Hoe eet je een bitterbal zonder je mond te branden? En waarom snijd je nooit het puntje af van een stuk camembert? In haar nieuwe boek Eetiquette leert Paroolrecensent Mara Grimm je hoe je netter – en mogelijk ook lekkerder – kunt eten. Mara Grimm 30 november 2021, 07:00

 

VOOR BOURGONDIËRS
Zo eet je een bitterbal zonder je mond te verbranden - en meer tips
Een croissantje met jam is uit den boze, net als erwtjes eten met een lepel. Recensent Mara Grimm leert je in haar boek Eetiquette hoe je hoe je netter – en mogelijk ook lekkerder – kunt eten. En hoe zat het ook alweer met de tompoes? (Het Parool) Waarom je een croissant het beste zonder jam eet (en andere tips) ©Miguel Ybañez Baklava Baklava eet je op zijn kop. Dat is best logisch: er zit flink veel siroop in en die zakt tijdens het bakken en rusten naar onderen. Als je de baklava omdraait ruik je alle aroma’s van de siroop daarom veel beter. Bovendien is de kans zo minder groot dat je onder de siroop komt te zitten.  Ook fijn: door de baklava om te draaien komt je mond meteen in aanraking met de bovenkant, dat verrukkelijke boterige filodeeg. En dan nog dit: het kost best veel tijd om baklava te maken, dus ga er voorzichtig mee om. Scheid bijvoorbeeld nooit de bovenste van de onderste lagen. Met een mes doormidden snijden is al helemáál niet de bedoeling. Wil je de baklava toch kleiner maken? Gebruik dan de zijkant van een vork. Bitterbal Soms worden bitterballen geserveerd met een prikkertje erin, maar dat is een waardeloos idee. Het is ooit bedacht zodat je de bal in één keer in je mond kunt stoppen zonder vette vingers te krijgen, maar helaas zijn bitterballen te zwaar voor die prikkertjes waardoor ze negen van de tien keer in het schaaltje mosterd vallen. Erger is dat je door een bitterbal van een prikkertje te eten ook nog eens een groot risico loopt om je mond te branden.  Hoe het wel hoort? Pak met duim, wijs- en middelvinger een bitterbal van de schaal. Dip de onderkant in de mosterd. Houd de bal even in je hand en bijt vervolgens aan de bovenkant een klein stukje van de korst af. Nu kan de vulling afkoelen. Dat duurt ongeveer een minuut en gaat vanzelf – blazen hoort niet. Eet de afgekoelde bitterbal vervolgens in één keer op. Sta je op een receptie of borrel waar je veel mensen moet begroeten? Eet een bitterbal dan met je linkerhand; zo blijft je rechterhand schoon om handen te schudden. Camembert Camembert is een ronde kaas, die vaak wordt geserveerd in punten. Veruit de meeste smaak zit in het midden van de camembert. Daarom mag je aan tafel nooit het uiterste puntje van de kaas afsnijden. Als je dat doet is het lekkerste stuk namelijk in één keer weg. Snijd daarom lange, dunne plakjes vanaf de zijkant. Dat geldt trouwens ook voor brie en alle andere kazen die in een punt worden geserveerd. (Tekst loopt door onder afbeelding.) ©Miguel Ybañez Couscous Couscous wordt traditioneel op een grote schaal geserveerd die voor het hele gezelschap is bedoeld. Borden en bestek komen er niet aan te pas; je eet rechtstreeks uit de schaal. Dat doe je altijd met je rechterhand, óók als je linkshandig bent. Je linkerhand wordt in Arabische landen namelijk als onrein beschouwd.  Pak een beetje couscous en kneed daar met behulp van je vingers en handpalm een bolletje van. Dit gebruik je als een soort lepel om stukjes vlees en groenten van de schaal te pakken. Voor beginners is het best lastig om zo’n mooi bolletje te maken, in dat geval zou je om een lepel kunnen vragen. Bij couscous geldt hetzelfde als bij alle andere gerechten die je uit een gemeenschappelijke schaal eet: leg nooit iets terug wat je hebt gepakt. Ga ook niet in het wilde weg in de schaal graaien, maar pak uitsluitend van het deel van de schaal dat voor je neus staat. Een laatste tip: het is heel charmant om lekkere groenten en vlees van jouw deel van de schaal naar dat van de persoon naast of tegenover je te ‘schuiven’ – een teken van gastvrijheid. Croissant Eigenlijk is er maar één juiste manier om een croissant te eten: je breekt er steeds een bitesize stukje af en eet dat op. De croissant in de lengte doormidden snijden is uit den boze, het is per slot van rekening geen pistolet. Aangezien een croissant al voor dertig tot – niet schrikken – zeventig procent uit boter bestaat, is extra boter eigenlijk overbodig. Puristen zijn daar dan ook fel tegen, al zijn er ook mensen die zweren bij wat koude boter op een lauwwarme croissant.  