deze specifieke darmbacteriën een depressie veroorzaken", geeft Raes toe. Het omgekeerde zou namelijk ook kunnen: dat het ontbreken van die specifieke darmbacteriën een gevolg is van de depressie die mensen doormaken. "Op dit moment zijn er wel meer elementen die de eerste hypothese ondersteunen", klinkt het in Leuven. De professor verwijst naar het feit dat bacteriën in de darmen ook voorlopers van neurotransmitters kunnen produceren. "Dat zijn chemische stofjes die ons gedrag en onze gevoelens mee aansturen." Die communicatie zou volgens hem gebeuren via een zenuwbaan die vanuit de darmen rechtstreeks naar de hersenen loopt. Via die 'snelweg' zouden storingen overgemaakt kunnen worden.

  Dieet

  Als straks bewezen wordt dat bepaalde darmbacteriën mee aan de basis liggen van een depressie, dan ligt de weg open naar nieuwe therapieën, meent hij. "Een logische volgende stap is dan een nieuwe generatie aangepaste probiotica (goede bacteriën, red.) ontwikkelen waarmee we die tekorten in onze darmen kunnen wegwerken en dus ook de kans op depressies verkleinen." Ook bepaalde diëten of de transfusie van gezonde stoelgang naar 'zieke' darmen kunnen onderzocht worden. "Depressie zal uiteraard een aandoening met verschillende oorzaken blijven. Een geneesmiddel, dieet of transplantatie zal nooit een psycholoog of psychiater kunnen vervangen. Als er een nieuwe therapie komt, dan zal die aanvullend zijn. Net zoals dat vandaag met antidepressiva het geval is."

  Raes en co. zetten hun onderzoek alvast verder komende lente. Dan zullen ze, vijf jaar na de start van het zogenaamde Vlaams Darmflora Project, weer nieuwe stoelgangstalen verzamelen. "We willen in eerste instantie nagaan hoe diezelfde deelnemers het stellen. Hoe zijn hun darmflora en gezondheidstoestand geëvolueerd? We hopen dat we opnieuw op hun medewerking kunnen rekenen."