In Den Haag vindt een auto-optocht van zo'n 400 auto's plaats om aan te tonen dat er draagvlak is voor de opvang van vluchtelingen.

bezoekrs uit ...

Oekraïne	17
Nederland	9
Verenigde Staten	4
Frankrijk	2
China	1
Egypte	1
Zuid-Korea	1

van de oo-go

van verre

ganzen dalen, lila lover,

in het gouden morgenlicht

ze dwalen zwierig, naar

gewenste plaatsen,

om te zijn, waar ze

nooit eerder waren.

oosterse prinsen.

vleugels als luchtige

waaiers. ze strijken vluchtig

de zinderende lucht,

ze wapperen losjes

voor het landen

op onvoelbare wind.

hun plek is gevestigd.

ogen hoeven zelden

te zoeken, waarnaar

ze verlangend uitzien.

René Mijnders

VSB Poëzieprijs 2017

De nieuwste dichtbundels van Hannah van Binsbergen,  Rodaan al Galidi, Ruth Lasters,  Delphine Lecomte en Nachoem M. Wijnberg maken kans op de VSB Poëzieprijs 2017. Op 26 januari 2017, aan de vooravond van de Poëzieweek, wordt de winnaar bekendgemaakt.

Prijzen Jan Campert Stichting

De literatuurprijzen van de gemeente Den Haag gaan naar Jan Baeke (Jan Campertprijs), Anton Valens (F. Bordewijkprijs) en Kees ’t Hart (J. Greshoffprijs). Eerder werd al bekend dat Atte Jongstra voor zijn gehele oeuvre is onderscheiden met  de Constantijn Huygensprijs.

Dans in de regen. Het leven is te kort om alleen van de mooie dagen te genieten

Aanvaard de verrassingen die uw plannen overhoop gooien en die een geheel andere richting geven aan uw dag en wie weet aan uw leven

gedicht van de oo-go

De laatste stappen naar afscheid

de laatste stappen

de lente achter me gelaten

de laatste begroeting

van de zomer 

met jouw laatste kussen

omhels ik jou

in de laatste herfstdagen

geen sterveling te bekennen

mijn laatste levensvragen trekken

als eenzame eenling

aan mij voorbij

deze laatste stappen

overweldigen mij

door een zee van verdriet

toekomstbeelden weggewist

de laatste stappen

van vertrek

zullen op mijn ziel

sporen van klanken nog klinken

als een pijnlijk afscheidslied

de laatste stappen

loslaten

wat jou en mij bindt

verbonden zal ontbonden worden

de laatste stappen

zullen de winter niet halen

de laatste stap van afscheid

is waar alles mee begint

Marian Kortekaas

bezoek!!! Deze week uit ...

Nederland 45 Frankrijk 33 Oekraïne 31 China 15 Verenigde Staten  9 Filipijnen 5 België 3 Japan 3 Spanje 2 Brazilië 1

Uit de Filipijnen en Koeweit kreeg ik bezoek!

Frankrijk

	4
Nederland	4
Verenigde Staten	3
Filipijnen	2
België	1
China	1
Tsjechië	1
Duitsland	1
Spanje	1
Koeweit	1

Een dagje helemaal niets is niet zozeer heilig maar wel zeer heilzaam

deze week, bezoekers uit ...

Portugal

	12
Duitsland	11
Nederland	10
Frankrijk	3
Verenigde Staten	3
China	2
Filipijnen	2
Libië	1
Oekraïne	1

Zanger Leonard Cohen op 82-jarige leeftijd overleden

De Canadese zanger en tekstschrijver Leonard Cohen is op 82-jarige leeftijd overleden.

Door: Redactie 11 november 2016, 03:21

'Mijn liedjes zijn als tofu'

Menno Pot sprak in 2012 met Leonard Cohen in Parijs.

Leonard Cohen tijdens een optreden in 2008 tijdens het internationale Festival of Beincassim. © AFP

Cohen was niet alleen een zanger en tekstschrijver, maar ook dichter. 'We melden met diep verdriet dat de legendarische dichter, liedjesschrijver en kunstenaar Leonard Cohen is overleden', aldus de Facebook-post. De familie vraagt om privacy.

Cohen werd in de jaren zestig wereldberoemd met zijn liedjes Suzanne, So long Marianne en Bird on a Wire. Ook is hij bekend van het nummer Hallelujah. Aanvankelijk begon hij als dichter, maar met zijn monotone, melancholieke stem had hij als muzikant meer succes.

Door zijn literaire achtergrond maakte Cohen deel uit van twee totaal verschillende werelden. In de rockscene bleef de gedistingeerd ogende Cohen een vreemde eend in de bijt, terwijl hij in de literaire wereld ook niet serieus werd genomen.

Comfortabel leven

Vijf sterren

Het laatste album van Leonard Cohen, You Want It Darker, kreeg vorige maand nog vijf sterren in de Volkskrant.

Cohen werd in 1934 in het Canadese Montreal geboren. Op zijn 17de ging hij letterkunde studeren. In 1956 verscheen zijn eerste dichtbundel Let Us Compare Mythologies, waarmee hij in Canada in een klap beroemd werd.

Begin jaren zestig reisde Cohen door Europa. Hij streek uiteindelijk neer op het Griekse eiland Hydra, waar hij zeven jaar verbleef. Hij schreef er enkele dichtbundels en twee romans, waaronder Beautiful Losers, dat in het Nederlands werd vertaald als Glorieuze verliezers. Van deze boeken werden ruim 1,5 miljoen verkocht, waardoor Cohen een comfortabel leven kon leiden.

In 1967 vestigde hij zich in de Verenigde Staten en ging hij songs schrijven voor anderen. Toen zangeres Judy Collins groot succes had met zijn liedje Suzanne besloot Cohen zelf zijn liedjes te spelen. In 1967 verscheen zijn eerste album.

In zijn songteksten verwijst hij naar zijn verloren liefdes, de Bijbel en de oorlog. Zo was zijn Who by Fire gebaseerd op een gebed dat de joden op Grote Verzoendag zeggen. Begin jaren tachtig werden zijn platen maar matig ontvangen. Maar in 1988 was hij met I'm Your Man weer helemaal terug. Het album, met songs als First We Take Manhattan en Ain't No Cure For Love, bereikte in veel landen de nummer 1 van de hitlijsten.

Opgelicht door zijn manager

Het laatste optreden van Cohen in Nederland

Als dinsdagavond om precies acht uur Leonard Cohen het podium op komt rennen, voel je dat er iets groots gaat plaatsvinden. Het is nog licht in het Olympisch Stadion, er staat een kil briesje, de doeken die de mooie podiumverlichting moeten reflecteren, trillen wat. Lees hier de recensie van het optreden van Cohen in 2012.

In de jaren negentig trok Cohen zich terug in een boeddhistisch klooster op een berg in Californië. Gedurende vijf jaar besteedde hij veel tijd aan mediteren. In 1999 kwam Cohen van de berg naar beneden met honderden nieuwe gedichten en songs.

Eenmaal terug in de bewoonde wereld merkte hij dat de mensheid er intussen niet beter op was geworden. Hij ontdekte dat hij was opgelicht door zijn manager, die hem 5 miljoen dollar lichter had gemaakt. Op zijn oude dag zat de oude bard nagenoeg op zwart zaad en was hij genoodzaakt weer cd's op te nemen en te gaan toeren.

Cohen woonde de laatste jaren in Los Angeles en kampte al een tijd met zijn gezondheid. Hij trad in 2013 nog in Nederland op.

'Mijn liedjes zijn als tofu' / Leonard Cohen / Volkskrant

De Canadese zanger Leonard Cohen is overleden, zo werd vannacht bekendgemaakt door zijn management. Muziekjournalist Menno Pot sprak in 2012 met de toen 77-jarige Cohen in Parijs. Lees het interview hieronder terug.

Door: Menno Pot 11 november 2016, 07:33

Vijf sterren

Het laatste album van Leonard Cohen, You Want It Darker, kreeg vorige maand nog vijf sterren in de Volkskrant.

Cohen als monnik in een boeddhistisch centrum nabij Los Angeles. © PHOTO NEWS

De entree van Leonard Cohen in de Salon des Aigles, een gouden zaaltje met deftige kroonluchters in het pompeuze Hôtel de Crillon aan het Place de la Concorde in Parijs, roept onwillekeurig herinneringen op aan zijn opkomst in het Amsterdamse Westerpark op 12 juli 2008, voor een concert dat onvergetelijk zou blijken.

Plotseling staat hij er gewoon, net als toen, schijnbaar als een toevallige passant: geen aankondiging, geen grote gebaren, luidsprekers die nog zachtjes een achtergrondmuziekje neuriën. Cohen, kleine man in keurig pak, 77 jaar oud, tilt bij wijze van groet even zijn stijlvolle zwarte hoed op en vraagt om de microfoon om de Europese journalisten die het zaaltje vullen welkom te heten.

'Dag vrienden', bast hij, met een stem die nog donkerder en lager is dan je onthouden had. 'Bedankt voor jullie komst. Ik weet dat sommige van jullie ver hebben gereisd, daar ben ik erkentelijk voor. Ik blijf niet tegenover jullie zitten als we straks naar het album gaan luisteren, want ik wil jullie gelaatsuitdrukkingen van bijval of afkeuring niet monitoren. Reageer dus gerust zoals je hart je ingeeft.'

En daar klinkt Going Home, het openingslied van het prachtige nieuwe Cohen-album Old Ideas, dat vrijdag verschijnt. Het is zijn twaalfde studioplaat sinds 1967, de eerste sinds Dear Heather (2004), en de openingszin is humorvol: 'I love to speak with Leonard/ He's a sportsman and a shepherd/ He's a lazy bastard living in a suit.'

Een 'luistersessie', heet een evenement van dit type in de muziekindustrie. Na afloop is er gelegenheid voor vragen: een soort persconferentie, eigenlijk. Een paar dagen later zal in Londen nog zo'n evenement plaatsvinden.

We moeten het er maar mee doen, want de Canadees zegde enkele weken geleden vrijwel al zijn interviews af, zelfs het leeuwendeel van de geplande gesprekken met grote Britse en Amerikaanse kranten. Het waarom komt in Parijs uiteindelijk niet aan de orde, dat zul je altijd zien, maar dat is niet omdat hij niet gesteld mag worden. Cohen wil overal wel over vertellen: over de nieuwe plaat, over de ouderdom, over zichzelf. Hij spreekt in glooiende volzinnen en toont zich vaak tegelijkertijd geestig en adrem.

Het album heet Old Ideas omdat zijn liedjes ook op dit album weer handelen over 'de aloude zaken die ons aangaan': liefde, dood, verlies, seksualiteit, religie, de zaken waarover hij in de jaren zestig al met enig succes schreef als jonge bohémien, romancier en dichter, en vanaf 1967 (met veel groter succes) als songschrijver. Hij bedoelt er dus niet mee dat de liedjes al een tijd op de plank lagen: ze zijn allemaal betrekkelijk vers.

En die opmerkelijke hoesfoto, waarop we Cohen op een houten stoel in zijn zonovergoten tuin zien zitten? De foto is gemaakt door een Turkse vriendin, vertelt hij. 'De hoes heb ik zelf ontworpen. Je ziet de schaduw van de fotograaf naast me op het gazon. Die schaduw heb ik naar voren gehaald, zodat diagonale lijnen ontstonden die een mysterieus effect geven. Hoe? Met Photoshop.'

Bepaalde hersencellen die opwinding teweeg kunnen brengen, sterven af. Op zeker moment kún je alleen nog weloverwogen schrijven. Een schrijver is gijzelaar van zijn zenuwcellen.

Glorieus

Postuum

Door zijn literaire achtergrond maakte Cohen deel uit van twee totaal verschillende werelden. In de rockscene bleef de gedistingeerd ogende Cohen een vreemde eend in de bijt, terwijl hij in de literaire wereld ook niet serieus werd genomen.

Cohen in 1993 in San Francisco. © PHOTO NEWS

Hij mag onderhand broos ogen, de 77-jarige uit Montréal, maar hij lijkt nog vol energie te zitten. Hij vertelt dat hij nog veel songs heeft liggen en al werkt aan een volgend album dat, 'als God het wil', al over ongeveer een jaar zou kunnen verschijnen.

Een tournee? Er zijn nog geen concrete boekingen of plannen, maar hij zou het graag weer willen, want zijn grote comebacktournees van de laatste jaren (vanaf 2008, toen hij vijftien jaar niet had opgetreden) ervoer hij, zoals iedereen die er getuige van was, als 'glorieus'. Hij stelde er ook financieel definitief orde op zaken mee, nadat zijn ex-manager hem naar verluidt voor vele miljoenen had opgelicht.

Maar pas op: 'We treden niet zomaar wat op. We spelen nooit uit de losse pols. Elke voorstelling is een intense belevenis.'

Welke grote artiest maakte op zijn 77ste nog zulke goede platen als Old Ideas? Wat is Cohens geheim? Is het echt zo simpel als hij zingt in The Darkness: 'I don't smoke no cigarettes/ I don't drink no alcohol'?

Zo'n levensstijl helpt natuurlijk, maar liever verwijst Cohen naar zijn verblijf, halverwege de jaren negentig, in het boeddhistische Mount Baldy Zen Centre in Californië, waar hij een leermeester leerde kennen die inmiddels 104 jaar oud is, maar daar nooit over sprak en ook 'weigerde concessies te doen aan zoiets triviaals als leeftijd'. 'Hij bracht me de persoonlijke discipline bij die ik als jongere schrijver nooit had. Het is geen religie. Er is geen geloof, geen dogma, geen verering. Alleen studie en activiteit. Muziek? Nee, die was er op Mount Baldy niet. Maar je mocht wel in jezelf neuriën.'

Een Franse journalist constateert dat Cohen altijd zo weloverwogen spreekt en schrijft, zo zorgvuldig zijn woorden kiest, en wil weten of hij dat op Mount Baldy heeft geleerd. Of is het gewoon een kwestie van leeftijd?

Cohen houdt het op het laatste: 'Bepaalde hersencellen die opwinding teweeg kunnen brengen, sterven af. Op zeker moment kún je alleen nog weloverwogen schrijven. Een schrijver is gijzelaar van zijn zenuwcellen.'

Stupiditeit

Mijn liedjes zijn als tofu: ze nemen de smaak aan van de jus waarin je ze onderdompelt

Toch lijkt de zelfingenomenheid waarvan hij zo vaak werd beticht, de laatste jaren eerder af- dan toegenomen, zo niet verdwenen. Ook daarvoor mogen we de leermeesters van Mount Baldy danken: het keer- en breekpunt in Cohens leven. Wat ze hem leerden? 'Dat je nooit bevrijd kunt worden van je eigen stupiditeit. De voorbeelden van je eigen incompetentie en onkunde dienen zich doorlopend aan.'

Sommige liedjes op Old Ideas klinken opmerkelijk losjes. Het lied waarin hij terloops zijn geheelonthouderschap aanstipt, The Darkness, is een ontspannen, J.J. Cale-achtige blues met een tegen wil en dank opbeurende deining. Cohen liet zich nog niet vaak met het genre in, maar moet nu zelf ook vaststellen dat Old Ideas 'zeker drie bluesnummers telt, misschien nog wel meer.'

'Ik heb lang gemeend dat ik het recht niet heb om blues te zingen. Van die traditie moest ik afblijven, vond ik. Gaandeweg ben ik over dat gevoel heen gekomen. Nu ben ik maar zo brutaal geweest om het feit dat deze bluesliedjes tot me kwamen te interpreteren als permissie om ze ook te zingen.'

Depressie

Cohen tijdens een optreden in Barcelona in 2009. © ANP

Dat de blues hem als gegoten zit, is eigenlijk niet zo verwonderlijk. Op basis van de eerste liedjes van Old Ideas die op internet werden vrijgegeven, werd hij weer veelvuldig aangeduid als een oude misantroop, wiens oeuvre je kunt opvatten als een manual for living with defeat; handleiding voor leven met nederlagen, zoals hij het in Going Home zelf verwoordt.

Met een peinzende grijns: 'Ik zou toch zeggen dat ik in een tamelijk goed humeur was toen ik deze songs schreef.'

Hij realiseert zich dat de somberte hem aankleeft. Hij vertelt over de depressie die hem als jonge jongen in de greep had (een echte klinische depressie, meer dan balen van een mislukte date) en die hij voorgoed wist af te schudden 'dankzij de juiste medische begeleiding'. Leonard Cohen een somber mens? Hij zou het niet zo willen omschrijven.

'Weet u wat het is? Mijn liedjes zijn als tofu: ze nemen de smaak aan van de jus waarin je ze onderdompelt.'

En hij weet het: die stem, die zich in de jaren zeventig en tachtig van een bariton tot een diepe bas ontwikkelde, is een krachtige jus. 'Een blij liedje dat ik op droevige toon zing, wordt een droevig liedje. Kijk maar naar Marilyn Monroe: zij maakte van Happy Birthday een erotische uitnodiging.'

En toch, de somberte zit niet alleen in zijn timbre. In The Darkness horen we: 'I've got no future/ I know my days are few' - en dat is bepaald niet de enige verwijzing naar het einde. 'Ik schrijf veel over de dood, ik heb hem mijn leven lang bestudeerd.' Grijnzend: 'Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik ooit zal sterven.'

Het is de paradox van Cohens recente werk: de dood komt, letterlijk en figuurlijk, steeds dichterbij, maar meer dan ooit is er in zijn werk ook ruimte voor de lach. De Portugese journaliste die de laatste vraag mag stellen, formuleert er een nogal omslachtige theorie over: iets over de ladies' man die zichzelf erg serieus nam, maar op gevorderde leeftijd meer relativeringsvermogen uitstraalt. Hoe denkt hij over humor?

Terwijl hij de vraag aanhoort, zit daar plotseling Cohen de eeuwig jonge charmeur, sjansend met de naar woorden zoekende Portugese.

'Ik kan u dit zeggen: mij op deze leeftijd typeren als een ladies' man vereist beslist een grote dosis humor.'

Leonard Cohen: Old Ideas. Columbia/Sony (verschijnt 27 januari)

Leonard Cohen is een albumartiest: in Nederland haalde tot 2009 geen enkele single de Top 40. Dat zijn Hallelujah (1984) in 2008 en 2009 in verschillende landen nummer 1 werd, was te danken aan de uitvoeringen van winnaars van talenjachten X-Factor en Pop Idol als Alexandra Burke (Groot-Brittannië), Kurt Nilsen (Noorwegen) en Lisa Lois (Nederland), die vooral de coverversie van Jeff Buckley uit 1994 nazongen. Dus niet Cohens origineel, dat op de hekgolf van het succes wel heel even in de Nederlandse hitlijsten opdook. Met plek '27' was het Cohens enige notering in de hitparade in Nederland.

Een jaar na de aanslag op Bataclan in Parijs, waarbij negentig mensen bij om het leven kwamen, treedt er vanavond weer iemand op in de concertzaal: popzanger Sting.

Vandaag komt Sinterklaas weer aan!

Sombere zanger die de ziel diep wist te raken

Hij was romantisch, geëngageerd, somber en religieus. Zijn teksten gaf hij meer dan de gebruikelijke diepgang. „Een lied of een gedicht, allebei zijn ze het product van een innerlijke strijd.”

• Jan Vollaard

11 november 2016

Foto Kees Tabak/ Hollandse Hoogte

Op tournee was hij een echte rock-en-roller, zei Leonard Cohen met onverwachte humor toen hem gevraagd werd hoe hij beschouwd wenste te worden. De Canadese dichter en zanger, die op 82-jarige leeftijd thuis in Los Angeles is overleden, combineerde poëtische diepgang met een unieke plek in het pantheon van tijdloze singer-songwriters. Met zijn diep donkere bariton zong hij over religie, hartstocht en vergankelijkheid. Van jongs af was hij sterk beïnvloed door het werk van de Spaanse dichter Federico García Lorca, die hem het inzicht gaf dat poëzie en muziek nauw verwant zijn. „Lorca was de eerste die me in mijn ziel wist te raken”, zei hij daarover. „Zijn poëzie had het ritme van flamencomuziek.”

Ik sta bekend om mijn donkere muziek, maar wie goed oplet kan in elke song een lichtpuntje ontdekken

Geëngageerd zanger

Met veel gecoverde songs als Suzanne, Bird on a Wire, Hallelujah en Tower of Song drukte Leonard Norman Cohen zijn onuitwisbare stempel op de popmuziek van de afgelopen vijftig jaar. Geboren in Westmound, Quebec en opgegroeid in het Engelstalige deel van Montreal begon hij als vijftienjarige scholier het countrygroepje The Buckskin Boys. Toen al schreef hij zowel popliedjes als poëzie.
De tekst gaat verder na de video

Als student aan de McGill University publiceerde hij zijn eerste gedichten. Tijdens een jaar studie aan de Columbia-universiteit in New York verscheen in 1956 zijn eerste dichtbundel Let Us Compare Mythologies. Van de opbrengst kocht hij een huis op het Griekse eiland Hydra, waar hij werkte aan de romans The Favourite Game en Beautiful Losers en zijn tweede dichtbundel Flowers for Hitler.

Lees ook: ‘Another magical voice stilled’ - reacties op de dood van Cohen

In 1967 keerde hij terug naar New York om folkzanger te worden, beïnvloed door Bob Dylan en Velvet Underground-zangeres Nico, een protégé van Andy Warhol. Folkdiva FJudy Collins gaf hem zijn eerste hitsucces mat haar cover van Suzanne, in het Nederlands vertolkt door Herman van Veen.

Een lied of een gedicht, allebei zijn ze het product van een innerlijke strijd

Met de albums Songs of Leonard Cohen, Songs From a Room en Songs of Love and Hate vestigde Cohen zijn naam als een romantisch en geëngageerd zanger die zijn popteksten meer dan de gebruikelijke diepgang mee wist te geven. Als podiumartiest handhaafde hij zich tussen tijdgenoten als The Doors en Jimi Hendrix, met wie hij in 1970 de affiche van het Isle Of Wight-festival deelde. In die tijd verwierf hij zich de geuzennaam ‘Field marshal Cohen’, een legercommandant die zijn muzikanten fanatiek mee op veldtocht voerde. Het zigeunerleven beviel hem: „Ik hou van drinken en zingen. Samen met de waardering van het publiek maakt dat het rondreizen de moeite waard.”
‘You Want It Darker’ op Spotify:

Lichtpuntjes

In Chelsea Hotel #2 bezong hij een kortstondige affaire met Janis Joplin. Hallelujah, een nummer dat nauwelijks was opgevallen op zijn album Various Positions uit 1984, werd zijn meest gecoverde nummer nadat eerst John Cale en daarna Jeff Buckley er indringende versies van zongen. In Tower of Song schetste Cohen een bejaardenhuis voor afgedankte liedjesschrijvers, waar je country & westernlegende Hank Williams ’s nachts op eenzame hoogte kunt horen rochelen. „Er zit we degelijk humor in mijn teksten”, zei Cohen over zijn reputatie als somberman. „Ik sta bekend om mijn donkere muziek, maar wie goed oplet kan in elke song een lichtpuntje ontdekken.”
De tekst gaat verder na de video

In 1988 blikte Cohen terug op de wortels van zijn kunstenaarschap: „Ik heb nooit de luxe gekend dat ik van tevoren kon bepalen wat er uit zou rollen als ik me achter een schrijfmachine zette. Een lied of een gedicht, allebei zijn ze het product van een innerlijke strijd. Mijn belangrijkste probleem is niet wát het gaat worden, maar of ik het kan voltooien. „The struggle” noemde hij zijn artistieke proces in het lied I can’t forget. Als publiciteitsfoto verspreidde hij een portret waarop hij diep in gedachten naar een wit vel in zijn typemachine staart; de gitaar binnen handbereik tegen de tafel geleund.