Leg in dat geval eerst wat boter van het gemeenschappelijke schaaltje op de rand van je bord, breek een stukje van je croissant af en doe daar met je eigen mes een beetje boter op. Besmeer de croissant zeker niet in één keer. Valt over boter nog te twisten, over jam is iedereen het eens: jam op je croissant is not done. Het overheerst namelijk de subtiele zoetheid van de croissant zelf. Hetzelfde geldt uiteraard voor honing.  Waarom er in Frankrijk bij een petit déjeuner dan boter en jam op tafel komen? Om op je baguette te smeren. Maar dat is weer een ander verhaal. Tot slot nog dit: in Frankrijk zie je soms mensen een croissant in hun café au lait dopen. Dat wordt gegarandeerd een rotzooi en op elke willekeurige andere plek in de wereld word je waarschijnlijk aangekeken alsof je een barbaar bent, maar gek genoeg is het uitgerekend in Frankrijk algemeen geaccepteerd. Doperwten Er zijn weinig dingen lastiger te eten dan doperwten. Officieel mag je namelijk geen lepel gebruiken. De erwtjes prakken en vervolgens opeten kan ook niet, want prakken wordt altijd en overal als onfatsoenlijk ervaren. Ook mag je de erwtjes eigenlijk niet met je mes op de holle kant van je vork schuiven, waarschijnlijk omdat de tanden van een vork van oudsher verder uit elkaar stonden dan nu.  Hoe het dan wel moet? Houd je vork met de bolle kant naar boven en prik de erwtjes eraan. Gebruik je mes om ze tegen te houden zodat ze niet wegschieten. Gedoe? Zeker. Daarom worden er op formele diners zelden doperwten geserveerd. Sushi In Nederland wordt sushi negen van de tien keer niet op de juiste manier gegeten. Zonde, want daardoor gaan veel van de delicate smaken verloren. Allereerst is het niet de bedoeling om gember op je sushi te leggen. Die gember krijg je namelijk om je smaakpapillen te reinigen. Eet daarom steeds een beetje tussen verschillende vissoorten door. Dan de wasabi. Bij ons wordt die vaak driftig door de sojasaus geroerd, maar ook dat is niet volgens het boekje. Hoe het dan wél moet? Leg met behulp van je stokjes een beetje wasabi op de sushi, pak de sushi vervolgens met je eetstokjes op en dip in de sojasaus. Maar let op: het is absoluut niet de bedoeling dat de rijst zich volzuigt met sojasaus. Sterker nog, het is zelfs beter dat de rijst de saus überhaupt niet raakt.  Bij nigiri sushi betekent dit dat je niet de rijst- maar de viskant in de sojasaus dipt. Dat gaat het makkelijkst als je de sushi op zijn kant legt en dan oppakt – uiteraard met stokjes. Bij maki dip je de zeewierkant in de sojasaus. Heeft de sushi-chef al wat saus op je sushi gedaan? Dan is hij al op smaak en is sojasaus overbodig. Eet de sushi in één hap op. Leg je eetstokjes tussendoor altijd neer. Ermee spelen of wijzen is geen goed idee. Als je de stokjes lastig vindt, is het volledig geaccepteerd om sushi met je handen te eten, maar gebruik geen mes en vork. Pak je sushi van een gemeenschappelijke schaal? Draai dan altijd je eetstokjes om, pak de sushi met het deel dat niet met je mond in aanraking is geweest en leg op je bord. Last but not least: misosoep eet je niet vóór, maar ná de sushi. (Tekst loopt door onder afbeelding.) ©Miguel Ybañez Tompoes In oude etiquetteboeken staat dat je tompoezen met je hand moet eten. Dat is waanzin. Wie het weleens heeft geprobeerd weet dat het een bende wordt. Hoe dan wel? Eerst het dakje eraf halen, de tompoes in tweeën snijden, de room eruit likken... er zijn tientallen manieren om een tompoes te eten, maar er is maar één juiste: leg de tompoes op zijn kant, dus op het lange snijvlak. Op die manier kun je met een mes perfecte plakjes van de tompoes snijden. Zo kun je bij elke hap alle smaken en structuren van de tompoes ervaren – en dat is precies de bedoeling.