| In wat een historisch keerpunt is, heeft president Macron donderdag erkend dat Frankrijk verantwoordelijk is voor de moord op de Algerijnse onafhankelijkheidsstrijder Maurice Audin. |
In
wat een historisch keerpunt is, heeft president Macron donderdag
erkend dat Frankrijk verantwoordelijk is voor de moord op de Algerijnse
onafhankelijkheidsstrijder Maurice Audin.
Van
de 25-jarige wiskundige Audin werd niets meer vernomen nadat hij in
1957 tijdens de Algerijnse oorlog in zijn huis in Algiers door het
Franse leger was opgepakt, omdat hij werd verdacht van het herbergen van
onderduikers van de gewapende tak van de Algerijnse communistische
partij.
Donderdag
erkende president Macron dat Audin in detentie door Franse militairen
is vermoord – net als veel andere onafhankelijkheidsstrijders. Daarmee
maakte Macron een einde aan zestig jaar van stilzwijgen door de Franse
staat.
‘De
president heeft besloten dat het tijd is voor de natie om de waarheid
over dit onderwerp boven tafel te krijgen’, aldus de Franse regering in
een verklaring. ‘Hij erkent, namens de Franse republiek, dat Maurice
Audin door militairen werd gemarteld en geëxecuteerd, of werd
doodgemarteld.’
Macron
bracht donderdag een bezoek aan Josette Audin, de 87-jarige weduwe van
Maurice Audin. In Bagnolet, een voorstad van Parijs, bracht de president
de weduwe persoonlijk op de hoogte van zijn beslissing om de Franse
verantwoordelijkheid ten aanzien van de dood van haar man te erkennen.
Macron overhandigde haar ook een brief waarin hij namens de Franse staat
zijn excuses aanbiedt.
De
erkenning van Macron geeft blijk van een kentering in de manier waarop
de Franse staat met het eigen oorlogsverleden omgaat. Toen de weduwe van
Audin in 2007 een brief schreef aan toenmalig president Sarkozy, kwam
er geen enkele reactie. Zeven jaar later gaf Sarkozy’s opvolger Hollande
toe dat Audin in gevangenschap is gestorven – en niet is ontsnapt,
zoals de officiële verklaring over Audins dood tot dan toe luidde.
Carte Blanche
Macron
erkende donderdag niet alleen dat het Franse leger Audin heeft
vermoord, maar ook dat zijn dood het gevolg was van structureel beleid.
In 1956, twee jaar na het begin van de Algerijnse
onafhankelijkheidsoorlog die tot 1962 zou duren, stemde het Franse
parlement in met een wet die de Franse regering carte blanche verschafte
om de orde in Algerije te herstellen.
Onafhankelijkheidsstrijders
en andere politieke tegenstanders werden door het Franse leger opgepakt
en opgesloten. Deze zogeheten arrestation-detention-strategie zorgde
ervoor dat naar schatting duizenden Algerijnen in de gevangenis
‘verdwenen’. Een groot deel van hen werd gemarteld en vermoord. Maurice
Audin is het symbool geworden van die huiveringwekkende strategie.
De
verklaring van Macron is een nieuwe en historische stap in een proces
dat al decennia gaande is. Stukje bij beetje komt Frankrijk tot het
besef dat het koloniale verleden inktzwarte bladzijden heeft gekend. En
dat het de verantwoordelijkheid moet nemen voor de gruwelijkheden die
uit naam van de Franse staat zijn gepleegd.
De
martelingen en executies in de Algerijnse oorlog zijn in die zin voor
Frankrijk wat de oorlogsmisdaden die Nederlandse militairen in de
Indonesische onafhankelijkheidsoorlog hebben begaan – de eufemistisch
genaamde ‘politionele acties’ – voor Nederland zijn: een pijnlijke
confrontatie met de duistere kanten van de eigen geschiedenis.
Pieds-noirs
Toen
Macron in 2017 tijdens de verkiezingscampagne zei dat het kolonialisme
‘een misdaad tegen de menselijkheid’ was, kwam dat hem op felle kritiek
te staan. Niet alleen de uiterst-rechtse politica Marine Le Pen, maar
ook veel pieds-noirs, zoals Fransen die in het koloniale tijdperk in
Algerije woonden worden genoemd, vielen over de woorden van de toenmalig
presidentskandidaat. Maar Macron bleef koersvast. Volgens ingewijden is
hij vanaf zijn verkiezingscampagne vastbesloten geweest de Franse rol
in de ‘verdwijning’ van Audin te erkennen. De eerste gesprekken met de
nabestaanden zouden al voor zijn verkiezing als president hebben
plaatsgevonden.
De
erkenning van de Franse verantwoordelijkheid voor de dood van Maurice
Audin lijkt het begin te zijn van een periode van meer openheid van
zaken over de misdaden die Frankrijk tijdens de Algerijnse oorlog heeft
begaan. President Macron wil het Franse staatsarchief opstellen voor
nabestaanden van ‘verdwenen’ slachtoffers en voor historisch onderzoek.
In zijn brief aan de weduwe van Maurice Audin spreekt de president de
hoop uit dat mensen met getuigenissen en documenten zich bij het archief
zullen melden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten