 |
|---|
De Slag om de Schelde
Regie: Matthijs van Heijningen
Met Gijs Blom, Susan Radder, Jamie Flatters
★★★★
De duurste Nederlandse oorlogsfilm sinds Zwartboek (2006) is meteen ook de beste Nederlandse oorlogsfilm sindsdien. Misschien zelfs de beste Nederlandse oorlogsfilm ooit. Ja, Soldaat van Oranje (1977) was ook fantastisch, maar die kun je beter als avonturenfilm beschouwen.
De Slag om de Schelde is veel ernstiger van toon en draait om de bijna vergeten strijd die eind 1944 in Zeeland en het noorden van België door de geallieerden is gevoerd om de toegang tot Antwerpen in handen te krijgen. Die bevoorradingsroute was cruciaal om de nazi’s uiteindelijk tot in Berlijn terug te kunnen dringen. Er stond dus veel op het spel. Maar misschien omdat die slag niet uit één gigantisch strijdtoneel bestond, zoals de landing in Normandië, weten maar weinig mensen wat zich in Zeeland heeft afgespeeld.
In de traditie van klassieke oorlogsfilms als De langste dag uit 1962 of Een brug te ver uit 1974 vertelt de film het verhaal vanuit meerdere perspectieven. Een slimme strategie, omdat je daarmee goed kunt laten zien hoe complex de coördinatie van zo’n grootscheepse aanval is. Succes werd niet alleen bepaald door wapens, maar ook door slimme timing. Bovendien kun je de vijand zo een stem geven, in plaats van die pas in het laatste halfuur te laten opduiken en alleen een soort kogelspons te laten zijn.
In De Slag om de Schelde is Willem Sinclair een militair bij de Britse luchtmacht die tijdens een vlucht boven Zeeland neerstort en met twee anderen veilig gebied moet zien te bereiken. Teuntje Visser is de dochter van een Zeeuwse dorpsarts die bij het verzet betrokken raakt nadat haar broer door de nazi’s is gearresteerd. Marinus van Staveren tenslotte is een Nederlandse nazi die bij gevechten aan het oostfront gewond raakt en naar Zeeland wordt gestuurd voor een administratieve functie. Laat in de film kruisen hun wegen elkaar.
Dit klinkt misschien als een detail, maar dat is het niet: hier is eindelijk een Nederlandse oorlogsfilm die laat zien dat je in oorlogstijd niet voortdurend de oren van elkaars hoofd babbelt, want mensen zijn dan juist voorzichtig met wat ze zeggen. De makers begrepen dat en er is gelukkig voor gekozen om het verhaal vooral in beelden te vertellen.
Cruciaal is verder dat de film nergens valse heroïek toont of het oorlogsgeweld verheerlijkt. Men had ook de tegenwoordigheid van geest om er geen romantische verhaallijn in te stoppen. Dat soort gelikte en uitgewoonde praktijken maken elke oorlogsfilm ongeloofwaardig.
De Slag om de Schelde zet juist in op angst, pijn en verlies. De film toont zowel vuurgevechten – ondanks de titel pas laat in de film trouwens – als het dagelijks leven onder het juk van de nazi’s. Dingen gaan langzaam. En moeizaam. Zoals dat gaat als de dreiging van alle kanten komt. En ook al verschijnt deze onmisbare film in het najaar op Netflix: je moet ’m echt op het bioscoopscherm zien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten