Rond Merkel hangt na al die jaren nog altijd een zweem van mysterie
Dit najaar eindigt het tijdperk van Angela Merkel. In de zestien jaar dat Merkel aan het roer stond van Duitsland, kreeg ze vele etiketten opgeplakt. Correspondent Sterre Lindhout legt de belangrijkste onder de loep. Vandaag aflevering 8: het mysterie
Op de vlucht voor een hoofdstedelijke hittegolf, boekte ik drie zomers geleden een kamer in de Uckermark, een natuurgebied boven Berlijn. Tevreden afkoelend in de glooiende Oost-Duitse leegte, zeiden mijn vriend en ik tegen elkaar dat Angela Merkel het goed bekeken had, met haar weekendhuis in deze streek. Waarop ik aan het googelen sloeg waar dat huis precies stond.
Het bleek om de hoek te zijn. Opeens bezeten van de wens te willen zien waar bondskanselier haar schaarse vrije tijd doorbracht, stond ik de volgende morgen voor een ommuurd wit huis, gelegen aan een onverharde weg. In de verte, heuvelafwaarts schitterde een meer.
Afgezien van een paar goed gecamoufleerde camera’s, was er niets dat het huis onderscheidde van de andere huizen in het gehucht. De oprit was leeg. Merkel had in dat warme weekend blijkbaar niet de luxe om Berlijn te kunnen ontvluchten. Er was, kortom, niets te zien.
Wat had ik eigenlijk verwacht?
Op de terugweg vroeg ik me af hoe het toch komt dat er om Angela Merkel na al die jaren nog steeds een zweem van mysterie hangt – want ik ben vast niet de enige die een vergeefse poging deed een glimp op te vangen van ‘de mens achter de kanselier’.
Merkels onuitgesprokenheid over belangrijke politieke thema's speelt waarschijnlijk een rol, net als haar talent haar privéleven bijna geheel aan het zicht te onttrekken, afgezien van de jaarlijkse wandelfoto in de Alpen. Volgens biograaf Ralph Bollmann is die geslotenheid een gevolg van haar sociale leven in de DDR, waar mensen gewend waren hun zieleroerselen alleen te delen met een kleine groep hechte vrienden.
Met als gevolg dat elke snipper persoonlijke informatie die ze wel prijsgeeft wordt gekoesterd als een juweel. Zoals de keer dat Merkel haar recept voor aardappelsoep deelde in het vrouwentijdschrift Bunte – en het hele land daar dagenlang over sprak. Ik vraag me trouwens af of ze daar in haar Brandenburgse huisje onbedaarlijk om heeft zitten lachen.
Merkels humor is een belangrijk ingrediënt in de mysterievorming rond haar persoon. Iedereen die ik voor deze serie sprak, benadrukte dat ze vooral in besloten kring enorm geestig is en graag andere regeringsleiders mag imiteren, compleet met accent. Maar niemand wilde concrete voorbeelden noemen. Want ja, besloten kring.
Maar op Merkels laatste meters krijgt het grote publiek soms wel een glimp te zien van haar gevatheid – sinds ze eind 2018 aangekondigde uit de politiek te gaan, lijkt ze de verleiding om af en toe een subtiel-ironische sneer te maken, niet meer te kunnen weerstaan.
Toen AfD-lijsttrekker Alice Weidel haar spreektijd in een plenair debat gebruikte om zichzelf vrij te pleiten van een financieel schandaal, zei Merkel droog: ‘het is toch mooi dat iedereen de vrijheid heeft zo'n debat aan te grijpen om te spreken over datgene wat hij het belangrijkst vindt voor het land.’
Een van de weinige dingen die Merkel niet onder controle heeft is haar mimiek. Soms zakken plotseling haar mondhoeken naar haar kin, of rolt ze ostentatief met haar ogen, zoals tijdens een gesprek met Poetin in de wandelgangen van de G7 in Hamburg. Maar is het echt per ongeluk? Interessant is dat zulke ‘mimische ontsporingen’, zoals de Duitsers het noemen, meestal plaatsvinden in discussies met mannelijke collega’s die nogal vol zijn van zichzelf.
Merkels mysterieuze kant prikkelt ook de mensen die haar haten. Tijdens reportages in ontevreden rechtse milieus heb ik de afgelopen jaren allerlei complottheorieën aangehoord waarin ze figureert als een naar almacht strevende kwade genius; in de meest vergezochte is ze stiekem de dochter van Hitler.
In de co-working space waar ik een bureau huur, zit een man die onder invloed van de coronapandemie in dit soort complotten is gaan geloven. Afgelopen voorjaar, na een pushbericht over een persconferentie van Merkel, bazuinde hij: ‘let op, dit is het moment dat ze de noodwetten aankondigt waardoor ze na de verkiezingen toch aan de macht blijft!’
Wat Merkel daadwerkelijk gaat doen na 26 september weet niemand. Ze wil ‘nadenken over wat haar echt interesseert’, zei ze deze zomer bij de aanvaarding van een Amerikaans eredoctoraat. ‘En dan probeer ik misschien iets te lezen, tot mijn ogen dichtvallen omdat ik moe ben. Dan slaap ik een beetje en dan zien we verder.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten