De 18-jarige Vroon Bouter vraagt met boek aandacht voor depressies: ‘Veel mensen denken dat je je aanstelt’
Eindexamenkandidaat Vroon Bouter (18) schreef een aangrijpend boek over de spoken in haar hoofd: Humeurkanker. ‘Als ik iets hoop te bereiken is het dat behandelaars zich realiseren hoe belangrijk het is om menselijker om te gaan hun patiënten.’Vroon Bouter: ‘Het is een bloedeerlijk boek geworden.’ ©Daphne Lucker Op het eerste gezicht doet niets vermoeden dat de Haarlemse Vroon Bouter last heeft van depressies die zo erg zijn dat ze zichzelf snijdt. Ze is een ogenschijnlijk vrolijke puber uit een warm en betrokken gezin, haar ouders zijn nog bij elkaar, haar moeder werkt als senior purser, haar vader is financieel adviseur en de band met haar zusje Pleun is heel hecht. Ze kan goed leren en zit op het gymnasium.
“Aan de buitenkant kun je niet zien hoe iemand zich van binnen voelt, ik ben altijd de clown in de klas geweest. Het is voor een deel pech dat ik deze ziekte heb, mijn zusje heeft nergens last van,” vertelt ze. “Want ja, depressie is dus een ziekte, dat lijken veel mensen niet te weten. Ze denken dat je je aanstelt of om aandacht vraagt.”
Acht procent van de Nederlandse jongeren worstelt met de mentale gezondheid, concludeerde het Centraal Bureau voor de Statistiek vorig jaar. Tijdens corona werd zelfdoding de nummer één doodsoorzaak onder jongeren. Vroon verloor haar klasgenoot Jurre, hij maakte een einde aan zijn leven omdat hij zich door de lockdowns steeds eenzamer voelde.
Naast de pandemie spelen ook sociale media een grote rol in de toename van het aantal depressieve jongeren, weet Vroon uit ervaring: “Via je telefoon word je de hele dag overspoeld met het perfecte plaatje waar je aan denkt te moeten voldoen. Ik was bijna obsessief met mijn telefoon bezig en kon er helemaal ingezogen worden. Sociale media waren voor mij allang geen vorm van ontspanning meer, het zat mijn sociale leven en een normale nachtrust in de weg. Nog altijd heb ik niet de juiste manier gevonden om ermee om te gaan, het blijft ingewikkeld.”
In het ziekenhuis
Om het taboe op mentale problemen te doorbreken en aandacht te vragen voor jongeren zoals Jurre en zijzelf, schreef Vroon haar verhaal op. Drie jaar deed ze over het boek. “Ik begon met schrijven voor mezelf, om de gevoelens waar ik me geen raad mee wist een plek te kunnen geven. Een uitgever las het en pas daarna ontstond het idee om er een boek van te maken.”
In Humeurkanker (de titel leende ze van de Vlaamse stand-upcomedian Philippe Geubels, die de term gebruikte om depressie te omschrijven in zijn tv-programma Taboe) schrijft ze openhartig over haar eigen mentale worstelingen. Confronterend zijn de passages over haar overdosis, de automutilatie, waardoor ze meerdere malen in het ziekenhuis moest worden behandeld, en het falende ggz-systeem. “Ik had heel erg het gevoel dat ik er alleen in stond. Ik voelde me verplicht tegenover mijn leeftijdgenoten en naar mijn jongere ik om zonder schaamte over het onderwerp te schrijven. Het is een bloedeerlijk boek geworden.”
Na de overdosis op haar vijftiende – ze slikte een grote hoeveelheid pillen die haar bijna fataal werd – belandden Vroon en haar ouders in een traject van de jeugd-ggz, dat op één grote teleurstelling uitliep. “Het klikte niet met behandelaars, ik voelde me niet gehoord of gewaardeerd, maar ik voelde me vooral een nummertje, een product. Een behandelaar die ik een WhatsAppberichtje stuurde met daarin een hulpvraag gaf niet thuis omdat het weekend was en hij dan niet op zijn werktelefoon keek. Hij zou toezicht op mij houden terwijl ik in afwachting was van een plek bij een creatieve therapie.”
