 |
|---|
De
Zomergastenaflevering met toneel- en operaregisseur Ivo van Hove was
een gedenkwaardige seizoensafsluiter dankzij een gast die van begin tot
eind wilde fascineren en inspireren. Van Hoves fragmentkeuze
illustreerde perfect hoe deze man zichzelf voortzweept in een manische
zoektocht naar zelfontwikkeling en het tot in het extreme uitnutten van
je kwaliteiten en talenten. Om zo een staat te bereiken waarin je kan
zijn wie je bent, je doet wat je wilt en je kunt raken aan het fenomeen
levenskunst. En waarmee je je geliefd kan maken.
In
het eerste halfuur werden meteen duidelijke lijnen uitgezet om de
persoon Van Hove (1958) in kaart te brengen. Hij groeide op als
apothekerszoon in een Belgisch plaatsje vol boeren en mijnwerkers met
het gevoel dat er meer moest zijn in de wereld. De jonge Ivo voelde zich
‘niet gezien’ en had daar blijkbaar als jong kind al wel behoefte aan.
Van Hove was daarom niet rouwig toen zijn ouders hem als elfjarige naar
kostschool stuurden. Daar was een toneelclub en kon hij aan de slag met
het grootse fenomeen dat hij had ervaren bij de Disneyfilm Bambi: de
macht van kunst. Kunst kan recht naar je hart gaan, kunst kan je laten
voelen.
Van Hove stuurt dit emotionele proces graag aan: dit is zijn talent.
Alles maakte hongerig
Er
zat dan ook geen tv- of filmfragment tussen dat niet ontroerde. Vrijwel
allemaal maakten ze hongerig naar het bekijken van de hele film of
documentaire. Zoals ‘Die Frau mit den 5 Elefanten’, een portret van
Dostojevski-vertaalster Swetlana Geier. We zagen een wonderbaarlijke,
broze grijze dame, filosoferend over het leven terwijl ze huishoudelijke
klusjes klaarde. Tijdens het strijken vertelt ze hoe textieldraden
tijdens het wassen de weg kwijtraken. Ze snippert een ui en wijst erop
dat uien geen middelpunt hebben. In een paar magische zinnen legt ze
vervolgens uit hoe Dostojevski’s schrijfstijl lijkt op een ui, en wij
mensen eigenlijk allemaal wel. Briljant associatief denken: Van Hove
toonde zich verpletterd door zoveel levenskunst en als kijker kwam je
even los van het aardse bestaan. Eindelijk weer eens tijd om te
filosoferen.
Anders,
maar even verrukkelijk was het fragment uit ‘Some kind of Monster’, een
film over Metallica en de groepsdynamiek in deze metalband. Leerzaam is
het moment dat het ene bandlid pijnlijk eerlijk tegen het andere
bandlid zegt: “Als ik bedenk dat ik vandaag jou weer ga zien, dan denk
ik: fuck.”
Hete waanzin
Grensgebieden:
het favoriete landschap voor iedere kunstenaar. Hoever kun je gaan in
het doorgeven van gevoelens, wanneer liefde en haat zo dicht bij elkaar
liggen? Maar ook, hoe ver kan een regisseur gaan in het doorzetten van
een creatief idee, wetend dat genialiteit grenst aan waanzin?
Krankzinnig was het fragment uit ‘Burden of Dreams’, waarin filmmaker
Werner Herzog tijdens de opnames van zijn film ‘Fitzcarraldo’ met opzet
een grote boot tegen de rotsen laat slaan op een gevaarlijke rivier in
Peru. De film heeft levens gekost.
Deze
hete waanzin bevroor vervolgens meteen via een fragment over de
cruciale maatschappelijke rol die filmmaker George Stevens speelde bij
het zorgvuldig vastleggen van de gruwelen in Dachau in 1945. Ook roemde
Van Hove de manier waarop Nederland de slachtoffers van de MH17
onthaalde met de theatrale ontvangst op het vliegveld en de rouwstoet
over de snelweg.
De ontmaskering
Net
als de laatste zomergast van seizoen 2018 - therapeute Esther Perel -
koos Ivo van Hove voor een fragment uit ‘My Architect’. Met deze
documentaire probeert Nathaniel Kahn te ontdekken wat voor man zijn
vader was, de beroemde architect Louis Kahn die een driedubbelleven
leidde waarin Nathaniel zich miskend voelde. In het verbijsterend
monumentale parlementsgebouw van Bangladesh krijgt Nathaniel een
hartverscheurende les in nederigheid: waar zijn vader er voor hem niet
was, eert het arme land Bangladesh Louis Kahn als een vader des
vaderlands.
Ivo
van Hove is een man die zijn eigen producties gemaskerde
autobiografieën noemt. Die gruwelt van een bijnaam die zijn ijzige
karakter zou benadrukken.
Als
een echte topregisseur ontmaskerde hij zichzelf in het allerlaatste
kwartier door zijn emotionele achilleshiel te laten zien: David Bowie.
De eigenzinnige man die alles belichaamde wat Ivo wilde zijn, wilde
zeggen, wilde doen. Die ‘in het echt’ net zo schuchter was als hij, en
in zijn laatste maand, stervende, nog steeds perfectie nastreefde. Van
Hove hield de ogen niet droog bij het weerzien met zijn muze.
Beelden
van Van Hoves eigen werk zagen we niet, presentatrice Janine Abbring
nam hem ook niet de maat. Ze was net zo gefascineerd door Van Hoves
fragmentkeuze en speelde rustig de veilige rol van aangever in deze door
Van Hove zorgvuldig samengestelde avond.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten