'Een sterke man is niet seksistisch'

OPINIE - Gaya Branderhorst − 10/06/14

© epa. Studenten komen samen voor een herdenkingsdienst na de schietpartij in Californië

opinie De waandenkbeelden die aanleiding waren voor de slachtpartij door een 22-jarige student in Santa Barbara, wortelen in alledaags seksisme. Dat zouden vrouwen én mannen, ook in Nederland, zich moeten aantrekken, betoogt actrice Gaya Branderhorst.

•  De reflex van veel mannen is om zich hiervan te distantiëren. 'Dit doe ik nooit! De meeste mannen doen dit niet!' Dat klopt. En betekent dit dan dat het jou als man niet aangaat? Het overkomt onze moeders, zussen, partners en dochters.

Twee weken geleden vermoordde Elliot Rodger zes mensen en verwondde er zeven bij een schietpartij in Californië. Even daarvoor had hij een videoboodschap achtergelaten waarin hij zijn verbittering uitsprak jegens vrouwen: 'Het is niet eerlijk.... Ik weet niet waarom jullie meisjes mij niet willen, maar ik zal jullie straffen'. Vervolgens kondigde hij zijn slachtpartij aan met de belofte dat hij 'elke verwende, arrogante, blonde slet zal afslachten'.

Onder #YesAllWomen twitterden miljoenen vrouwen in de daaropvolgende dagen over hun ervaringen met mannen die denken recht te hebben op hun aandacht. De boodschap: 'Elliot Rodgers was geestelijk ziek, maar zijn waanbeelden werden gevoed door alledaags seksisme. Vrouwen worden zo vaak als seksuele objecten neergezet, dat mannen zich gerechtvaardigd zijn gaan voelen ofwel zich hun 'bezit toe te eigenen', ofwel met geweld wraak te nemen wanneer dit hun ontzegd wordt. Ja, dit overkomt Alle Vrouwen.'

Sommige mannen reageerden met verbazing op de Twitterstroom: 'Ik wist niet dat dit zo vaak gebeurt'. Anderen benadrukten dat zij niet verantwoordelijk zijn voor het gedrag van andere mannen. Hierop volgde een beweging onder #AllMenCan: Ja, Alle Mannen kunnen hier wat aan doen. 'Men of quality support women's equality'. Die gekke Amerikanen. Gelukkig hebben we dat probleem niet in Nederland. Toch?

Helaas is vrouwvijandigheid hier niet minder. Vrijwel iedere vrouw heeft wel eens seksisme en/of intimidatie meegemaakt: seksueel getinte opmerkingen van mannelijke collega's, met de ogen uitgekleed worden, een auto die onderweg naast je blijft rijden. Volgens een onderzoek uit 2012 is een kwart van de vrouwen zo gewend geraakt aan een kneep in bil of borst tijdens het uitgaan dat ze het zijn gaan zien als vast onderdeel. Het overgrote deel neemt allang niet meer de moeite om aangifte te doen.
Nagefloten, nagemiauwd of nagesist
De meerderheid van de meisjes en vrouwen wordt wekelijks nagefloten, nagemiauwd of nagesist. Dit is geen onderdeel van het spel der aantrekkingskracht tussen heteroseksuele mannen en vrouwen. Het is straatintimidatie. Want wanneer vrouwen te kennen geven niet gediend te zijn van deze 'toenaderingspoging', lopen zij een wezenlijk risico: Een scheldpartij ('Hoerrrr!'), aanranding, of in elkaar geslagen worden. Het is bedreiging, een herinnering aan je 'plek': je kunt rondlopen, studeren en werken, maar je blijft een vrouw. En dus hebben wij wat over je te zeggen.

De reflex van veel mannen is zich hiervan te distantiëren. 'Dit doe ik nooit! De meeste mannen doen dit niet!' Dat klopt. En betekent dit dan dat het jou als man niet aangaat? Het overkomt onze moeders, zussen, partners en dochters. Er is een grote groep mensen in Nederland die gespannen over straat gaat of zelfs gebieden mijdt vanwege dit gedrag. Dit betekent dat een bepaalde groep zich beperkt ziet in haar fysieke mobiliteit, wat een klap is in het gezicht van de vrije samenleving.

•  Een grote groep gaat ook in Nederland gespannen over straat

Misschien nog wel het pijnlijkst is het gebrek aan morele steun die deze grote groep vrouwen krijgt van haar zogenaamd wel geëmancipeerde omgeving. Vraag jij haar wanneer ze zegt dat ze nagesist werd: 'Wat had je aan?' Laat jij na collega's te corrigeren wanneer ze een vrouwelijke collega uitgebreid becommentariëren op haar lichaam? Dan ben je deel van het probleem.

Ontmoedigd
Seksistisch gedrag wordt aangeleerd en kan ook weer afgeleerd worden. En wanneer seksistisch gedrag ontmoedigd wordt, zullen ook de excessen afnemen waarin dit soms uitmondt. Dit vergt sterke mannen. Sterk zijn is niet zo moeilijk. Een opmerking als 'gast, doe even normaal' is meestal genoeg om diegene te laten beseffen dat dit gedrag ongewenst is. Dus heren, het zou erg gewaardeerd worden als jullie wat vaker die lans breken. Mannen van kwaliteit staan voor seksegelijkheid.
^{Gaya Branderhorst is zangeres en actrice.}