Aandacht op school
“Als ik iets hoop te bereiken met mijn boek is het wel dat het in de ggz zal worden gelezen, zodat behandelaars zich realiseren hoe belangrijk het is om menselijker om te gaan hun patiënten. Ook hoop ik dat er op scholen aandacht aan mentale problemen geschonken gaat worden, net zoals er lesprogramma’s zijn over internet, drank en drugs en seks. Al is het maar gedurende een zielig kwartiertje tijdens de biologieles, alle beetjes helpen.”
Ze kan niet wachten om haar boek te kunnen overhandigen aan de behandelaar die haar destijds liet vallen, zegt ze. “Ik wil de reactie op zijn gezicht graag met eigen ogen zien.”
Na jaren van ggz-hulp, kwam ze via via in contact met een particuliere behandelaar die wél naar haar luistert en altijd op haar berichten antwoordt, ook op vakantie en in het weekend. “Het duurde even voor ik hem vertrouwde, in het begin richtte ik al mijn irritatie op hem, maar hij wist precies hoe hij daarmee om moest gaan. Hij luistert naar me, en behandelt me niet als een klein kind.”
“Toen ik hem tijdens een gesprek vroeg of hij me hielp omdat dit nu eenmaal zijn vak is, stelde hij voor om het anders voor niks te doen. Daarmee gaf hij aan dat hij er écht is voor mij, ik gun iedereen met mentale problemen zo’n behandelaar als hij, dankzij hem ben ik er nog. En ook dankzij mijn vader bij wie ik altijd terechtkan, ik heb het boek aan hem opgedragen.”
Vijf hechtingen
Hoe het nu met haar gaat? “Ik blijf het lastig vinden om aan te geven wanneer het niet goed met me gaat, het is een leerproces. Ik begeef me op een richeltje, er is maar een kleine windvlaag nodig om weg te waaien. December was niet mijn maand, ik bracht weer een bezoek aan het ziekenhuis en heb er vijf hechtingen bij.”
Het snijden is een verslaving geworden, er komen endorfines los, net als bij drank- of drugsgebruik, legt Vroon uit. “Ik doe het als ik me heel somber voel, het is alsof ik me pas echt slecht mag voelen als ik het bloed uit m’n arm zie stromen. Zelf voel ik geen pijn op zo’n moment. Het ergste vind ik het voor mijn ouders en mijn zus, de reactie op hun gezicht als ze zien dat ik me heb gesneden is vreselijk.”
“Januari gaat gelukkig al beter, alles staat nu in het teken van mijn boek. Het is heel prettig om er open over te kunnen praten met mensen, het lucht op en ik voel me gezien. Ik denk dat depressie altijd een onderdeel van mijn leven zal blijven, maar ik hoop op een goede manier. Ik zie het nu ook als een kracht; ik kijk anders naar de wereld dan veel mensen van mijn leeftijd, de mentale problemen hebben me geleerd om dingen te relativeren. Het klinkt misschien cliché, maar ik stres niet meer over zaken als school, ik haal mijn geluk uit kleine dingen, zoals een glimlach van een onbekende op straat. Het boek maakt ook dat ik trots ben op mezelf, een gevoel dat ik niet vaak ervaar.”
Na haar eindexamen hoopt ze dit jaar ingeloot te worden bij de studie geneeskunde in Leiden. “Ik wil uiteindelijk de psychiatrische kant op. Het zou mooi zijn als ik als ervaringsdeskundige kan bijdragen aan het helemaal opnieuw inrichten van de ggz, een zorg zonder onnodig lange wachtlijsten, waar patiënten weer als mens worden behandeld.”
Vroon Bouter: Humeurkanker, uitgeverij Lucht, €17,50.
Praten over zelfmoordgedachten kan anoniem met 113 Zelfmoordpreventie, via chat op www.113.nl, of telefonisch via 0800-0113 (gratis) of 113 (tegen de gebruikelijke telefoonkosten).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten