dinsdag 28 februari 2023

Natuurverschijnsel

 Noorderlicht in heel Nederland te zien

Het noorderlicht gezien vanaf Terschelling. Beeld ANP / Anton Kappers
Het noorderlicht gezien vanaf Terschelling.Beeld ANP / Anton Kappers

Op verschillende plekken in Nederland was zondagavond het noorderlicht te zien. Het natuurverschijnsel werd waargenomen van de waddeneilanden tot in het zuiden en aan de westkust.

Joep Engels

Het noorderlicht was tussen 22.30 en 22.45 uur zichtbaar in ons land, meldt Weeronline. Er kwamen meldingen vanuit onder meer Ameland, Friesland tot aan Egmond aan Zee en Noord-Brabant. De weersomstandigheden om het te zien waren gunstig: het was helder zondagavond.

Het noorderlicht, ook wel poollicht genoemd, wordt op 800 tot 1000 kilometer boven het aardoppervlak veroorzaakt door een wolk van elektrisch geladen deeltjes die afkomstig is van de zon. Die deeltjes worden met een snelheid van 300 tot 700 kilometer per seconde de ruimte in geslingerd.

Het magneetveld van de aarde loopt in bogen van de noord- naar de zuidpool. De geladen deeltjes van de zon bewegen met deze bogen mee en kunnen daardoor alleen bij de polen diep de atmosfeer binnendringen. Daar botsen ze met zuurstof- en stikstofmoleculen. Bij die botsingen komt licht vrij. Het is hetzelfde effect als in een tl-buis. De luchtmoleculen absorberen de botsingsenergie maar kunnen die energie alleen in specifieke hoeveelheden weer afstaan. En daar hoort een specifieke kleur bij: zuurstofmoleculen stralen vooral groen licht uit, terwijl het rode licht van stikstofmoleculen stamt.

Onmogelijk te voorspellen wanneer het noorderlicht verschijnt

Meestal is het noorderlicht alleen boven de poolcirkel te zien (en het zuiderlicht ten zuiden van de zuidpoolcirkel). Maar dit keer was de uitbarsting op de zon enorm waardoor de zonnedeeltjes tot op grote afstand van de noordpool konden reiken. Niet alleen Nederland werd zondagavond getrakteerd op het kleurenspektakel: ook in Schotland, Noord-Ierland en tot in het zuiden van Engeland werd het waargenomen.

Wanneer en waar het noorderlicht te zien is, is altijd gissen. Volgens Weeronline zijn er maandagavond weer kansen dat het verschijnsel zich voordoet. De zon is op dit moment zeer actief, mogelijk is er een nieuwe wolk zonnedeeltjes in aantocht.

Vooral in Noord-Nederland zou dan een gekleurde gloed gespot kunnen worden aan de hemel. Maar het wordt lastiger om iets te zien, aangezien er in de avond en nacht naar dinsdag meer bewolking is. De avonden en nachten erna zijn naar verwachting wel weer helder.

De Amerikaanse meteorologische dienst NOAA waarschuwde dat de zonnewind een geomagnetische storm zou kunnen veroorzaken, met storingen in satelliet- en radiocommunicatie als gevolg. Bij zeer ernstige stormen – nu niet het geval – kunnen in noordelijke streken zelfs elektriciteitssystemen gestoord worden.

Meer te zien aan de hemel

Deze week doet zich nog een bijzonder verschijnsel voor. De planeten Jupiter en Venus kruipen komende dagen naar elkaar toe en staan woensdag 1 maart het dichtst op elkaar. Wie ’s avonds naar het westen kijkt, kan deze twee heldere punten aan de hemel duidelijk zien.

Lees ook:
Met de camper het noorderlicht achterna

Reisjournalist Jonathan Vandevoorde trok met een camper naar Zweeds-Lapland om zijn 13-jarige zoon het noorderlicht te laten zien. Het werd een oefening in geduld.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten