Pakeha: Onze campagne tegen CETA: een overzicht.

Het zal je niet ontgaan zijn: Afgelopen dinsdag stemde de Eerste Kamer met een nipte meerderheid (40 voor-, 35 tegenstemmen) voor het vrijhandelsverdrag met Canada, CETA. Het was nog even heel erg spannend, omdat de PVDA de doorslag zou geven en in de Tweede Kamer tegen het verdrag was.

Helaas mocht het niet baten en dat betekent dat we er in Nederland niets meer tegen kunnen doen.

Maar we hebben er -samen met jou- alles aan gedaan!

Afgelopen maandag demonstreerden we met een unieke alliantie van vakbonden, milieuorganisaties, boeren en andere activisten voor de deur van de Senaat met een groot paard van Troje. Onze boodschap: met CETA halen we een verdrag binnen dat een eigen rechtsorde kent voor multinationals en dat onze standaarden voor milieu en voedselveiligheid omlaaghaalt.

Al sinds de oprichting van foodwatch strijden wij tegen omstreden handelsverdragen. In 2014 zijn wij samen met 250 organisaties een Europees burgerinitiatief gestart tegen TTIP en CETA. Miljoenen Europeanen tekenden het initiatief. Helaas wordt het initiatief in datzelfde jaar nog afgewezen door de Europese commissie (later in 2017 komt naar voren dat het ten onrechte is afgewezen).

In 2016 schreven wij een open brief naar minister Ploumen waarin we onze zorgen over CETA en TTIP uitten. Vlak daarna blijkt uit onze analyse dat CETA de consument en de democratie bedreigd. De Tweede Kamer heeft op dat moment nauwelijks invloed op het handelsverdrag. Wij vinden dat een handelsverdrag dat zo’n grote invloed zal hebben op de beleidsruimte van Kamerleden, niet voorlopig kan worden ingevoerd zonder de instemming van diezelfde Kamerleden. We slaan alarm en schrijven een brief aan alle Kamerleden. Helaas lukt het niet om de voorlopige, gedeeltelijke inwerkingtreding voor CETA te blokkeren. Wel wordt de oproep gesteund om het uiteindelijke besluit over CETA eerst aan de Kamer voor te leggen. Op deze manier eist het parlement inspraak over de invoering van CETA.

Verder startten we een email actie waarin we Minister Ploumen oproepen om 'Nee' tegen CETA te zeggen voor het te laat is.

In februari 2017 stemt het Europese parlement voor het gedeeltelijk in werking treden van CETA. In maart bieden we 200.000 handtekeningen aan voor een nationaal referendum over CETA.

In april van datzelfde jaar roepen wij de Nederlandse regering op om het handelsverdrag voor te leggen aan het Europese hof van justitie. De aanleiding hiervoor is een Juridische analyse van CETA die stelt dat de investeringsbescherming in het verdrag mogelijk ruimte biedt aan buitenlandse bedrijven en investeerders om Europese regels voor de bescherming van de voedselveiligheid, het milieu en de consument te ondermijnen. Wij vinden de uitkomsten extreem zorgelijk en stellen in een brief aan minister Ploumen, dat zij -namens Nederland- het verdrag moet voorleggen aan het hoogste Europese juridische adviesorgaan om duidelijkheid te krijgen.

In mei 2017 oordeelt het Europese hof van justitie dat de Tweede Kamer en de andere 27 lidstaten zich moeten kunnen uitspreken over brede handelsverdragen die de EU met andere landen sluit. Dit betekent dat toekomstige handelsverdragen altijd tegengehouden kunnen worden door een lidstaat. Foodwatch is opgelucht dat na jarenlange inspanning het eindelijk gelukt is om op zijn minst een vetorecht te krijgen. Wel zouden we graag zien dat nationale parlementen ook inhoudelijk invloed kunnen uitoefenen.

Vervolgens brengen wij in 2018 een rapport uit in samenwerking met Powershift genaamd “trade at any cost?”. In dit rapport staat dat verschillende geplande handelsovereenkomstenten van de EU zeer negatieve gevolgen hebben voor de democratie, consumentenrechten, voedselveiligheid en milieubescherming.

Op 22 oktober 2019 organiseren we samen met vijf andere organisaties een grote manifestatie in Amsterdam: “Stop Foute handelsverdragen”. Ook zijn we een emailactie gestart waar we samen de leden van de Tweede Kamer oproepen om CETA te stoppen.

Daarnaast is er naar aanleiding van een door foodwatch uitgevoerd rapport van de geheime comités die onderhandelen over voedselveiligheidsstandaarden een hoorzitting georganiseerd in de Tweede Kamer. Foodwatch haalde de onderzoeker van het rapport, prof. Dr. Wolfang Weiß, naar Nederland om het parlement toe te spreken. Mede naar aanleiding van de hoorzitting en ons rapport waarin we de geheime documenten van de comités blootlegden volgde een debat in de Tweede Kamer dat twee dagen duurde.

Maar helaas. Op 18 februari 2020 stemt de Tweede Kamer in met het CETA verdrag. Dat is even slikken na jaren strijden. Op dat moment lijkt de kans dat de Eerste Kamer het verdrag goedkeurt niet heel groot. Als alle partijen net zo stemmen als in de Tweede Kamer, is er geen meerderheid. Daarom zitten we gelukkig niet lang bij de pakken neer en nemen we het zekere voor het onzekere. De emailactie die eerst gericht was aan Tweede Kamer leden, richten we nu naar de senatoren van de Eerste Kamer.

Om onze acties kracht bij te zetten lanceren we in 2020 een rapport in samenwerking met Council of Canadians. Via WOB verzoeken en formele juridische stappen leggen we geheime documenten bloot die de potentiële gevaren van CETA comités voor Europa laten zien. Ons onderzoek laten we verder onderbouwen door professor Weiß in 2021. In zijn advies wordt met name gewezen op het ernstige gebrek aan democratische controle en transparantie van de CETA-comités.

Het afgelopen jaar zaten we niet stil en hebben we meerdere opinies gepubliceerd, hingen we regelmatig aan de telefoon met politieke partijen en schreven we brieven, heel veel brieven. En meer dan 29.000 mensen stuurden een mail naar de Eerste Kamer.

We weten nu dat ons harde werk het omstreden handelsverdrag in Nederland niet tegen heeft kunnen houden en dat hebben we natuurlijk laten weten.

Ik wil jullie namens het hele team heel erg bedanken voor jullie vertrouwen en inzet de afgelopen jaren. Zonder jullie was het niet mogelijk geweest om zoveel rapporten te kunnen opstellen, brieven kunnen versturen en acties te kunnen opzetten.

Gelukkig is nog niet alle hoop verloren, er zijn nog 11 landen die tegen CETA kunnen stemmen. We hebben maar één tegenstem nodig en dan is het handelsverdrag van de baan. Wij strijden samen met onze collega’s in Duitsland en Frankrijk internationaal gewoon door!

Een heel fijn weekend gewenst,