Lees ook: Leonard Cohen was klaar om te sterven, maar wil nu 120 worden

Warme gloed

In een levenslange spirituele zoektocht bekeerde Cohen zich in 1996 tot het zenboeddhisme en trok hij zich terug in een klooster op Mount Baldy bij Los Angeles, waar hij werkte als kok. In 2004 werd bekend dat een voormalig manager hem van zijn fortuin had beroofd, waarna Cohen op 70-jarige leeftijd weer net zo gretig als voorheen op tournee ging. Naarmate zijn stem monotoner werd, loonde het dat hij zijn artiestenleven lang met invoelende achtergrondzangeressen had gewerkt. Die gaven de muziek vleugels bij zijn sonore muzikale poëzie. „Met mijn beperkte zangtalent kon ik alleen maar dromen van de warme gloed die Jennifer Warnes en Sharon Robinson mijn muziek hebben gegeven.”

Mijn belangrijkste probleem is niet wát het gaat worden, maar of ik het kan voltooien

Op zijn laatste album You Want It Darker zinspeelde Leonard Cohen op het naderende einde van zijn leven. Hij was klaar voor de dood. „Iedereen is op zoek naar verlossing,” zei hij in 1988. „Soms lukt dat, maar na een vluchtige kus of een blik in het paradijs worden we teruggeworpen in onze aardse beslommeringen. Verlossing schuilt in God, in een omhelzing van een geliefde of een koud glas water als je dorst hebt.”

Leonard Cohen (1934-2016)

Leonard Cohen: somberte met een knipoog, depressie met relativering / Trouw

Door: Joris Belgers − 11/11/16, 12:03

© Epa. Cohen, hier in 2008 in Duitsland.

Leonard Cohen was er wel zo'n beetje klaar mee, zei hij. Het beeld dat oprees van de Canadese liedschrijver uit het imposante profiel dat The New Yorker onlangs publiceerde, was dat van een oude, fragiele man. Maar wel een die in volle tevredenheid terugkeek op een onmetelijk rijk leven, klaar om de oversteek te maken.

• 
  © photo news.
  Leonard Cohen, hier nog in 2012.

Zo schreef hij ook in een kort briefje aan zijn geliefde Marianne Ihlen, toen hij afgelopen zomer hoorde dat de Noorse op haar sterfbed lag. Hij had het gevoel dat hij vlak achter haar zat - als ze vanuit het hiernamaals de vingers uitstrekte, zou ze hem misschien wel kunnen aanraken. Het briefje bleek profetisch. Leonard Cohen overleed maandag op 82-jarige leeftijd, maakte zijn familie vandaag bekend. 

Marianne Ihlen was niet zijn eerste muze, ze zou ook zeker niet zijn laatste zijn. Hij ontmoette haar rond 1960 op het Griekse eiland Hydra, waar de twintiger uit Montreal een huisje had gekocht uit de erfenis van zijn vroeg overleden vader. Om te schrijven, geen muziek, maar proza en poëzie.

Schrijven deed de Canadees al sinds zijn tienerjaren, sinds hij voor het eerst het werk van zijn grote voorbeeld Federico García Lorca las, naar wie hij later zijn dochter zou vernoemen. Hij had al eens de akoestische gitaar opgepakt, en speelde een tijdje in een folkbandje  - the Buckskin Boys - maar dat mocht geen naam hebben.  

Zijn hart lag bij het geschreven woord. Zijn eerste dichtbundel verscheen in 1956, ook schreef hij twee romans in Griekenland. Soms werkte hij gedisciplineerd, avond aan avond, ontstoken door zijn liefde voor Ihlen die inmiddels met haar zoontje was ingetrokken. Andere dagen sleet hij lummelend in de Griekse zon, verdoofd door hash, andere middelen, of depressies.  

Hoewel gewaardeerd als dichter, bleef écht literair succes uit. Eind jaren zestig raakte Cohen verzeild in de New Yorkse meute rondom Andy Warhol. Op een avond hoorde hij de zangeres Nico zingen. Bob Dylan verzorgde de soundtrack van die dagen. Cohen pakte zijn gitaar weer op. Countryzangeres Judy Collins maakte een hit van het door hem geschreven 'Suzanne', waarmee de muziekcarrière van liedschrijver begon, die op zijn 33ste zou debuteren met de klassieker 'Songs of Leonard Cohen'.

Zwaarmoedig?

Ook in de muziek was Marianne zijn muze: natuurlijk gaat 'So Long, Marianne' over haar, net als 'Bird on the Wire'. Maar de relatie brokkelde af, door ontrouw en het gereis tussen Hydra, New York, Oslo en Montreal. In de jaren zeventig kreeg hij twee kinderen - Lorca en Adam - van Suzanne Elrod, niet die van het liedje.    

Hoewel succesvol bleef Cohen toch lang een beetje een songwriter's songwriter, zogezegd, eentje die trouwens op grote waardering van Dylan kon rekenen. Misschien klonk Cohen te zwaarmoedig voor het grote publiek.

Dat veranderde met het album 'Various Positions', uit 1984. Met daarop 'Hallelujah', een moderne hymne die acht jaar later pas écht een hit zou worden in de handen van achtereenvolgens John Cale en Jeff Buckley. Het zorgde ervoor dat er meer dan ooit naar Leonard Cohen geluisterd werd.

Toch keerde Cohen midden jaren negentig de wereld zijn rug toe. Zes jaar bracht hij door in een Zen-klooster in de bergen boven Los Angeles. De door aanvallen van hevige somberte geteisterde Cohen zocht gedurende zijn hele leven soelaas in religie en spiritualiteit. Niet alleen bladerde de kleinzoon van een rabbijn hiervoor door het Oude Testament. Jarenlang leefde hij als boeddhistische monnik, studerend en mediterend. In stilte, zijn carrière was voorbij, dacht iedereen. Zijn zaken waren ondertussen toevertrouwd aan manager en huisvriend Kelley Lynch.
Had hij dat maar niet gedaan. In 2005 klaagde Cohen Lynch aan voor vijf miljoen dollar. Lynch was al gedurende zijn kloosterjaren begonnen met verduisteren, plots bleek Cohens bankrekening leeg te zijn. Dus ging Cohen, de zeventig gepasseerd, weer op pad. Banaal genoeg om geld, maar zijn concerten werden nog altijd goed bezocht én ontvangen - ook al was er van zijn toch al nooit heldere stemgeluid niet veel meer over. Tot 2013 zou hij blijven optreden. Daarnaast bracht hij de afgelopen vijf jaar nog drie albums uit, waarmee hij het productieve begin van zijn carrière evenaarde.

Drie weken terug verscheen de laatste. 'You Want It Darker', dat niet eens zo subtiel al vele toespelingen maakte op het einde. I'm ready my lord, hoor je hem prevelen. Typisch Cohen: somberte met een knipoog, depressie met relativeringsvermogen. Onderwijl zich verwonderend over de menselijke conditie.

Dat was wat de muziek van Cohen zo universeel, tijdloos en geliefd maakte bij een grote schare fans.

Die fans stelde hij overigens nog gerust, bij de albumpresentatie van 'You Want It Darker', drie weken terug. Dat 'klaar om te sterven', wat hij had gezegd in The New Yorker? Schromelijk overdreven. Hij had altijd al een zekere neiging tot dramatiseren gehad, knipoogde hij. Het was de bedoeling dat hij voor eeuwig zou leven.

Dag, Leonard Cohen!

Zanger Leonard Cohen op 82-jarige leeftijd overleden / Volkskrant

De Canadese zanger en tekstschrijver Leonard Cohen is op 82-jarige leeftijd overleden. Dat meldt zijn management in de nacht van donderdag op vrijdag op Facebook.

Door: Redactie 11 november 2016, 03:21

'Mijn liedjes zijn als tofu'

Menno Pot sprak in 2012 met Leonard Cohen in Parijs. 

Leonard Cohen tijdens een optreden in 2008 tijdens het internationale Festival of Beincassim. © AFP

Cohen was niet alleen een zanger en tekstschrijver, maar ook dichter. 'We melden met diep verdriet dat de legendarische dichter, liedjesschrijver en kunstenaar Leonard Cohen is overleden', aldus de Facebook-post. De familie vraagt om privacy.

Cohen werd in de jaren zestig wereldberoemd met zijn liedjes Suzanne, So long Marianne en Bird on a Wire. Ook is hij bekend van het nummer Hallelujah. Aanvankelijk begon hij als dichter, maar met zijn monotone, melancholieke stem had hij als muzikant meer succes.

Door zijn literaire achtergrond maakte Cohen deel uit van twee totaal verschillende werelden. In de rockscene bleef de gedistingeerd ogende Cohen een vreemde eend in de bijt, terwijl hij in de literaire wereld ook niet serieus werd genomen.

Comfortabel leven

Vijf sterren

Het laatste album van Leonard Cohen, You Want It Darker, kreeg vorige maand nog vijf sterren in de Volkskrant.

Cohen werd in 1934 in het Canadese Montreal geboren. Op zijn 17de ging hij letterkunde studeren. In 1956 verscheen zijn eerste dichtbundel Let Us Compare Mythologies, waarmee hij in Canada in een klap beroemd werd.

Begin jaren zestig reisde Cohen door Europa. Hij streek uiteindelijk neer op het Griekse eiland Hydra, waar hij zeven jaar verbleef. Hij schreef er enkele dichtbundels en twee romans, waaronder Beautiful Losers, dat in het Nederlands werd vertaald als Glorieuze verliezers. Van deze boeken werden ruim 1,5 miljoen verkocht, waardoor Cohen een comfortabel leven kon leiden.

In 1967 vestigde hij zich in de Verenigde Staten en ging hij songs schrijven voor anderen. Toen zangeres Judy Collins groot succes had met zijn liedje Suzanne besloot Cohen zelf zijn liedjes te spelen. In 1967 verscheen zijn eerste album.

In zijn songteksten verwijst hij naar zijn verloren liefdes, de Bijbel en de oorlog. Zo was zijn Who by Fire gebaseerd op een gebed dat de joden op Grote Verzoendag zeggen. Begin jaren tachtig werden zijn platen maar matig ontvangen. Maar in 1988 was hij met I'm Your Man weer helemaal terug. Het album, met songs als First We Take Manhattan en Ain't No Cure For Love, bereikte in veel landen de nummer 1 van de hitlijsten.

Opgelicht door zijn manager

Het laatste optreden van Cohen in Nederland

Als dinsdagavond om precies acht uur Leonard Cohen het podium op komt rennen, voel je dat er iets groots gaat plaatsvinden. Het is nog licht in het Olympisch Stadion, er staat een kil briesje, de doeken die de mooie podiumverlichting moeten reflecteren, trillen wat. Lees hier de recensie van het optreden van Cohen in 2012.

In de jaren negentig trok Cohen zich terug in een boeddhistisch klooster op een berg in Californië. Gedurende vijf jaar besteedde hij veel tijd aan mediteren. In 1999 kwam Cohen van de berg naar beneden met honderden nieuwe gedichten en songs.

Eenmaal terug in de bewoonde wereld merkte hij dat de mensheid er intussen niet beter op was geworden. Hij ontdekte dat hij was opgelicht door zijn manager, die hem 5 miljoen dollar lichter had gemaakt. Op zijn oude dag zat de oude bard nagenoeg op zwart zaad en was hij genoodzaakt weer cd's op te nemen en te gaan toeren.

Cohen woonde de laatste jaren in Los Angeles en kampte al een tijd met zijn gezondheid. Hij trad in 2013 nog in Nederland op.

In genieten schuilt het geheim van tijdloosheid

Klimaatakkoord van Parijs, Nederland scoort slecht op milieugebied

Geen champagne of blije wereldleiders voor de camera, toch wordt vandaag een klimaatmijlpaal bereikt: het klimaatverdrag van Parijs treedt in werking.

En uitgerekend vandaag kwam het CBS met slechte rapportcijfers voor Nederland. Op het gebied van natuur, biodiversiteit, schone energie en klimaat hebben we een flinke achterstand op de rest van Europa.

Het moeilijke besluit is om in actie te komen. De rest is niets anders dan volhouden

foodwatch / suiker

Een paar cijfers:

• Volgens de WHO lijden wereldwijd 41 miljoen kinderen jonger dan 5 jaar aan overgewicht of obesitas.
• Ons land komt er niet veel beter vanaf: van de Nederlandse peuters en kleuters (tot 5 jaar) heeft 12 procent overgewicht en 4 procent heeft zelfs al obesitas.
• Kijk je naar oudere mensen, dan blijkt hoe snel het overgewicht toeneemt: 58 procent van de 50-plussers heeft overgewicht, waarvan 16 procent obees is.
• Elke week komen er in Nederland 1.000 mensen bij met suikerziekte (diabetes type 2).
• Gemiddeld eet en drinkt een Nederlander 44 kilo suiker per jaar. Kijk je naar kinderen, dan loopt dit zelfs op tot 51 kilo! Dat is voor een kind van 8 jaar meer dan het eigen lichaamsgewicht in suiker!
• Nergens in Europa wordt zoveel gezoete (fris)drank gedronken als in Nederland.

Artsen maken zich grote zorgen over deze nieuwe trend. Wie overgewicht heeft, loopt een hoger risico op het ontwikkelen van chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten of diabetes type 2. Maak jij je, net als de artsen en foodwatch, ook grote zorgen over deze ongezonde tendens?