Nederland legt sekswerk de laatste jaren met repressieve maatregelen weer meer aan banden, constateert onderzoeker Joep Rottier. Hij pleit voor een 'rationele' aanpak, zoals in Nieuw-Zeeland. Joep Rottier, promovendus, Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen en Criminologie, Universiteit Utrecht Een meerderheid in de Tweede Kamer steunt het initiatiefwetsvoorstel 'Strafbaarstelling Misbruik Prostitué(e)s', waarin klanten strafbaar worden gesteld als ze een 'ernstig vermoeden' hadden kunnen hebben dat de sekswerker slachtoffer is van mensenhandel. Gedwongen sekswerks moet inderdaad worden bestreden; daar twijfelt geen enkel redelijk denkend mens over. Maar wat nou als dit wetsvoorstel een voorbode is van invoering hier in Nederland van het Zweedse model, waarin klanten van sekswerkers ongeacht vrijwilligheid worden gecriminaliseerd? Die zorg lijkt niet ongegrond. Want de initiatiefnemer van het wetsvoorstel, ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers, beschouwt het Zweedse prostitutiebeleid als voorbeeldmodel. Het komt er op neer dat de staat dan bepaalt dat volwassen mensen geen vrijwillige seks op basis van een commerciële afspraak met elkaar mogen hebben. "Seks en liefde horen bij elkaar binnen het huwelijk", vindt Segers. Nederland beschouwt vrijwillig sekswerk sinds 2000 juist als legaal werk. Maar de discussie over mensenhandel, waarmee prostitutie vaak in een adem wordt genoemd, heeft er aan bijgedragen dat repressieve maatregelen de sector steeds meer aan banden leggen.  De angst dat Nieuw-Zeeland een paradijs voor sekstoerisme zou worden, is ongegrond gebleken Prostitutieramen Amsterdam sluit prostitutieramen en Utrecht sloot vanwege verdenkingen van misstanden de raamprostitutie op het Zandpad. Landelijk wordt overwogen om niet alleen de leeftijdgrens te verhogen naar 21 jaar, maar om de gehele prostitutiesector strafbaar te stellen, tenzij toegestaan door de gemeente. Het doel van deze repressieve maatregelen is sekswerkers te beschermen tegen uitbuiting en mensenhandel. Maar worden ze er inderdaad door beschermd? Of wordt juist het tegenovergestelde bereikt? Een onderzoeksteam van de Universiteit van Utrecht concludeerde naar aanleiding van de sluiting van raamprostitutie op het Utrechtse Zandpad dat veel sekswerkers daarna aan hun lot waren overgelaten. Een aantal verdween noodgedwongen in het illegale circuit. Kan het ook anders? De discussie over prostitutiebeleid werd ook in Nieuw-Zeeland gevoerd, maar met een andere uitkomst. In Nieuw-Zeeland werd in 2003 de seksindustrie gedecriminaliseerd 'zonder de prostitutie of het gebruik er van te onderschrijven of moreel goed te keuren.' © ANP. De prostitutieramen in de Hardebollenstraat in Utrecht werden drie jara geleden gesloten wegens verdenkingen van mensenhandel Loverboys en pooiers De morele benadering à la Segers maakte daar plaats voor een rationeel beleid, gericht op verbetering van de mensenrechten van de sekswerkers en bescherming tegen exploitatie. Minderjarig en onvrijwillig sekswerk bleef verboden. De seksindustrie kreeg dezelfde rechten als elke andere industrie, dus zonder strenge, specifiek prostitutie-gerichte regulering. Wat heeft dit beleid in dertien jaar opgeleverd? Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de gezondheid en veiligheid van sekswerkers aanmerkelijk zijn verbeterd. Loverboys en pooiers krijgen geen kans meer. Het illegale circuit is gereduceerd. En de angst dat Nieuw-Zeeland een paradijs voor sekstoerisme zou worden, is ongegrond gebleken.  Door het ontbreken van strenge repressieve maatregelen is illegaal werken nauwelijks aantrekkelijk Niet te vergelijkenTegenstanders van decriminalisering stellen dat Nieuw-Zeeland niet te vergelijken is met landen in Europa of Noord-Amerika, vanwege de geografische verschillen en omdat het land geen last zou hebben van migratie. Inderdaad wordt Nieuw-Zeeland omringd door uitgestrekte zeeën. Het land heeft een relatief klein aantal inwoners en heeft geen equivalent van het Schengen-verdrag. Maar de steden zijn in omvang te vergelijken met menige multiculturele stad elders in de wereld. En ook Nieuw-Zeeland kent migratie, zij het van andere aard dan landen in Europa en Noord-Amerika. Zo telt de stad Auckland ruim een miljoen inwoners, waarvan ongeveer 45 procent van Aziatische oorsprong. Slechtwillende klanten Is het daar nu een paradijs? Nee, ook Nieuw-Zeeland kent gevallen van misbruik of exploitatie. Maar het verschil is dat het decriminaliseringsbeleid heeft geleid tot een hoofdzakelijk doorzichtige seksindustrie. Door het ontbreken van strenge repressieve maatregelen is illegaal werken nauwelijks aantrekkelijk. Klanten en vrijwillige sekswerkers mogen er zelfstandig en legaal een dienst en wederdienst bepalen. Slechtwillende klanten weten bovendien dat de decriminalisering sekswerkers krachtige rechten heeft verschaft en dat bij overtreding van de regels ernstige justitiële en private consequenties kunnen worden verwacht.  In Nieuw-Zeeland liet men de moraal in de eigen slaapkamer. En met succes Europese unie De Europese Unie heeft het Zweedse model geadopteerd. En in Frankrijk werd onlangs de droom van ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers zelfs al gerealiseerd. Eigenaardig, als je bedenkt dat mensenrechtenorganisatie Amnesty International vorig jaar pleitte voor een wereldwijde decriminalisering van sekswerk. Zij acht decriminalisering de enige manier om de rechten, de veiligheid en de gezondheid van sekswerkers te verbeteren. Dus, zeker, klanten die met volle verstand een gedwongen sekswerker bezoeken, moeten worden aangepakt. Maar wetenschappelijke kennis over prostitutie adviseert terughoudend te zijn met streng repressief beleid. Want wordt sekswerkers daarmee daadwerkelijk de beoogde bescherming geboden, of is het vooral een uiting van moraal-politiek? In Nieuw-Zeeland liet men de moraal in de eigen slaapkamer. En met succes. Zoals de Nieuw-Zeelandse wetenschapper Gillian Abel terecht opmerkte: "Sekswerkers in Nieuw-Zeeland mogen dan down under leven, ze werken niet ondergronds."